Türkiye, yasal düzenleme hazırlıklarının gölgesinde sahipsiz hayvanlar için formülleri tartışırken aralarında Almanya, İngiltere ve Fransa'nın da olduğu ülkelerin turizm sezonuna girilirken seyahat tavsiyelerine bu konuyu da eklemesi sorunun boyutunu gözler önüne serdi.
AA muhabirinin derlediği bilgiye göre sahipsiz hayvanlara yönelik alınabilecek tedbirler ilgili kurum ve kuruluşlarca mercek altına alındı. Bu kapsamda Tarım ve Orman, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği, İçişleri ile Adalet Bakanlıklarınca hazırlanan taslak, yasal düzenleme için AKP Meclis Grubu'na gönderildi.
Düzenlemeye ilişkin beyin fırtınası sürerken sorun, Avrupa'nın da gündemine taşındı. Türkiye'ye her yıl milyonlarca turist gönderen ülkeler, seyahat tavsiyelerine kuduz vakalarını da ekledi.
Almanya'dan "kuduz aşısı" tavsiyesi
Almanya'nın seyahat tavsiyesinde Türkiye'deki uygulamalara dikkati çekilirken evcil hayvanlar kapsamında yolcu başına en fazla iki hayvanın girişine izin verildiği belirtildi. Her hayvanın açıkça tanınabilir bir dövme veya mikroçiple tanımlanması gerektiğinin altı çizildi.
Bu ülkeden Türkiye'ye seyahatlerde 12 ay içinde kuduz aşısı olduğuna dair veteriner sertifikası sunulması isteniyor. Bazı köpek türlerinin (dövüş köpekleri) girişinin yasak olduğu ve kuduz, parvovirüs, hepatit ve leptospiroza karşı aşılanmış olmaları gerektiği vurgulanıyor. Türkiye'ye seyahat edeceklere ayrıca kuduz aşısı yaptırmaları da tavsiye ediliyor.
Fransa, "sahipsiz köpeklerin agresifliği"ne dikkati çekti
Fransa Dışişleri Bakanlığı'nın internet sitesinde Türkiye'ye seyahat edecekler için bilgilendirme yer aldı. Seyahat tavsiyesinde Ankara başta olmak üzere Türkiye'nin birçok kentinde ciddi sayıda sahipsiz köpek bulunduğu ve bunların agresif davranabileceği notu yer aldı. Vatandaşların sokaklarda bir köpek tarafından ısırıldıklarında Ankara'daki kuduz aşı merkezi ile iletişime geçmeleri gerektiği belirtildi.
Fransız vatandaşlarından Türkiye'de sahipsiz köpeklere yaklaşmamaları ve onları okşamamaları istenirken sahipsiz köpeklerin olduğu bölgelere gidilmeden önce tedbiren kuduz aşısı yaptırılması tavsiyesinde bulunuldu.
"Köpeklere yaklaşmayın" tavsiyesi
İngiltere'den yapılan tavsiyede Türkiye'de birçok kentte sahipsiz köpek bulunduğu ve bunların sürüler halinde dolaşarak boş arazilerde saldırganlaşabildiği aktarıldı. Vatandaşlardan bu konuda dikkatli olmaları istenirken sahipsiz hayvanlara yaklaşılmaması ve ısırılma durumunda tıbbi destek alınması tavsiye edildi.
Belçika Dışişleri Bakanlığı'nın seyahat tavsiyesinde Türkiye'de şehir ve kırsal alanlarla turistik merkezlerde çok sayıda sahipsiz köpek bulunduğuna dikkati çekilerek özellikle küçük çocuklar için bunların tehlikeli olabileceği vurgulandı. Kuduz belirtisi tespit edildiği takdirde sağlık kuruluşuna başvurulması, yola çıkılmadan kuduz önleyici aşının yaptırılması tavsiyesinde bulunuldu.
Hollanda Dışişleri Bakanlığı'nın geçen hafta yayımladığı notta Türkiye'ye seyahat edeceklere önleyici aşı olmaları tavsiye edildi. Bazı Avrupa ülkeleri de ABD'nin ilgili kurumlarınca yapılan tavsiyelere linklerinde yer verdi. Türkiye’ye seyahatlerde "tavsiye" edilen aşılar arasında kuduz da sayıldı.
Bakan Yumaklı da tabloya dikkati çekti
Avrupa'dan birbiri ardına yapılan seyahat tavsiyelerindeki "kuduz" ve "sahipsiz hayvan" vurgusu ilgili kurumlarca da yakından takip ediliyor. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı da son olarak sosyal medya hesabından konuya dikkati çekerek Türkiye'de sahipsiz köpek sayısının 4 milyona yaklaştığını ve Dünya Sağlık Örgütü'nün de kuduz riski açısından ülkeyi "yüksek risk" kategorisinde tanımladığını ifade etmişti.
Yumaklı, "Sağlık Bakanlığı verilerine göre evcil hayvanlar da dahil olmak üzere 2018-2022 yılları arasında kuduz riskli temas sayısı ortalama 267 bin iken 2023 yılında bu sayı, iki katına yakın artarak 438 bine ulaşmıştır. Bu tablonun insan hayatı ve sağlığı açısından ürkütücü boyutlarda olduğu aşikardır" değerlendirmesinde bulunmuştu.
Son beş yıldaki vakalar
Bakanlık verilerine göre Türkiye'de son beş yılda ortaya çıkan tablo, konunun ciddiyetini gözler önüne seriyor. 2019'da 59 ilde 494 kuduz vakası görülürken 2020'de 52 ilde 267 vaka pozitif olarak raporlandı. 2021'de 28 ilde 153, 2022'de 41 ilde 277, geçen yıl 35 ilde 282 vaka rapor edildi. Bu yıl yaklaşık beş aylık dönemde 21 ilde 50 vakaya rastlandı.
Bazı yerlerde altı ay karantina uygulandı
Sahipsiz hayvanlar ve kuduz vakaları sadece olaya maruz kalanları değil, bölgede yaşayan insanları da olumsuz etkiledi. Aralarında Gaziantep, Diyarbakır, Kahramanmaraş, Şanlıurfa, Malatya, Adıyaman, Erzurum ve Bursa'nın da bulunduğu illerin belli bölgelerinde son beş yılda karantina süreçleri uygulandı.
Son olarak şubat ayında Gaziantep'in İslahiye ilçesi Kazıklı Mahallesi'nde sahipsiz köpeklerin vatandaşlara saldırması üzerine altı aylık karantinaya gidildi. Yolbaşı Mahallesi'nde de vatandaşlara saldıran köpeklerin kuduz hastalığı taşıdığının belirlenmesi üzerine 24 Mayıs'ta altı aylık karantina uygulaması başlatıldı.
Şırnak'ın Uludere ilçesi Ortasu köyü, geçen yıl tespit edilen kuduz vakası nedeniyle 5 Nisan'a kadar karantinada kaldı.
