Behice Boran, 1 Mayıs 1910 tarihinde Bursa'da dünyaya gelmiştir. İlkokulu Bursa'da okumaya başlamış ancak Kurtuluş Savaşı döneminde Yunan işgaline karşı ailesiyle birlikte İstanbul'a göç etmek zorunda kalmıştır. İstanbul'da Arnavutköy Amerikan Kız Koleji'nde eğitimine devam etmiştir. 1927 yılında Robert Kolej'in orta kısmından mezun olmuş ve 1931 yılında ise lise bölümünden birincilikle mezun olan ilk Türk kız öğrenci olmuştur.

366131-1798246445

Mezuniyetinin ardından Manisa ortaokulunda İngilizce öğretmeni olarak görev yapmıştır. Amerikan Kız Koleji'ndeki bir tarih öğretmeninin etkisiyle Amerika'daki Michigan Üniversitesi'nden burs alarak eğitimine devam etmek üzere Amerika'ya gitmiştir. 1939 yılında sosyoloji alanında doktorasını tamamlayarak Türkiye'ye dönmüştür. Döndükten sonra Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi'nde (DTCF) sosyoloji bölümünde doçent olarak görev yapmaya başlamıştır.

366121-951828363

Behice Boran, 1941 yılında bir grup arkadaşıyla birlikte "Yurt ve Dünya" ile "Adımlar" dergilerini çıkarmıştır. Ancak her iki dergi de siyasi nedenlerle kapatılmıştır. 1948 yılında siyasi görüşleri sebebiyle üniversiteden uzaklaştırılmıştır.

Behice_boran

1950 yılında "Barışseverler Cemiyeti"ni kurmuş ve başkanlık görevini üstlenmiştir. Bu cemiyetin bir bildiri yayımlayarak Adnan Menderes hükümetinin Kore'ye asker göndermesini eleştirmesi üzerine 15 ay hapis cezasına çarptırılarak cezaevine girmiştir.

16f56d889576400f8f497da57d94b180

1962 yılında Türkiye İşçi Partisi'ne (TİP) üye olmuş ve 1965 yılında Şanlıurfa'dan milletvekili seçilmiştir. 1970 yılında yapılan parti kurultayında TİP genel başkanı seçilmiştir. Ancak 12 Mart 1971 muhtırasıyla birlikte tutuklanmış ve TİP kapatılmıştır. Behice Boran'a 15 yıl hapis cezası verilmiş, ancak 1974'te genel afla serbest kalmıştır. 1975 yılında Türkiye İşçi Partisini tekrar kurmuş ve genel başkanı olmuştur.

10490781_0

12 Eylül darbesinden sonra kısa süre ev hapsinde tutulan Boran, daha sonra yurtdışına çıkmış ve 1981 yılında vatandaşlıktan çıkarılmıştır. Avrupa'da 7 yıl sürgün hayatı sürdürmüştür. Bu sürgün döneminde Türkiye Komünist Partisi (TKP) ile TİP'in birleşme kararını duyurmuş, ancak iki gün sonra, 10 Eylül 1987 tarihinde Brüksel'de hayatını kaybetmiştir. 77 yaşında vefat eden Behice Boran'ın cenazesi İstanbul'a getirilerek Zincirlikuyu Mezarlığı'nda defnedilmiştir.

foto_behice_boran_01

Behice Boran, Türkiye'deki kadın siyasetçiler arasında öncü bir isim olarak kabul edilir ve sosyalist düşünceleriyle bilinir. Hayatı boyunca kadın hakları, işçi hakları ve demokrasi mücadelesi vermiş, Türkiye'nin siyasi tarihine önemli bir katkıda bulunmuştur.

Kaynak: Ömer Ceylan