Bankaların müşterilerine sunduğu promosyon kampanyaları, birçok kişinin merak ettiği ve farklı görüşlerin olduğu bir konudur. Promosyon parasını almak ve kullanmak caiz midir? Promosyon parası faiz midir, hediye midir, zaruret midir? Promosyon parasını nerede ve nasıl kullanabiliriz? Bu soruların cevaplarını araştırdık ve sizin için derledik.
Promosyon Nedir?
Promosyon, bankaların müşterilerine sunduğu bir teşvik ödemesidir. Bankalar, müşterilerinin maaş, emekli aylığı, burs gibi düzenli gelirlerini kendilerine taşıması karşılığında, belirli bir süre boyunca hesaplarını kapatmamaları şartıyla, belli bir miktar para verirler. Bu para, bankaların müşterilerini kendilerine bağlamak ve onların paralarını faizle işletmek için yaptıkları bir pazarlama stratejisidir.
Promosyon Parasını Almak Caiz Midir?
Promosyon parasını almak caiz midir sorusunun cevabı, İslam alimlerinin farklı görüşlerine göre değişmektedir. Bazı alimler, promosyon parasının faiz olduğunu ve alınmasının caiz olmadığını savunurken, bazı alimler ise promosyon parasının hediye veya zaruret olduğunu ve alınmasının caiz olduğunu söylemektedir.
Promosyon Parasının Faiz Olduğunu Söyleyen Görüş
Bu görüşe göre, bankanın verdiği promosyon parası, faizdir. Çünkü bu para, bankanın müşterilerinden aldığı bir karşılıktır. Banka, müşterilerinin maaşlarını kendisine taşıması ve belirli bir süre hesaplarını kapatmamaları karşılığında, onlara bir fazlalık vermektedir. Bu fazlalık, aslında bankanın, müşterilerinin maaşlarını faizle işletmesinden elde ettiği gelirin bir kısmıdır. Dolayısıyla, promosyon parası, faizli bir işlemin sonucudur ve alınması caiz değildir.
Bu görüşü savunan alimlerden biri, Yeni Akit gazetesindeki köşesinde şöyle yazmıştır1:
“Bankanın verdiği bu promosyon paraların alınması caiz değildir. Çünkü bu paralar hediye değil, faizdir. Maaşların banka üzerinden çalışanlara verilmesi anlaşması karşılığında verilen bir fazlalık olduğu için faizdir. Yani aslında bu promosyon, kurumun bankaya yatırdığı çalışan maaşlarının faizi olmaktadır.”
Bu görüşe göre, promosyon parasını alan kişi, faiz yemiş olur ve bu da büyük bir günahtır. Bu nedenle, promosyon parasını almak caiz değildir.
Promosyon Parasının Hediye veya Zaruret Olduğunu Söyleyen Görüş
Bu görüşe göre, bankanın verdiği promosyon parası, faiz değildir. Çünkü bu para, bankanın müşterilerine sunduğu bir hediye veya zarurettir. Banka, müşterilerinin maaşlarını kendisine taşıması ve belirli bir süre hesaplarını kapatmamaları karşılığında, onlara bir teşekkür veya yardım niteliğinde bir para vermektedir. Bu para, bankanın faiz gelirinden değil, kendi sermayesinden veya karından ayırdığı bir paradır. Dolayısıyla, promosyon parası, faizli bir işlemin sonucu değil, bankanın iyi niyetinin bir göstergesidir ve alınması caizdir.
Bu görüşü savunan alimlerden biri, Din İşleri Yüksek Kurulu UzmanıDr. Fatih Mehmet Aydın, TGRT Haber’de şöyle demiştir:
“Promosyon koduyla uygun öğeleri Microsoft Store sepetinize yerleştirin. Kullanıma Alma’ya tıklayın. Ödeme sayfasında, bir sevkiyat adresi veya ödeme yöntemi eklemediyseniz veya seçmediyseniz, promosyon kodunu görüp uygulamadan önce aşağıdakileri yapın. Promosyon kodu ekle’yi seçin. Kutuya kodunuzu girin ve Kod uygula’yı seçin.”
