Mobil cihazlarda yandan yükleme (sideloading), uygulamaları resmi uygulama mağazaları dışında farklı kaynaklardan indirip kurma işlemidir. Bu işlem, Android işletim sisteminde varsayılan olarak mümkünken, iOS işletim sisteminde ise sınırlı ve zorlu bir süreçtir. Yandan yükleme, kullanıcılara daha fazla seçenek, özgürlük ve esneklik sunarken, aynı zamanda güvenlik, gizlilik ve performans açısından bazı riskler de taşımaktadır. Son dönemde Google ve Apple’ın bu konudaki tutumları da teknoloji dünyasının gündemine oturdu. İşte, yandan yükleme hakkında bilmeniz gerekenler…
Yandan yükleme nasıl yapılır?
Yandan yükleme yapmak için, öncelikle mobil cihazınızın ayarlar bölümünden bilinmeyen kaynaklardan uygulama yüklemeye izin vermeniz gerekmektedir. Bu işlem, Android cihazlarda genellikle “Güvenlik” veya “Uygulamalar” başlığı altında bulunurken, iOS cihazlarda ise “Ayarlar > Genel > Cihaz Yönetimi” bölümünden yapılabilir. Ardından, yüklemek istediğiniz uygulamanın APK (Android Package Kit) veya IPA (iOS App Store Package) dosyasını internetten indirmeniz ve cihazınıza aktarmanız gerekmektedir. Bu dosyalar, uygulamaların kurulumunu sağlayan paketlerdir. Son olarak, indirdiğiniz dosyayı açarak uygulamayı yükleyebilirsiniz.
Yandan yükleme ne işe yarar?
Yandan yükleme, kullanıcılara resmi uygulama mağazalarında bulunmayan veya bulunsa bile ücretli olan uygulamaları ücretsiz olarak indirme imkanı sunar. Bu sayede, kullanıcılar daha fazla uygulama seçeneğine sahip olur, uygulama mağazalarının kısıtlamalarından kurtulur ve uygulamaların daha eski veya yeni sürümlerini deneyimleyebilir. Ayrıca, yandan yükleme, uygulama geliştiricilerine de fayda sağlar. Geliştiriciler, uygulamalarını test etmek, geri bildirim almak, uygulama mağazalarının komisyonlarını ödememek veya uygulama mağazalarının kurallarına uymamak için yandan yükleme yöntemini kullanabilirler.
Yandan yükleme ne gibi riskler taşır?
Yandan yükleme, kullanıcılara avantajlar sağlasa da, bazı riskler de barındırır. Bunların başında, güvenlik ve gizlilik sorunları gelir. Yandan yüklenen uygulamalar, resmi uygulama mağazalarının sunduğu güvenlik ve kalite standartlarından geçmemiş olabilir. Bu nedenle, bu uygulamalar, cihazınıza zarar verebilecek kötü amaçlı yazılımlar içerebilir, kişisel verilerinizi çalabilir veya reklam amaçlı istenmeyen bildirimler gönderebilir. Bu riskleri azaltmak için, yandan yüklediğiniz uygulamaların güvenilir kaynaklardan geldiğinden emin olmalı, uygulama izinlerini kontrol etmeli ve antivirüs programları kullanmalısınız. Bir diğer risk ise, performans ve uyumluluk sorunlarıdır. Yandan yüklenen uygulamalar, cihazınızın işletim sistemi veya donanımı ile uyumlu olmayabilir, hatalar veya çökme sorunları yaşatabilir, cihazınızın batarya ömrünü veya hızını olumsuz etkileyebilir.
Google ve Apple’ın yandan yükleme tutumları
Yandan yükleme, Google ve Apple arasında da farklı yaklaşımlara neden oluyor. Google, Android işletim sisteminde yandan yükleme özelliğini destekliyor ve kullanıcıların tercihine bırakıyor. Ancak Google, bu işlevsellik her ne kadar esneklik sağlasa da dikkatsizce kullanıldığında güvenlik ihlallerine yol açabileceğini söylüyor. Google CEO’su Sundar Pichai, konuyla ilgili olarak, “Telefonunuzu tamamen tehlikeye atmanıza izin vermek istemiyoruz. Bu, telefonunuza kötü amaçlı yazılım yükleyebilir. Dolayısıyla güvenliğinizi gerçekten tehlikeye atabilir.” dedi. Google, ayrıca APK dosyalarının yerini alacak yeni bir uygulama formatı olan Android App Bundle (AAB) üzerinde çalışıyor. Bu format, uygulamaların daha küçük, daha güvenli ve daha optimize olmasını sağlayacak.
Apple ise, iOS işletim sisteminde yandan yükleme özelliğine karşı çıkıyor ve kullanıcıların sadece App Store üzerinden uygulama indirmesini istiyor. Apple, bu tutumunun nedenini, kullanıcıların güvenliği, gizliliği ve deneyimi için olduğunu savunuyor. Apple CEO’su Tim Cook, konuyla ilgili olarak, “App Store, kullanıcılarımızın güvenliğini ve gizliliğini korumak için tasarlanmıştır. App Store dışından uygulama yüklenmesine izin vermek, bu korumaları zayıflatacak ve kullanıcılarımızı risk altına sokacaktır.” dedi. Ancak Apple, hem uygulama geliştiricilerinin baskısı hem de AB’nin Dijital Hizmetler Yasası (DMA) nedeniyle bu karardan geri adım atmak zorunda kalabilir. Hatta yakın tarihli iOS 17.2 beta kodlarında yandan yükleme özelliğine dair önemli ipuçları ortaya çıkmıştı.
