Macaristan’da Viktor Orban liderliğindeki aşırı sağcı hükümet, dün mecliste oylanan anayasa değişikliğiyle LGBTQ+ etkinliklerini resmen yasakladı. 199 sandalyeli parlamentoda 140 milletvekilinin “evet” oyu verdiği düzenleme, 21 “hayır” oyuna karşılık yürürlüğe girdi. Muhalefet partileri, kararı “demokrasiye darbe” olarak nitelendirdi.
Hükümetin “çocuk refahı” argümanı
Değişikliğin gerekçesini “yabancı destekli ideolojik baskılardan korunma” olarak açıklayan hükümet sözcüsü Zoltan Kovacs, “Onur Yürüyüşleri gibi etkinlikler, toplum değerlerini ve genç nesilleri tehdit ediyor” ifadelerini kullandı. Yetkililer, yeni düzenlemenin “aile yapısını güçlendireceğini” iddia etti.
Yüz tanıma teknolojisiyle takip
Yasak, yalnızca etkinlikleri engellemekle kalmıyor; polise yüz tanıma yazılımları aracılığıyla katılımcıları tespit etme ve para cezası kesme yetkisi veriyor. Aktivizm grupları, bu maddenin “devlet şiddetini meşrulaştırdığını” vurguladı.
Aktivizm hareketinden direniş sözü
Budapeşte Onur Yürüyüşü organizatörleri, 28 Haziran’daki etkinliğin iptal edilmeyeceğini duyurdu. Resmi internet sitelerinden yapılan açıklamada, “Bu yasak çocuk korumak değil, faşizmin ayak sesleridir” denildi. Geçen yıl 50 bin kişinin katıldığı yürüyüşün bu sene daha kitlesel olması planlanıyor.
Uluslararası tepkiler büyüyor
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, değişikliğin “temel hak ve özgürlükleri ihlal ettiğini” belirterek yaptırım sinyali verdi. Amnesty International ise kararı “insan hakları krizine dönüşen sistematik baskının son halkası” olarak tanımladı.
Orban rejiminin hedefindeki LGBTQ+ topluluğu
2010’dan bu yana iktidarda olan Fidesz Partisi, son 5 yılda LGBTQ+ bireyleri hedef alan 12 yasa çıkardı. 2021’de “eşcinselliğin reklamını yasaklayan” düzenleme, AB ile ilişkileri gerilime sürüklemişti. Yeni anayasa değişikliği, bu politikaların anayasal güvenceye alındığı ilk adım oldu.
Muhalefetin yasağa tepkisi
Parlamentoda söz alan Liberal Parti Lideri Anna Donath, “Bu kararla ifade özgürlüğünü askıya aldınız. Viktor Orban, demokrasiyi kişisel iktidar hırsı uğruna yok ediyor” şeklinde konuştu. Sosyalist Parti temsilcileri ise yasağın “Anayasa Mahkemesi’ne taşınacağını” açıkladı.
Yerel basında yankılar
Macar medyası, yasağın ülke tarihinde bir ilk olduğuna dikkat çekti. Bağımsız gazete Népszava, “Hükümet, toplumsal muhalefeti susturmak için anayasayı araçsallaştırıyor” yorumunu yaptı.
Aktivizmin yeni stratejisi: Sokaklar ve sosyal medya
LGBTQ+ örgütleri, yasağa rağmen Budapeşte Onur Yürüyüşü’nü dijital platformlarda organize etmeye hazırlanıyor. “#PrideAlwaysFindsAWay” (Onur Her Zaman Bir Yol Bulur) etiketiyle sosyal medyada trend olan kampanyada, fiziksel katılım yerine sanal eylemler planlanıyor.
Yasağın ekonomik etkileri endişesi
Turizm Derneği verilerine göre, Onur Yürüyüşü nedeniyle her yıl Budapeşte’ye gelen 200 bin turistin ülkeyi boykot etme riski bulunuyor. Otel rezervasyonlarında %30’luk düşüş yaşandığı bildirilirken, restoran ve barlardan “ekonomik kaygılar” dile getiriliyor.
