Son dönemde İstanbul’da yaşanan 6,2 büyüklüğündeki deprem, Türkiye’nin deprem kuşağında yer aldığını bir kez daha hatırlattı. Cumhuriyet tarihi boyunca birçok yıkıcı depreme sahne olan ülkemizde, bazı şehirler ise görece daha güvenli konumda bulunuyor.
AFAD verilerine göre en güvenli iller
AFAD’ın yayımladığı güncel deprem risk haritasına göre, Türkiye’de deprem riski en düşük olan iller arasında Karaman, Trabzon, Rize, Artvin, Giresun, Bartın, Sinop, Niğde, Edirne, Kırklareli, Konya, Mardin, Şanlıurfa, Sivas, Kayseri, Mersin, Kilis, Ankara, Yozgat, Nevşehir ve Gümüşhane yer alıyor. Bu şehirler, 3. ve 4. derece deprem bölgeleri olarak tanımlanıyor ve aktif fay hatlarından uzak olmalarıyla dikkat çekiyor.
Yüksek riskli bölgeler: Fay hatlarının gölgesinde yaşam
Türkiye’de deprem riski en yüksek olan iller ise, Doğu Anadolu, Kuzey Anadolu ve Batı Anadolu Fay Hatları üzerinde veya bu hatlara yakın bölgelerde yer alıyor. Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde Hakkari, Şırnak, Siirt, Bitlis, Muş, Bingöl, Dersim, Elazığ, Adıyaman, Kahramanmaraş, Osmaniye, Hatay gibi şehirler 1. derece deprem bölgesi olarak öne çıkıyor.
Kuzey Anadolu Fay Hattı’nda ise Erzincan, Tokat, Amasya, Kastamonu, Çankırı, Karabük, Düzce, Bolu, Adapazarı, Yalova, Kocaeli, İstanbul, Çanakkale, Balıkesir, Bursa gibi iller yüksek risk grubunda yer alıyor.
3. ve 4. derece deprem bölgeleri: Görece güvenli şehirler
Türkiye’nin 3. ve 4. derece deprem bölgeleri, aktif fay hatlarından uzakta konumlanan şehirleri kapsıyor. Özellikle Karaman, Trabzon, Rize, Artvin, Giresun, Bartın, Sinop, Niğde, Edirne, Kırklareli, Konya, Mardin, Şanlıurfa gibi iller, deprem açısından daha az risk taşıyor. Ayrıca Sivas, Kayseri, Mersin, Kilis, Ankara, Yozgat, Nevşehir ve Gümüşhane de görece güvenli şehirler arasında gösteriliyor.
Türkiye’deki aktif fay hatları
Türkiye’de üç ana aktif fay hattı bulunuyor: Doğu Anadolu, Kuzey Anadolu ve Batı Anadolu Fay Hatları. Doğu Anadolu Fay Hattı, Bingöl Karlıova’dan başlayıp Hatay üzerinden Suriye sınırına kadar uzanıyor. Kuzey Anadolu Fay Hattı ise Marmara Bölgesi’nden Karadeniz’e kadar geniş bir alanı etkiliyor.
Yakın tarihte yaşanan büyük depremler
Kuzey Anadolu Fay Hattı’nda meydana gelen büyük depremler arasında 1939 Erzincan (7.9), 1999 Gölcük (7.6) ve 1999 Düzce (7.2) depremleri öne çıkıyor. Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde ise 1998 Adana, 2003 Bingöl, 2010 ve 2020 Elazığ ile 2023 Kahramanmaraş ve Gaziantep depremleri büyük yıkıma yol açtı.
Güvenli şehirlerde bile yapı denetimi şart
Uzmanlar, deprem riski düşük illerde bile bina güvenliği ve yapı denetiminin ihmal edilmemesi gerektiğini vurguluyor. Sağlam zemin ve güncel deprem yönetmeliğine uygun binalar, olası riskleri en aza indiriyor. Vatandaşların yaşadıkları bölgenin deprem risk haritasını inceleyerek bilinçli adımlar atması büyük önem taşıyor.
Deprem risk haritası yol gösteriyor
Türkiye’nin farklı bölgelerinde deprem riski değişiklik gösterirken, AFAD deprem risk haritası vatandaşlara güvenli yaşam alanları seçme konusunda rehberlik ediyor. Özellikle yeni konut alacaklar ya da taşınmayı düşünenler için, şehrin deprem bölgesi olup olmadığı kritik bir bilgi olarak öne çıkıyor.
Deprem bilinciyle güvenli bir yaşam
Deprem riski düşük şehirlerde yaşamak, her zaman tam güvenlik anlamına gelmiyor. Yapı güvenliği, afet planları ve toplumsal bilinç, depreme karşı alınabilecek en etkili önlemler arasında yer alıyor. Türkiye’nin deprem gerçeğiyle yüzleşirken, hem bireysel hem de toplumsal olarak hazırlıklı olmak hayati önem taşıyor.
