Avrupa Birliği Parlamentosu (AB Parlamentosu), uzun zamandır beklenen Yapay Zeka Yasası'nı bugün resmen onayladı. Bu, yapay zekayı yönetmek için dünyanın ilk büyük düzenleyici temel kurallarını oluşturuyor. Avrupa Komisyonu'nun iç pazardan sorumlu üyesi Thierry Breton, yasayla ilgili yaptığı açıklamada "Avrupa artık yapay zeka alanında küresel standart belirleyici konumundadır" dedi.
AB Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola ise yasanın çığır açıcı olduğunu ve temel hakları korurken aynı zamanda inovasyonu engellemediğini vurguladı. 2021 yılında kabul edilen AB Yapay Zeka Yasası, yapay zeka sistemlerini "kabul edilemez" kategorisinden (yasaklanacak) "yüksek", "orta" ve "düşük" risk kategorilerine ayırıyor. Düzenlemenin, son kontrollerden geçtikten ve Avrupa Konseyi'nden onay aldıktan sonra Mayıs ayında yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Yasaklanan ve Düzenlenen Yapay Zeka Sistemleri
Yasaklanan AI Sistemleri:
- Hassas özellikleri (siyasi inançlar, cinsel yönelim, ırk) kullanan biyometrik kategorizasyon sistemleri
- Yüz tanıma veritabanları oluşturmak için internetten veya CCTV'den yüz görüntülerinin toplanması
- İşyerinde ve eğitim kurumlarında duygu tanıma
- Sosyal puanlama
- İnsan davranışlarını manipüle eden AI sistemleri
- Zayıflıkları sömüren AI uygulamaları
Düzenlenen AI Sistemleri:
- Sohbet robotları gibi "genel amaçlı AI sistemleri"
- "Yüksek riskli" olarak belirlenen AI sistemleri (kritik altyapı, eğitim, sağlık, kolluk kuvvetleri vb.)
Para Cezaları ve Şeffaflık
Kurallara uymama, 35 milyon avro veya küresel cironun %7'si ila 7,5 milyon avro veya cironun %1,5'i arasında değişen para cezalarına yol açabilir. Yapay Zeka Yasası, potansiyel olarak ağır para cezalarını açık kaynaklı geliştiricilere ve araştırmacılara uygulamayacak.
Yeni kurallar, şeffaflığı da teşvik ediyor. "Genel amaçlı AI sistemleri" ve bunların dayandığı büyük dil modelleri, telif hakkı yasalarına uymak ve eğitim için kullanılan içeriğin özetlerini yayınlamak zorunda kalacak. Sistemik risk oluşturabilecek modeller için ek gereklilikler de olacak. Yapay veya manipüle edilmiş içerikler de açıkça etiketlenmesi gerekecek.
Yasanın Etkileri ve Gelecek
AB Yapay Zeka Yasası'nın tam anlamıyla etkin olması 2025 yılını bulacak. Yasanın, ABD'yi de harekete geçirmesi ve küresel bir yapay zeka düzenleme çerçevesi oluşturulmasına katkıda bulunması bekleniyor.
Son olarak yasa, mevcut modelleri veya uygulamaları geriye dönük olarak düzenlemiyor. Ancak OpenAI'ın GPT'sinin, Meta'nın Llama'sının veya Google'ın Gemini'sinin gelecekteki sürümlerinin AB tarafından belirlenen şeffaflık gereksinimlerini dikkate alması gerekecek.
