Uzman Psikolog Özge Bilir, özellikle mevsim geçişlerinde yaygınlaşan mevsimsel depresyon ve genel olarak depresyon hakkında önemli bilgiler paylaştı. Bilir, depresyonu, gerçek dışı inançlar, çarpıtılmış düşünceler ve negatif bakış açısının tetiklediği olumsuz duygulanım ve ruhsal bozukluk hali olarak tanımlıyor.
Depresyon nedir?
Depresyon, toplumda sıkça karşılaşılan bir duygudurum bozukluğudur. Bu süreçte kişi, benlik saygısında azalma, özgüven eksikliği, ve yaygın bir mutsuzluk yaşar. Eskiden keyif aldığı aktivitelere karşı ilgi kaybı ve genel bir enerji düşüklüğü de belirginleşir.
Depresyon belirtileri nelerdir?
Depresyonun temel belirtileri arasında isteksizlik, hayattan keyif alamama ve çökkün ruh hali bulunur. Bunlara ek olarak, iştah değişiklikleri, uyku bozuklukları, huzursuzluk, kaygı, kararsızlık, motivasyon düşüklüğü, dikkat dağınıklığı, özgüven kaybı, cinsel istekte değişimler ve problem çözme becerisinde azalma görülebilir. Hatta bazı durumlarda ölüm veya intihar düşünceleri ortaya çıkabilir.
Mevsimsel depresyon nedir? Nasıl anlaşılır?
Hava sıcaklıklarındaki değişimler, duygu durumumuzu da etkiler. Mevsimsel depresyon, genellikle sonbahar ve kış aylarında ortaya çıkan, majör depresyonun bir alt tipidir. Ancak bazen belirtiler ilkbaharda da görülebilir. Kış aylarında kısalan günler ve azalan güneş ışığı, melatonin seviyesini artırırken serotonin seviyesini düşürür. Bu da depresif belirtilerin şiddetlenmesine yol açar. Mevsimsel depresyon, özellikle kadınlar ve gençler arasında daha yaygındır.
Mevsimsel depresyonun nedenleri nelerdir?
Mevsimsel depresyonun ortaya çıkmasında duygusal, çevresel, genetik ve biyolojik faktörler rol oynar. Düşük D vitamini seviyesi, Ekvator’dan uzakta yaşamak, bipolar bozukluk ve majör depresyon da riski artıran etkenler arasındadır. Mevsimsel depresyon tek başına bir hastalık olarak kabul edilmez; tanı konulabilmesi için kişinin majör depresif bozukluk tanısı almış olması gerekir. Tanı sürecinde klinik gözlem ve uzman değerlendirmesinin yanı sıra bazı testler de uygulanabilir.
Mevsimsel depresyon tedavisi nasıl yapılır?
Depresyon tanısı konulduktan sonra çeşitli tedavi yöntemleri uygulanabilir. Psikoterapi, tedavi sürecinin önemli bir parçasıdır. Ayrıca ilaç tedavisi (farmakoterapi) de kullanılabilir. Psikoterapi ve ilaç tedavisinin birlikte uygulanması, tedavi sürecini hızlandırabilir.
Işık tedavisi nedir? Nasıl uygulanır?
Işık tedavisi de depresyon tedavisinde etkili bir yöntemdir. Kış aylarında artan depresyon belirtilerini azaltmak için belli aralıklarla beyaz ışık kullanılır. Bu tedavi, genellikle gündüz veya akşam saatlerinde yarım saatlik periyotlar halinde uygulanır.
Mevsimsel depresyonla nasıl başa çıkılır?
Mevsimsel depresyonu hafifletmek için alınabilecek bazı önlemler şunlardır: Alkol ve madde kullanımından kaçınmak, sağlıklı bir uyku düzeni oluşturmak, D vitamini ve balık yönünden zengin beslenmek, karbonhidrat ağırlıklı beslenmeyi azaltmak, sosyal ilişkileri güçlendirmek, hobiler edinmek, düzenli egzersiz yapmak ve ferah ve havadar ortamlarda vakit geçirmek. İlkbahar-yaz depresyonunda serin ve ışığın kontrol edilebildiği ortamlar tercih edilmeli, sonbahar-kış depresyonunda ise gün ışığından yararlanmaya özen gösterilmelidir.
Uzman Psikolog Özge Bilir, depresyon sürecinde uzman bir psikologdan destek alınmasını ve gerekirse psikiyatriye başvurulmasını öneriyor. Özellikle bilişsel davranışçı terapi ekolüyle yürütülen psikoterapinin oldukça etkili bir tedavi yöntemi olduğunu vurguluyor.
