Tokat mutfağı, zengin bir yemek kültürüne sahip olup, hem sebze yemeklerine hem de et yemeklerine geniş bir yer verir. Gendüme çorbası, cevizli çörek, tokat kebabı, etli dolma, bakla dolması, mahlep şarabı, kabak kavurması, madımak ve tokat böreği gibi birçok ünlü yemek bu mutfağın vazgeçilmezleri arasındadır. Tokat'a seyahat edenler, açlık sorunu yaşamazlar çünkü burada her damak zevkine hitap eden sayısız lezzetli yemek bulunur. Özellikle aşağıda bahsedeceğimiz yemekler, Tokat mutfağının en önemli örneklerindendir. Peki, Tokat'ın yiyecek olarak neyi meşhur? Tokat'ın meşhur Tokat kebabı nasıl yapılır? Tokat'ın en meşhur tatlısı nedir?
Tokat Yöresel Yemekleri
Tokat Yaprağı
Tokat, kuşkusuz, en çok Tokat Yaprağı ile tanınır. Tokat'ın verimli topraklarında toplanan üzüm yaprakları, sadece yaygın bir şekilde kullanılmakla kalmaz, aynı zamanda birçok yemekte de kendine yer bulur. Tokat Yaprağı ticareti, şehir sınırlarını aşarak ülkenin her köşesine ulaşır ve farklı bölgelerde sofralarda yerini alır.
Dolma yemeklerinin kraliçesi olan zeytinyağlı yaprak sarma, Tokat Yaprağı ile yapıldığında lezzetine ayrı bir tat katmaktadır. Özellikle Tokat usulü yaprak sarma, yaprağın kendine özgü lezzeti ve içerdiği vitaminler nedeniyle sofralardan eksik edilemez. Yaprak sarmasını sevmeyen veya yapmayan neredeyse yoktur. Ancak gerçek yaprak sarma lezzetini tatmak isterseniz, mutlaka yerinde ve Tokat Yaprağı ile yapılan sarmayı yemelisiniz.
Tokat Pağacı
Tokat'ın yöresel mutfağının gözde lezzetlerinden biri olan Tokat Pağacı, kahvaltı sofralarının vazgeçilmez bir parçasıdır. Özellikle Tokat köy kahvaltılarında sıklıkla karşımıza çıkan bu enfes yiyecek, tercihe göre üzerine tereyağı veya bal sürülerek tüketilmektedir. Tokat pağacı, bir kez deneyenlerin kahvaltı sofralarında sürekli yer alması için öylesine lezzetlidir ki.
Dış görünümü normal bir ekmeğe benzerken, dokusu oldukça serttir ve normal ekmeğe göre daha yoğun bir yapıya sahiptir. Hamur, normal ekmeğe nazaran daha sıkı bir şekilde yoğrulduktan sonra içerisine Tokat cevizi eklenerek fırına verilir. Bu sertlik özelliği, onun benzersiz tadını ortaya çıkaran bir etkendir. Tokat pağacını denemek isterseniz, sadece Tokat'taki herhangi bir fırına uğramanız yeterli olacaktır. Bu lezzeti hemen hemen her yerde bulabilir ve deneyebilirsiniz.
Kuşburnu
Tokat’ın yöresel meyvelerinden biri olan kuşburnu, Tokatlıların doğal güzellik malzemesi olarak bilinir. Bolca C vitamini içeren kuşburnunun çayından reçeline pekmezine kadar birçok şeyi yapılır. Tokat’ta birçok evde en çok kaynatıldıktan sonra sıkılıp suyunun kaynatılması ile elde edilen marmelattın kahvaltıda ekmeklere sürülmesi ile tüketilir. Ülkemizde genelde kuşburnu çay olarak bilinir. Ancak Tokat kültürü ile tanıştıktan sonra kuşburnunun diğer tüketim şekilleri de öğrenilir.
Karadeniz kıyılarında bazı bölgelerde de kuşburnu yetiştirilir ve genellikle reçeli yapılır. Ancak Tokat’ta kuşburnu hem daha doğal olması hem de daha sağlıklı olması nedeniyle pekmez şeklinde tüketilir.
Piyasada birçok yerde kuşburnu pekmezi, kuşburnu marmelattı bulabilirsiniz. Ancak gerçek kuşburnu ile tanışmak istiyorsanız yerinde denemelisiniz.
Bat
Tokat’ın meşhur yemeklerinden biri olan bat kısırı andırır ama tamamen kendine has bir lezzettir. Adını yeme şeklinden almıştır. Sulu bir yemek olması ve içine ekmek bandırılıp yendiği için bu ismi almıştır. Tokat’ın bu yöresel yemeği günümüzde İç Anadolu bölgesinin birçok ilinde hanımların 5 çayı toplantılarında başköşede yerini almaktadır.
Bulgur ıslatılır, mercimek ayrı bir yerde haşlanır. Bulgur, mercimek, salça ve su karıştırılır. İçerisine domates, soğan, ceviz ve çeşitli otlar eklenerek hazırlanır ve bağ yaprağı ile servis edilir. Garnitür olarak tüketilmesinin yanında içerisinde bulunan doyurucu malzemeler ile sofralarda ana yemek olarak da yerini alır. Çok seveceğiniz bu lezzeti Tokat’a yolunuz düşerse mutlaka deneyin.
