ABD'de ikinci kez başkanlık koltuğuna oturan Donald Trump, fosil yakıt üretimini teşvik eden politikalarıyla küresel enerji piyasalarını etkiliyor. Son dört haftadır gerileyen petrol fiyatları, Brent petrolün varil başına 75 doların altına inmesiyle son üç ayın en düşük seviyesini gördü.
Yeni yönetiminin alacağı kararlarla ilgili belirsizliklerin etkisiyle Trump göreve başlamadan önce petrol fiyatları 81,75 dolara kadar yükselmişti. Ancak 12 Ağustos 2024'ten bu yana en yüksek seviyeyi gören petrol, Trump’ın göreve başlamasıyla birlikte düşüş trendine girdi ve 13 Ocak haftasını 79,87 dolarda kapattı.
Başkanlık kararnameleri fiyatları aşağı çekti
Trump’ın petrol üretimini artırmaya yönelik başkanlık kararnameleri, fiyatların düşüşünü hızlandırdı. Ocak ayında Brent petrol, %3 değer kaybederek son on haftanın en büyük düşüşünü yaşadı. Aynı dönemde Batı Teksas türü (WTI) ham petrol %3,7 gerileyerek 74,38 dolardan işlem gördü.
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz oranlarını sabit tutması ve Trump yönetiminin bazı ülkelere ek gümrük vergileri getirme tehdidi, petrol fiyatlarındaki düşüşü destekleyen diğer faktörler arasında yer aldı. Brent petrol, 27 Ocak haftasında %1,2 azalarak 76,30 dolara, WTI ise %1,3 düşerek 73,40 dolara geriledi.
Arz endişelerine rağmen fiyatlar toparlanamadı
Trump, 7 Şubat’ta İran’dan Çin’e gönderilen petrol sevkiyatlarını hedef alan yeni yaptırımları duyurdu. Bu açıklama arz endişelerini artırsa da, fiyatların düşüş trendini kırmasına yetmedi.
ABD yönetiminin “güçlü dolar” politikası ve Kanada ile Meksika’ya getirilen gümrük vergilerinin bir ay ertelenmesi, petrol piyasasında baskı oluşturmaya devam etti. Brent petrol, 3 Şubat haftasında %2,3 kayıpla 74,53 dolara düşerken, WTI %3,5 gerileyerek son altı haftanın en düşük seviyesine indi.
Rusya-Ukrayna savaşı ve Çin faktörü
Çin ekonomisine dair iyimser beklentiler ve ABD’nin İran petrol arzına yönelik tehditleri, fiyatların toparlanmasına kısmen katkı sağladı. Ancak Trump’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşme, Rusya-Ukrayna savaşını sonlandırmaya yönelik bir hamle olarak yorumlandı ve piyasada yeniden düşüşe yol açtı.
10 Şubat haftasında 77,02 dolara kadar yükselen Brent petrol, haftayı %0,2 kayıpla 74,40 dolardan kapattı ve Aralık 2024’ten bu yana en düşük seviyesine geriledi. WTI da %0,2 azalarak 70,71 dolar oldu.
Uzmanlardan fiyat tahminleri
Uluslararası veri analitik şirketi Kpler’in Kıdemli Petrol Uzmanı Homayoun Falakshahi, piyasadaki dalgalanmalar hakkında değerlendirmelerde bulundu. Falakshahi, petrol fiyatlarındaki mevcut toparlanmanın geçici olduğunu belirterek, “Piyasa temelleri oldukça durağan. Önümüzdeki üç ay boyunca Avrupa ve Asya’daki rafinerilerde bakım çalışmaları olacak. Bu da fiziksel ham petrol talebini azaltacak ve fiyatları baskılayacak,” dedi.
Öte yandan, OPEC+’ın üretim artışlarını Nisan sonrasına ertelemesi halinde fiyatların yükselişe geçebileceğini dile getiren Falakshahi, “Ancak Brent petrolün 80-85 dolar seviyesini aşmasını beklemiyoruz” ifadelerini kullandı.
Piyasalar "bekle ve gör" politikasında
Viyana Enerji Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Fereydoun Barkeshli, petrol piyasasının 2024’ün ikinci yarısından bu yana zayıf bir seyir izlediğini ifade etti. Barkeshli, Çin ekonomisine dair belirsizliklerin ve OPEC+ grubunun üretim politikalarının fiyatların üzerinde belirleyici olduğunu belirtti.
“OPEC grubu, kota taahhütlerine bağlı kalmaya devam ediyor. Irak ve Kazakistan üretimlerini artırmaktan vazgeçerken, Trump’ın Paris İklim Anlaşması’ndan çekilmesi büyük petrol üreticileri tarafından olumlu karşılandı. Ancak ABD’nin petrol üretimini artırma politikası, piyasada daha fazla arz olacağına dair sinyaller veriyor.”
