Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, ülkenin kırsal bölgelerinde yaşam kalitesini yükseltmeyi ve köylülerin kendi ihtiyaçlarını karşılayabileceği modern köyler inşa etmeyi hedefleyen “İdeal Cumhuriyet Köyü” projesini 1937 yılında tasarladı. “Köylü milletin efendisidir” anlayışıyla hazırlanan proje, Atatürk'ün kırsal kalkınma ve modernleşme konusundaki derin vizyonunu yansıtıyordu.
Bu projede, köylerin sadece bir yerleşim alanı değil, aynı zamanda ekonomik ve sosyal gelişimin de sağlandığı sürdürülebilir bir yaşam merkezi olması hedefleniyordu. Projede tarım alanları, sosyal tesisler ve eğitim merkezleri yer alacak, köy halkının hem ekonomik bağımsızlığı güçlendirilecek hem de sosyal olanaklara erişimi sağlanacaktı.
PROJE NEDEN HAYATA GEÇİRİLEMEDİ?
Atatürk’ün kırsal kalkınma stratejisinin önemli bir parçası olan “İdeal Cumhuriyet Köyü” projesi, gerekli finansal destek ve kaynakların eksikliği nedeniyle Türkiye'de uygulanamadı. Ünlü tarihçi Afet İnan gibi pek çok isim, bu projeyi gerçekleştirmek için çalıştı ancak bu çabalar sonuçsuz kaldı. Türkiye için tasarlanan bu vizyoner proje, gerçekleştirilmemiş olsa da fikirleri başka bir coğrafyada hayata geçirildi.
PROJENİN İLHAM VERDİĞİ YER: DANİMARKA’DAKİ BRONDBY BAHÇE ŞEHRİ
Danimarka'nın Brondby köyünde hayata geçirilen “Brondby Haveby” ya da Brondby Bahçe Şehri, Atatürk'ün Cumhuriyet Köyü projesinin ilhamıyla şekillendi. Bu köyde evler, dairesel yerleşim düzeni ile inşa edilmiş ve her evin çevresinde geniş tarım alanları bulunuyor. Proje, köy sakinlerinin kendi yiyeceklerini yetiştirmelerine olanak sağlıyor ve toplumsal etkileşimi teşvik eden bir yapıya sahip.
Brondby Bahçe Şehri, kuş bakışı görüntüsüyle ünlüdür. Fotoğrafçı Henry Do tarafından çekilen hava fotoğraflarında, bu köyün evleri birbirine eşit boyutlarda daireler şeklinde düzenlenmiştir ve köyün görüntüsü adeta bir dart tahtasını andırır. Bu düzen, sakinlerin çevresiyle daha bütünleşik ve doğayla iç içe bir yaşam sürmesine olanak tanır.
BRONDBY BAHÇE ŞEHRİ: ATATÜRK’ÜN VİZYONUNDAN ESİNLENEN MODERN BİR KÖY
Brondby köyünün yapısı, Atatürk’ün ideal Cumhuriyet köyü hayaline benzer şekilde, insanların doğayla uyumlu ve sürdürülebilir bir yaşam sürmesi amacıyla tasarlanmıştır. Brondby Bahçe Şehri, aynı zamanda köylüler arasındaki sosyal bağları güçlendirmeyi amaçlayan, çevreci ve modern bir köy anlayışının başarılı bir örneği olarak dikkat çekiyor.
ATATÜRK’ÜN CUMHURİYET KÖYÜ PROJESİ’NİN ÖNEMİ
Türkiye'de hayata geçirilememiş olsa da Atatürk'ün Cumhuriyet Köyü Projesi, kırsal kalkınma, sürdürülebilir yaşam ve toplumun refahını artırma yolunda bir yol haritası olarak hâlâ ilham veriyor. Bu proje, Atatürk’ün sadece şehirlerde değil, kırsalda da yaşam kalitesini yükseltme ve köylünün toplum içindeki yerini güçlendirme idealini ortaya koyuyor.