Bakla Dolması
Türkiye'de birçok farklı dolma çeşidi bulunmasına rağmen, Tokat'ın asma yapraklarıyla yapılan meşhur dolması olan Bakla Dolması ile Tokat'ın dolma menüsünün zengin olmadığını düşünmek hatalı olur. Tokat'ın bağlarından taze taze toplanan asma yapraklarıyla hazırlanan bu harika dolma, oldukça özgün bir lezzete sahiptir. Bakla dolması, içerisindeki bakla ve bulgur ile diğer dolmalardan farklı bir iç harç kullanır. Ayrıca kemikli etlerin tencereye yerleştirilip üzerine dolmaların dizilerek kemik suyunda pişirilmesi, bu yemeği benzersiz kılan bir özelliktir.
Tokatlı hanımların altın günlerinin vazgeçilmezi olan bakla dolması, denediğinizde dolma keyfinizi gözden geçirmenizi sağlayacaktır. Eğer yolunuz Tokat'a düşerse, bakla dolmasını tatmanız gereken yemekler listesine eklemeyi unutmayın. Tokat'ın zengin dolma kültürünü keşfetmek için bu lezzetli yemeği mutlaka denemelisiniz.
Tokat Keşkeği
Tokat mutfağı, birçok çeşitli yemeğiyle zengin bir menüye sahip olmasına rağmen, keşkeğin ayrı bir yeri vardır. Öyle ki özel günlerde valiler, Tokat'ın ünlü Ali Paşa Hamamı'nda keşkekli kutlamalar düzenlerler.
Keşkek, farklı tariflerle birçok yörede yapılsa da, Tokat keşkeği lezzetiyle öne çıkar. Tokat halkı, özel günlerde özel misafirlere Tokat keşkeği ikram eder. Misafirlere keşkek sunmak, Tokat'ta çok eski zamanlardan beri yaygın bir adettir.
Birçok bölgede tavuk etiyle yapılan keşkek, Tokat'ta bütün dana etinin hafif ateşte bulgur ile birlikte kaynatılıp daha sonra fırına verilerek hazırlanır. Keşkek kıvamına geldiğinde ikram edilmeye hazır hale gelir.
Tokat keşkeğinin pişmesi biraz zaman alır. Genellikle Tokat'ın Pazar ilçesinde keşkek akşam hazırlanır ve fırına verilir. Sabah fırından çıkarılır ve afiyetle yenir.
Tokat'ta özel günlerin vazgeçilmezi olan bu keşkeğin tadına mutlaka bakmalısınız. Diğer keşkekleri unutacaksınız.
Tokat Çökeleklisi
Türk mutfağının vazgeçilmez kahvaltı lezzetleri arasında yer alan hamur işleri, Tokat mutfağında da büyük bir öneme sahiptir. Özellikle Tokat çökeleklisi, ülkemizin kahvaltı kültürünün önemli bir parçası olarak bilinir ve tadı yiyenlerin damaklarında unutulmaz bir iz bırakır.
Tokat çökeleklisi, diğer gözlemeleri geride bırakan lezzetiyle öne çıkar. İnce bir hamur açılır ve içine Tokat çökeleği ile maydanoz eklenerek hazırlanır. Daha sonra odun kömürüyle yanan sac üzerinde pişirilir. Bu özel pişirme tekniği sayesinde Tokat çökeleklisi olağanüstü bir lezzete sahip olur. Bu lezzet, festivaller ve özel günler gibi özel etkinliklerde misafirlere ikram edilir.
Tokat Çökeleği, çayın yanında tüketilebilecek en güzel lezzetlerden biridir ve Tokat'ta kahvaltıların vazgeçilmezi haline gelmiştir. Herhangi bir kahvaltı mekanında Tokat'a gittiğinizde, mutlaka masanızda bu lezzet yerini alır. Eğer Tokat'ta yaşamıyorsanız, bu muhteşem lezzeti denemek için tekrar gitme isteği duyabilirsiniz.
Niksar Cevizi
Tokat mutfağı, cevizin hayati bir rolü vardır. Neredeyse tüm tatlılar ve çörekler ceviz ile yapılmaktadır ve bu lezzetli atıştırmalıkların tadı, kullanılan cevizden gelir. Niksar cevizi, diğer ceviz türlerinden farklı olan özel niteliklere sahiptir, bu da onu özel kılar. Niksar cevizi, tüketim ve gıda endüstrisinde aranan bir cevizin sahip olması gereken tüm özelliklere sahiptir.
Niksar cevizi, %65 yağ oranı ve %85 dolgunluk oranıyla diğer ceviz çeşitlerinden lezzet ve kalite açısından ayrılır.
