23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nda milyonlarca çocuk törenlerle coşarken, Türkiye'nin dört bir yanında yoksulluk ve şiddet sarmalında yaşam mücadelesi veren çocukların dramı gölgede kalıyor. CHP Diyarbakır Milletvekili ve TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanvekili Sezgin Tanrıkulu, bugün yaptığı açıklamada çocukların içinde bulunduğu ağır koşullara dikkat çekti. Türkiye nüfusunun %25,5'ini oluşturan 21 milyonu aşkın çocuğun karşı karşıya kaldığı sorunlar, bayram coşkusunun gölgesinde kalıyor.
Tanrıkulu, "Dünyada çocuklara armağan edilen tek bayram olan 23 Nisan'da sormamız gerekiyor: Çocuklar mutlu mu, huzurlu mu, refah içinde mi? Hayır, değiller. İstismara uğruyorlar, eğitim imkanlarından yoksunlar, ölüyorlar, işçi olarak çalıştırılıyorlar" diyerek, acı gerçekleri gözler önüne serdi.
Suça sürüklenen ve yargılanan on binlerce çocuk
Tanrıkulu'nun paylaştığı verilere göre, geçtiğimiz yıl Türkiye'de yaklaşık 134 bin çocuk suça sürüklendi ve mahkemeler karşısına çıktı. Bu çocukların 41 bini mahkum olurken, 42 bin çocuk hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verildi. TÜİK verilerine göre, çocuklar hakkında alınan 41 bin 488 mahkumiyet kararından 16 bin 746'sının gerekçesi, "Malvarlığına karşı suç" oldu. Yani çocuklar, içinde bulundukları yoksulluk nedeniyle suç işlemeye itiliyor.
Adalet Bakanlığı verilerine göre, "Çocukların cinsel istismarı" suçundan açılan dosya sayısı 2024 yılında 63 bin 306'ya ulaştı. Aynı yıl, çocuğa cinsel istismar gerekçesiyle 7 bin 310 kişi hakkında mahkûmiyet kararı alındı.
İş cinayetlerinde hayatını kaybeden çocuk işçiler
Tanrıkulu'nun vurguladığı en çarpıcı verilerden biri de iş cinayetlerinde hayatını kaybeden çocuk sayısı oldu. "Sadece geçen yıl bakın iş cinayetlerinde 71 çocuk yaşamını yitirdi. 71 çocuk!" diyen Tanrıkulu, çocuk işçiliğin Türkiye'de halen ciddi bir sorun olduğunu gözler önüne serdi.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi'nin (İSİG) raporuna göre, 2024 yılında 14 yaşında ve daha küçük 22 çocuk işçi, 15-17 yaş arası da 49 çocuk ve genç işçi hayatını kaybetti. 2013-2024 döneminde ise en az 742 çocuk, çalıştığı işyerinde meydana gelen iş kazalarında can verdi. TÜİK verilerine göre, 15-17 yaş arasındaki çocuklarda işçilik oranı, 2023 yılına oranla 2,8 puan artarak 2024 yılında yüzde 24,9'a yükseldi.
Açlık ve yoksulluk içindeki çocuklar
TÜİK'in Çocuk Sağlığı ve Yoksunluğu verilerine göre, 10 çocuktan 4'ü yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında yaşıyor. 2024 yılı verilerine göre çocukların %64'ü boş zaman aktivitelerine katılamazken, yaklaşık yarısı evden uzakta bir hafta tatil yapamıyor.
"Her 10 haneden birindeki çocuklar maalesef taze meyve ve sebze yiyemiyorlar. Her 5 aileden biri çocuklarını tatile götüremiyor. Ve çocuklarına yeni giysi alamayan aile sayısı, yine her 5 aileden biri çocuklarına yeni giysi alamıyor ve ayakkabı alamıyor" diyen Tanrıkulu, beslenme yetersizliğinin çocukların gelişimini olumsuz etkilediğini belirtti.
TÜİK verilerine göre, 10 çocuktan 3'ü gelişim ihtiyaçları doğrultusunda günde en az bir kez et, tavuk veya balık içeren yemek yiyemezken, neredeyse 4 çocuktan biri bunu maddi yoksunluk nedeniyle karşılayamıyor. Hanelerin %9,2'sinde çocuklar maddi yetersizlik nedeniyle yeni giysilere sahip olamazken, %10'unda günde en az bir kez taze meyve ve sebze tüketimi yapılamıyor.
Şiddet ve ihmal kurbanı çocuklar
Tanrıkulu, erkek şiddetine maruz kalan çocukların durumuna da dikkat çekti. "Bu yılın ilk 3 ayında 23 çocuk erkek şiddetiyle yaşamını yitirdi" diyen Tanrıkulu, FİSA Çocuk Hakları Merkezi'nin verilerine göre 2024 yılında 717 çocuğun çeşitli nedenlerle yaşam hakkından mahrum kaldığını açıkladı.
Bianet'in hazırladığı "Erkek Şiddeti Çetelesi"ne göre, 2024'ün ilk 10 ayında erkeklerin 175 çocuğu istismar ettiği ve en az 39 çocuğu öldürdüğü belirtiliyor. FİSA Çocuk Hakları Merkezi'nin "Türkiye'de Çocuğun Yaşam Hakkı Bilgi Notu"na göre ise 2024'ün Ocak-Haziran döneminde en az 343 çocuk önlenebilir nedenlerle yaşamını yitirdi.
Çocukların geleceği için mücadele çağrısı
Tanrıkulu, açıklamasını şu sözlerle tamamladı: "Bizlere düşen görev çocuklarımız için refah içinde, mutlu, eğitim olanaklarına sahip, barınma olanaklarına sahip bir Türkiye yaratmak. Bunun için mücadele edeceğiz."
TÜİK verilerine göre, Türkiye'de 21 milyon 817 bin 61 çocuk yaşıyor ve bu rakam toplam nüfusun %25,5'ini oluşturuyor. Nüfus projeksiyonlarına göre çocuk nüfus oranının 2030 yılında %22,1'e, 2040 yılında %17,9'a, 2060 yılında %16,9'a düşmesi öngörülüyor. Bu nedenle Türkiye'nin geleceği için, çocukların daha iyi koşullarda yaşaması ve gelişmesi hayati önem taşıyor.