“Kurulun kanaatine göre, promosyonlar normal vadeli hesapta oluşan faiz gibi bir paradır diyemiyoruz. Fakat şunu da söyleyemiyoruz. Promosyonlar tamamen faizden arınmıştır, helaldir, temizdir bunu da diyemiyoruz. Yani bu konuda büyük bir şüphe olduğunu görebiliyoruz. Temel ihtiyaçlarını giderme noktasında kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin annesi, babası. çocukları, eşi, torunları için ithiyaçlarını gideren kişilerin kullanması doğru değildir. Burada şüphe vardır bu yüzden bu kuşkudan uzak durmak gerekir.”
Bu görüşe göre, promosyon parasını alan kişi, faiz yememiş olur ve bu da bir günah değildir. Ancak, promosyon parasını almak caiz olsa bile, bunu kullanmak caiz değildir. Çünkü bu para, şüpheli bir kaynaktan gelmektedir ve helal olmayabilir. Bu nedenle, promosyon parasını almak caiz olsa bile, bunu yoksullara veya hayır işlerine vermek gerekir.
Promosyon Paralarını Nerede ve Nasıl Kullanabiliriz?
Promosyon paralarını nerede ve nasıl kullanabileceğimiz, aldığımız promosyon parasının kaynağına ve niteliğine göre değişmektedir. Eğer promosyon parası, faizli bir bankadan alınmışsa, bunu kullanmak caiz değildir. Eğer promosyon parası, faizsiz bir bankadan alınmışsa, bunu kullanmak caizdir.
Faizsiz Bankadan Alınan Promosyon Paralarını Nerede ve Nasıl Kullanabiliriz?
Faizsiz bir bankadan alınan promosyon paralarını kullanmak caizdir. Çünkü bu paralar, faizsiz bir işlemin sonucu olarak elde edilmiştir ve faiz haram değildir. Bu nedenle, faizsiz bir bankadan alınan promosyon paralarını, helal olan her yerde ve her şekilde kullanabiliriz.
Faizsiz bir bankadan alınan promosyon paralarını kullanırken, dikkat etmemiz gereken bazı noktalar vardır. Bunlar şunlardır:
- Promosyon paralarını, helal olan malların alım satımında, hayır işlerinde, ihtiyaç sahiplerine yardımda, borç ödemede, zekat ve sadaka vermede kullanabiliriz. Ancak, promosyon paralarını, haram olan malların alım satımında, günah işlerde, zulüm ve israf yapmada kullanamayız. Çünkü bu, Allah’ın rızasına aykırıdır ve kul hakkına girer.
- Promosyon paralarını, bankanın belirlediği süre boyunca hesabımızda tutmak zorundayız. Bu süre, bankadan bankaya değişmekle birlikte, genellikle üç yıldır. Bu süre içinde hesabımızı kapatmamamız veya başka bir bankaya taşımamamız gerekir. Aksi takdirde, banka promosyon paralarını geri alabilir veya ceza kesebilir. Bu da, haksız kazanç veya zarar olur.
- Promosyon paralarını, bankanın belirlediği şartlara uygun olarak kullanmak zorundayız. Bu şartlar, bankadan bankaya değişmekle birlikte, genellikle şunlardır:
- Promosyon paralarını, bankanın kredi kartı, internet bankacılığı, otomatik ödeme gibi hizmetlerinden yararlanarak kullanmak.
- Promosyon paralarını, bankanın belirli mağaza, marka, kurum veya kuruluşlarıyla yaptığı anlaşmalar çerçevesinde kullanmak.
- Promosyon paralarını, bankanın belirli kampanya, indirim, çekiliş veya fırsatlarından yararlanarak kullanmak.
Bu şartlara uyduğumuz sürece, promosyon paralarını kullanmak caizdir. Ancak, bu şartlara uymadığımız takdirde, banka promosyon paralarını geri alabilir veya ceza kesebilir. Bu da, haksız kazanç veya zarar olur.
Sonuç
Promosyon parasını almak ve kullanmak caiz midir sorusunun cevabı, aldığımız promosyon parasının kaynağına ve niteliğine göre değişmektedir. Eğer promosyon parası, faizli bir bankadan alınmışsa, bunu almak ve kullanmak caiz değildir. Eğer promosyon parası, faizsiz bir bankadan alınmışsa, bunu almak ve kullanmak caizdir. Ancak, promosyon paralarını kullanırken, bankanın belirlediği süre, şart ve sınırlara uymak gerekir. Aksi takdirde, banka promosyon paralarını geri alabilir veya ceza kesebilir. Bu da, haksız kazanç veya zarar olur.
