Türkiye’de asgari ücret, açlık sınırının altında kalmaya devam ederken, IMF'nin asgari ücret zammı ve sosyal yardımların artırılmasına yönelik önerileri gündeme geldi. Bu durum, ülkede yoksullukla mücadelede sosyal yardımların kritik önemini bir kez daha gözler önüne serdi.
TÜİK yoksulluk istatistikleri 2023 verileri açıklandı
TÜİK’in 2023 Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri, ülkedeki maddi ve sosyal yoksunluk oranlarının bir miktar düştüğünü gösteriyor. Ancak sürekli yoksulluk oranındaki iyileşme sınırlı kalmış durumda. Maddi yoksunluk verileri, hanelerin otomobil sahipliği, ani masrafları karşılayabilme, tatil yapabilme gibi kriterlere göre ölçülüyor. Bu oran 2022’de %16,6 iken, 2023’te %14,4’e geriledi.
Sürekli yoksulluk oranında sınırlı iyileşme
Sürekli yoksulluk oranı, bireylerin hane gelirinin %60'ının altında olduğu yılları kapsıyor. 2023’te bu oran, bir önceki yıla göre %1 azalsa da, son on yılın seviyesini koruyor. Bu durum, yoksulluğun belirli kesimlerde kalıcı olduğunu ve uzun vadede çözüm gerektirdiğini ortaya koyuyor.
Sosyal yardımlardan yararlanan aile sayısı hızla artıyor
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı verilerine göre, sosyal yardımlardan faydalanan hane sayısında son on yılda büyük bir artış yaşandı. 2013’te sosyal yardım alan hane sayısı 2 milyon 266 binken, 2023’te %96 oranında artarak 4 milyon 444 bine ulaştı. Bu artış, yoksulluk ve ekonomik sıkıntılarla başa çıkmak için sosyal yardımların ne kadar önemli hale geldiğini gösteriyor.
GSYİH içinde sosyal yardımların payı yükseliyor
Enflasyonun etkisiyle artan yaşam maliyetleri, sosyal yardımların GSYİH içindeki payının da yükselmesine neden oluyor. Özellikle pandemi sonrası artan yardım oranları, 2023 yılında yeniden yükseliş eğilimine girdi. Bu eğilim, sosyal yardımların ekonomiye olan etkisinin arttığını ve devletin bu alandaki harcamaları artırmak zorunda kaldığını gösteriyor.
Sosyal yardım harcamaları enflasyonla birlikte büyüyor
Sosyal yardım alan hanelere yapılan harcamalar, enflasyonun etkisiyle katlanarak artıyor. 2013’te bu yardım harcamaları toplamda 7,95 milyar TL iken, 2023’te %1384 artışla 156,98 milyar TL’ye ulaştı. Hane başına düşen harcama ise aynı dönemde %657 artış gösterdi. Bu artış, sosyal yardımların enflasyon karşısında yetersiz kaldığına işaret ediyor.
Yoksulluk kuşaklar arasında aktarılıyor
TÜİK’in Dezavantajların Kuşaklararası Aktarımı verilerine göre, ailelerin gelir seviyesi, çocukların gelecekteki ekonomik durumunu büyük ölçüde etkiliyor. Gelir seviyesi yüksek olan ailelerin çocuklarının %66’sı yüksek gelir grubunda yer alırken, düşük gelirli ailelerin çocuklarının %45,4’ü yine düşük gelirli gruplarda kalmaya devam ediyor. Bu bulgu, yoksulluğun nesiller boyu sürdüğünü ve çocukların geleceğini olumsuz etkilediğini ortaya koyuyor.
Eğitim ve beslenme desteği ihtiyacı artıyor
Sosyal yardım alan ailelerdeki çocukların, eğitim ve beslenme ihtiyaçlarının daha da önemli hale geldiği gözleniyor. Yoksulluğun çocuklar üzerindeki etkisini azaltmak için daha fazla sosyal destek ve eğitim fırsatı sunulması gerektiği, bu veriler ışığında daha da belirginleşiyor.
