Sudanlı karikatürist Khalid Albaih, Gazze’de yaşananlara dikkati çekmek amacıyla açtığı "Shahid (Tanık)" isimli sergisine ilişkin, "Eğer dünya Gazze'de neler olup bittiğini göremezse, devam eden diğer zulümleri de asla göremeyecek." dedi.
Pek çok sergide imzası bulunan ödüllü karikatürist Albaih, Katar'daki Modern Arap Sanatı Müzesi'nde açtığı "Shahid" adlı sergisi ve Gazze’de yaşananlara sanat yoluyla nasıl dikkat çekilebileceğine ilişkin AA muhabirine değerlendirmede bulundu.
Albaih, Gazze’de yaşanan soykırımın sergiye katılan kişiler tarafından deneyimlenmesini amaçladığını anlatarak, "Katılımcıyı yani tanığı, Gazze’de yaşanan görüntülerin içine yerleştirmek için binlerce viral görüntüden sadece dört tanesini kopyaladım. Yıkılmış bir Gazze'de, Şifa Hastanesi'ndeki bebekler, 'Ruhumun ruhu' diyen dede ve torunu, çıplak mahkum ve ambulanstaki adam gibi hepimizin bildiği bu görüntüleri, ortasında durup izlememiz için seçtim. 'Ya bu resmin bir parçası olsaydım' diye düşündürtmek istedim." ifadelerini kullandı.
- "Tanık olmak şimdiye kadar ölen insanlara şahitlik etmek demek"
Albaih, sergisine "Tanık" ismini vermesine ilişkin, "Tanık olmak aslında şimdiye kadar ölen insanlara şahitlik etmek demek. Yaşanan zulümlerin hepsine, özellikle de başlangıçta yaşananlara tanıklık etmemiz ve dur dememiz gerekiyordu. Başlangıçta buna tanıklık edip bunlar olmamalı deseydik şu anda bu noktada olmazdık." değerlendirmesini yaptı.
Sergiyi kendisi ve şu an Gazze'de yaşanan vahşete tanıklık eden herkes için açtığını belirten Albaih, insanların her gün İsrail bombardımanı yüzünden çok sayıda şehit haberi duyduğunu fakat hayatını kaybeden insanların artık sadece birer sayıdan ibaret görüldüğünü vurguladı.
Albaih, vahşet görüntülerine alışıldığına dikkati çekerek, "Sergiyi açarken şunu düşündüm, şu an Gazze’deki soykırımı canlı yayında izliyorsak ve insanlar hala umursamıyorsa, insanların neler olup bittiğini bilmediği kendi ülkem Sudan için durum nasıl olacak? Ben Sudanlıyım ve bizde durum tam tersi, kimse sayılarımızı bilmiyor. Eğer dünya Gazze'de neler olup bittiğini göremezse, devam eden diğer zulümleri de asla göremeyecek." ifadelerini kullandı.
- "İnsanların kendilerini hikayenin parçası hissetmeleri çok önemli"
Normalde siyasi karikatürler çizdiğini fakat "Tanık" sergisiyle bundan daha fazlasını yapmak istediğini dile getiren Albaih, "İnsanlar kendisini hikayenin parçası olarak görmeli çünkü artık telefonlarımızda yaşıyoruz, videoları her gün görüyoruz. İzlediğimiz bu görüntülerin bir parçası olduğumuzu insanlara hissettirmek benim için çok önemli." değerlendirmesini yaptı.
Hayatını kaybeden insanların isimlerini 200 metrelik rulo halinde bastıklarını ve sergilediklerini anlatan Albaih, katılımcılardan bu isimleri okumalarını istediğini ifade etti. Bir yaşına girmemiş bebeklerden doksan yaşındaki yaşlılara kadar bazen tüm ailenin şehit olduğunu gösteren bir liste olduğunu söyleyen Albaih, sözlerine şöyle devam etti:
"Görüntüyü görmekle kalmayıp vefat eden insanların isimlerini okuduğunuzda, gerçek tanık oluyorsunuz. İnsanlar bunu yaparken ağlıyorlar, paramparça hissediyorlar ve gerçekten çok duygulanıyor. Soykırımı yaşayan insanları hissettikten sonra günlük hayatımızı normal şekilde mi yaşayacağız yoksa tanık olup ayakta durmakta ısrar mı edeceğiz sorusuna yanıt arıyorum."
Tanık kelimesiyle aynı zamanda uluslararası hukuka atıf yaptığını belirten Albaih, "Hepimiz bunun savaş suçu, soykırım ve kasıtlı olduğunu biliyoruz, buna şahit olduk. Dolayısıyla benim için 'Shahid' (Tanık) kelimesi uluslararası mahkemenin tamamen görmezden gelinmesi, ihmal edilmesi, İsrail hükümeti ve Natenyahu'nun her istediğini nasıl yapabildiğiyle örtüşüyor." ifadelerini kullandı.
- "İnternetle bize ulaşan görüntüleri, onlara karşı silaha dönüştürdüm"
İnternetin sadece görüntü üreten ve içinde koşturulan bir şey olmak yerine, tavır alınan bir mecra olması gerektiğini ifade eden Albaih, bu görüntülerin günlük kaydırma işlemimizin bir parçası olmaması, soykırıma karşı durup düşünülmesi gerektiğinin altını çizdi.
Siyasi karikatür çizmeye Arap Baharı döneminde başladığını ifade eden Albaih, şöyle devam etti:
"Bu bir umut zamanıydı, halkın iradesiyle her şeyin değişebileceğine inanıyorduk. Çok çalıştık ve sonunda interneti biz oluşturduk. Daha sonra internetin hükümetlere ve bize karşı kullanılan bir silaha dönüştüğüne şahit olduk. Örneğin X, Elon Musk ile birlikte sahte haberleri yayıyor ve bu silahı bizden alıp bize karşı kullanıyor. Sergi bu yüzden önemli çünkü internet aracılığıyla bize ulaşan bu görüntüleri, onlara karşı silah olarak kullanıyorum."
Albaih, tüm çalışmalarını internette yayınladığını hatırlatarak, internetin, diyalog kurulabilen ve ifade özgürlüğü olan kamusal alandan, belirli siyasi görüşü destekleyenler tarafından istenilen mecraları kapatabilen algoritmalara ve kontrol edilen bir yere dönüştüğünü söyledi.
Sanatı sosyal değişim için kullanmak isteyenlerin araçlarını iyi bilmesi ve grupla hareket etmesi gerektiğini vurgulayan Albaih, "Her şeyin zaman aldığını anlamanız gerekiyor. Trend sizi değil, siz trendi yönlendirin. Sudan'ı, Gazze'yi ve Filistin'i kurtarmak için çaba gösterin. Gazze'de olup bitenlere tanıklık edin. Bu bir insan hakları meselesidir." diyerek sözlerini tamamladı.