Niksar cevizinin meyve verimi ve kalitesi diğer türlerden daha yüksektir. Bu, yapraklanma döneminin geç başlaması ve ilkbahar donlarından etkilenmemesi sayesinde gerçekleşir. Niksar cevizi her yıl artan bir üretimle Niksar ilçesinde yetiştirilmektedir ve ticareti Türkiye'nin dört bir yanına yapılmaktadır. Talebin artmasıyla birlikte, koruma altına alınan ceviz ağaçlarının kesimi yasaklanmıştır. Niksar cevizi, Tokat'ın sembolü haline gelmiştir ve hasat zamanında taze olarak tüketmenizi şiddetle tavsiye ederiz.
Niksar Çöreği
Niksar, ülke genelinde ün salmış olan ceviziyle bilinen bir şehirdir. Niksar çöreği, bu yerel lezzetler arasında önemli bir yer tutar. Niksar ceviziyle yapılan bu çörek, Tokat ve diğer illerde sıkça yapılmaktadır. Niksar cevizi ve çöreği o kadar ünlüdür ki, hatta romanlara bile konu olmuştur.
Niksar çöreği, bayatlamayan ve uzun süre taze kalabilen yapısıyla bilinir. İçerisinde bol miktarda ceviz bulunur ve çayın yanında olduğu kadar kahvaltılarda da sıkça tüketilir. Bu lezzet önce Niksar'da yapılıp daha sonra Tokat ilçeleri ve çevre illere yayılmıştır. Eğer bu çöreği denemek isterseniz, onun lezzetini sağlayan ürünün Tokat'ın lezzetli cevizi olduğunu unutmayın. Bu nedenle, bu lezzeti mutlaka Tokat'ta denemelisiniz.
Tokat Kebabı
Türkiye'nin kebap çeşitliliği açısından oldukça zengin olduğunu bilmeyen yoktur. Tokat kebabı da bu kebap çeşitlerinden biridir ve oldukça özgün bir lezzete sahiptir. Tokat kebabı, Tokat'ın verimli topraklarında yetişen sebzelerle birlikte mükemmel bir şekilde kaynaşan kuzu etiyle yapılır. Bu lezzetli kebap, ünü diğer illere yayılmadan önce eski Tokat evlerinde ve bağ evlerinde bulunan özel fırınlarda pişirilirdi. Kendine has üretim yöntemi ve eşsiz lezzetiyle zamanla tanınmış bir lezzet haline gelmiştir.
Tokat kebabının özelliği, kullanılan etin ve kuyruk yağının tamamen doğal ortamda yetişen kuzulardan elde ediliyor olmasıdır. Ayrıca kebap, kendine özgü bir ocakta pişirilmektedir. Tokat kebabı o kadar lezzetlidir ki Tokat'a gidenler bu kebabı yemeden dönmezler ve tadını alanlar ise bir kez daha yemek istemektedirler.
Tokat Çemeni
Tokat çemeni, kahvaltı sofralarında ve ara öğünlerde sevilen bir lezzet olarak kendini gösteren bir tat sunar. Bu lezzetli sos, Tokat mutfağının vazgeçilmezlerinden biridir ve ülkenin dört bir yanına ticareti yapılarak yayılmıştır. Tokat çemeni, sadece Tokatlılar değil, diğer bölgelerden insanların da sofralarında kendine yer bulmaktadır.
Bu özel çemen, ev yapımı biber salçası, dövülmüş ceviz, çemen tohumu, sarımsak, kuru nane, zeytinyağı ve tuz gibi malzemelerle hazırlanır. Bu bileşenler bir araya geldiğinde, iştah açıcı bir lezzet ortaya çıkar. Genellikle kıymasız olarak yapılır, ancak orijinal Tokat çemeninde kıyma da kullanılır. Gerçek Tokat çemeninin içinde kıyma olduğunu deneyimlemek için mutlaka Tokat'a uğramanız gerekmektedir.
Tokat çemeni, sürülebilir kıvamı ve hafif acı, aromatik tadıyla kahvaltı sofralarını süslerken aynı zamanda farklı yemeklere sos olarak da eşlik eder. Bu eşsiz lezzeti denemek için Tokat çemenini sofralarınızda deneyebilir ve tadına varabilirsiniz.
Madımak
Tokat'ın yerel yemekleri arasında önemli bir yere sahip olan madımak, adını ana malzemesi olan ottan almaktadır. Bu lezzetli yemek, aynı zamanda bölge halkı için büyük bir öneme sahiptir. Madımak otu, halkın yaşamında da önemli bir rol oynamakta olup, manilere ve bilmecelere konu olmuştur. Madımak zamanında, bölgede yaşayan kadınlar bir araya gelerek madımak toplamaya giderler ve bu şekilde sosyalleşme imkanı bulurlar.
Şimdi madımak yemeğine gelelim. Sağlık açısından oldukça faydalı olan madımak yemeği, ıspanak yemeği gibi pişirilir. Sağlığa katkıda bulunmasının yanı sıra, lezzetli bir yemektir ve genellikle yoğurt ile birlikte servis edilir. Böylece hem daha sağlıklı bir seçenek oluşur hem de damaklarınız şenlenir.
Tokat'a özgü bu lezzetli ve sağlıklı yemeği kesinlikle denemenizi öneririm.
