İran'da, Eylül 2022'de Mahsa Amini’nin "zorunlu örtünme kurallarına" uymadığı gerekçesiyle gözaltına alınmasının ardından polis gözetiminde hayatını kaybetmesi, ülkede büyük çaplı protestoların fitilini ateşlemişti. Bu protestolarda tutuklanan göstericilerin yargı süreci devam ederken, son olarak 6 kişiye daha idam cezası verildiği açıklandı.
Tahran Devrim Mahkemesi'nden 6 kişiye idam kararı
İran Devrim Muhafızları'nın milis gücü olarak bilinen Besic üyesi Arman Aliverdi'nin öldürülmesiyle ilgili açılan davada yargılanan sanıklardan 6'sına idam cezası verildi. Sanıkların avukatlarından Babek Pakniya, X sosyal medya platformunda yaptığı açıklamada, Tahran Devrim Mahkemesi'nin oy çokluğuyla bu kararı aldığını, ancak karara itiraz yolunun açık olduğunu belirtti. İdam kararlarının temyize götürüleceği de ifade edildi.
İran medyasından gelen bilgilere göre yargılamalar sürüyor
İran basınında çıkan haberlere göre, aynı dava kapsamında yargılanan iki sanık hakkında henüz karar verilmedi. Ülkede Amini’nin ölümünden sonra başlayan gösterilere katılan veya destek verenlerin gözaltı ve yargılama süreçleri devam ederken, idam cezalarının giderek artması uluslararası kamuoyunun tepkisini çekiyor.
Protestoların bilançosu: yüzlerce ölü, onlarca idam
Mahsa Amini’nin 16 Eylül 2022’de hayatını kaybetmesinin ardından, protestolar İran’ın dört bir yanına yayıldı. Ülke genelinde yaklaşık 500 gösterici hayatını kaybederken, güvenlik güçlerinden de yüz civarında kişi yaşamını yitirdi. Protestolar esnasında binlerce kişi gözaltına alınmış, pek çoğu da idam cezasıyla yargılanmıştı. Daha önceki yargılamalarda en az 17 kişiye idam cezası verilmiş ve bu cezaların 7'si infaz edilmişti.
Tahran’da Besic üyesinin öldürülmesi davayı tetikledi
Tahran'ın Ekbatan semtinde yaşanan olaylarda Besic üyesi Arman Aliverdi'nin göstericiler tarafından darbedilerek öldürülmesi sonrası, güvenlik güçleri geniş çaplı operasyon başlatmıştı. Olayla ilgili yaklaşık 50 kişi gözaltına alınmış, bunlardan 14'ü hakkında dava açılmıştı. Son gelişmeyle birlikte sanıklardan 6'sına daha idam cezası verildi.
Uluslararası tepki büyüyor
İran'daki idam kararları, insan hakları örgütlerinin sert eleştirilerine neden oluyor. Uluslararası toplum, İran’ın protestoculara yönelik idam cezalarını bir baskı aracı olarak kullandığını öne sürerek, bu uygulamaların son bulması çağrısında bulunuyor. Mahsa Amini'nin ölümünün ardından başlayan halk hareketleri, İran yönetimine karşı tepkilerin artmasına ve dünya genelinde bu duruma karşı dayanışma gösterilerinin yapılmasına yol açtı.
İran’da protestoların seyri ve idam cezalarının artması, ülkedeki insan hakları ihlallerine dair endişeleri yeniden gündeme taşıyor.
