Ali Yılmaz Çelikten emekli hava astsubay... 91 yaşında. Güzelyalı'da yaşıyor. Sağlık sorunlarıyla uğraşıyor... Dünyanın siyahi ilk pilotu İzmirli Ahmet Ali Çelikten'in yaşayan tek evladı... Kim mi Ahmet Ali Çelikten? 1. Dünya Savaşı'na katılan ilk siyahi pilot. İzmir'de doğmuş, İzmir'de okumuş ve İzmir'de ölmüş ama dünya havacılık tarihine adını altın harflerle yazdırmış bir kahraman. Abisi Muammer Çelikten de havacı astsubaydı... Amcası da tıpkı babası gibi 1. Dünya Savaşı'na katılmış şehit olmuş bir askerdi... Eniştesi Muzaffer bey de şehitlik mertebesine ulaşmış bir kahramandı. Ali Yılmaz Çelikten, babası ile ilgili bilinmeyenleri veya doğru bilinen yanlışları Dokuz Eylül Gazetesi ile paylaştı.
Sağlık sorunlarıyla uğraşan 91 yaşındaki Ali Yılmaz Çelikten, babası ile ilgili bilinmeyen birçok bilgiyi Dokuz Eylül Gazetesi ile paylaştı.
İZMİR’DEKİ HAVA HARP OKULU’NU BİTİRDİ
Hikayemizin kahramanı, İzmirli Afro-Türk Ali oğlu Ahmet Ali (Çelikten). Arap Ahmet olarak tanınan Ahmet Ali’nin anneannesi 19. yüzyılda Afrika'da Bornu Emirliği'nden alınıp köle tacirleri tarafından İstanbul'a getirilerek satılan bir kadındı. Annesi "Zenciye Emine”ydi.. Köle değildi, kendisi gibi siyah olan Ali Bey ile evlenerek, Afrikalı Türklerin yoğun olduğu İzmir’e yerleşti. Zenciye Emine Hanım ile Ali Bey'in üç çocuğu oldu. Bunlardan en büyüğü, 1883 doğumlu Ahmet Ali. İlkokulu, ortaokulu İzmir’de okuduktan sonra 1904'de Haddehane Mektebi'ne bugünkü Hava Harp Okulu’na (Şimdi İzmir Güzelyalı’daki Hava Eğitim Komutanlığı girdi.
HAVACILIK TARİHİNİN ÖNEMLİ FİGÜRLERİNDEN
Hava pilot teğmen olarak mezun olduktan kısa süre sonra I. Dünya Savaşı patlak verdi. Ahmet'in küçük erkek kardeşi Ali, Çanakkale savaşlarında şehit oldu. O ise eğitimini sürdürdü ve pilot yüzbaşı oldu, 18 Aralık 1917'de Berlin'e gönderilerek eğitim uçuşlarını orada tamamladı ve Temmuz 1918'de geri döndü, 1920’de I. Dünya Savaşı'ndan kalan, Haliç'teki bazı uçakları Yunanlıların elinden kurtarmak için Konya'ya götüren ekibin içinde yer aldı. Savaş sonrası İzmir Güzelyalı’da kurulan tayyare bölüğünde görevlendirildi. 1928'de Hava Müsteşarlığı'na atandı ve sonunda Sarı Tayyare Madalyası ile ödüllendirildi.
*******
DÜNYANIN İLK SİYAHİ PİLOTU
İzmirli Afro-Türk Ali oğlu Ahmet Ali (Çelikten) de Kasım 1916’da dünyanın ilk siyahi pilotu olarak uçmaya başladı. Bu dönemde örneğin Fransız ordusunda görev alan Martinikli pilotlar ancak 1917’de uçuş yapabilmişti. Yine bu dönemde dünyanın en ünlü siyahi pilotlarından olan Afrika kökenli Amerikan vatandaşı Eugene Jacques Bullard, ırkçı politikalar nedeniyle ABD ordusunda kendisine yer bulamadı. İngiltere ise siyahilerin yaşadığı sömürgelerini askere almamaya yönelik ırkçı bir politika olarak “Renk Bariyeri” (Color Bar) uygulamasını İkinci Dünya Savaşı’na kadar devam ettirdi. İşte, böyle bir dönem ve dünyada Nijerya asıllı Ahmet Ali Bey, Osmanlı ordusunda hiçbir adaletsizliğe ve ayrımcılığa maruz kalmadan pilot olarak vazife yaptı.
İKİ OĞLU DA HAVACI OLDU
Ahmet Ali, göreve başlamasının akabinde Prevezeli göçmen Hatice Hanım’la evlendi. Bu evlilikten Mihriban Tayyar, Muammer, Yılmaz, Melek Müjgan ve Neriman Fethi adlarında 5 çocukları dünyaya geldi. Çocuklarından Yılmaz ve Muammer babaları gibi askerlik mesleğini seçip havacı olurken, kızlarından Neriman İngilizce öğretmeni, Müjgan ise avukat oldu. Muammer Bey ve Yılmaz Bey Hava Kuvvetleri’nden havacı astsubay olarak emekli olurken, Muammer Bey Hava Kuvvetleri’nden emekli olduktan sonra Türk Hava Yolları’nda pilotluk yaptı.
ENİŞTESİ DE ŞEHİT OLDU
Kız kardeşi Saniye’nin eşi İsmail de deniz pilotu olarak görev yaptı ve 1930’da uçağı düşünce şehit oldu. Onun oğlu Muzaffer Ali babası öldüğünde 9 yaşındaydı. Ahmet Ali, yeğenine bir çeşit babalık yaptı; hatta soyadı kanunu çıktığında yeğeni dayısının soyadını (Çelikten) aldı.
BİR TEK YADİGAR O KALDI
Ahmet Ali ile Hativce hanımın Mihriban Tayyar, Muammer, Ali Yılmaz, Melek, Müjgan ve Neriman Fethi adında bey çocuğu dünyaya geldi. Yılmaz ve Muammer babaları gibi asker oldu. 5 kardeşin içinde sadece Ali Yılmaz Çeliktan yaşıyor. 91 yaşındaki Ali Yılmaz Çeliktan, "Milli mücadelede gösterdiği yararlılıktan dolayı babama verilen kılıçlar ile İzmir'in kurtuluş mücadelesinde bir Yunan uçağını düşürdüğü için verilen saati kızım Duygu'ya emanet ettim. Torunum Cihangir'de şimdiden havacılığa merak sardı. Kim bilir belki bir gün o da pilot olur" dedi.
FOTO ARŞİV- SİNAN GENÇ Soldan sağa Neriman Çelikten, Muammer Çelikten, Mihriban Tayyar, Melek Müjgan Rodos, Ali Yılmaz Çelikten.
Ahmet Ali Çelikten'in yaşayan tek evladı Ali Yılmaz Çelikten'in kızı Duygu Çelikten, "Ailemle gurur duyuyorum. Babam uzun zamandır sağlık sorunlarıyla boğuşuyor. Biz dedemin hikayeleriyle büyüdük. Onlar birer efsane. Keşke isimleri yaşatılabilse. Çünkü bu ülke için çok büyük emekler vermiş, canlarını feda edecek kadar sevmiş insanlar... Onlarla gurur duyuyorum. Babam torunu Cihangir'e dedimin saati ve kılıcını verdi. O da bu değerli hediyeleri kendi çocuklarına bırakacaktır" diye konuştu.
