Beşar Esad, 11 Eylül 1965 doğumlu olup Şam, Suriye'de dünyaya gelmiştir. Suriye'nin eski devlet başkanı Hafız Esad'ın oğludur ve 2000 yılından itibaren Suriye'nin 19. cumhurbaşkanı olarak görev yapmıştır. Esad, aynı zamanda Suriye Silahlı Kuvvetleri'nin başkomutanı ve Arap Sosyalist Baas Partisi'nin Merkez Komutanlığı'nın genel sekreteridir.
Beşar Esad, eğitim hayatına Şam Üniversitesi'nde tıp eğitimi alarak başlamış, 1988'de mezun olmuştur. İlk olarak askerî tabip olarak Suriye ordusunda görev almış, ardından Londra'da oftalmoloji ihtisası yapmıştır. Abisinin ölümünün ardından Suriye'ye dönerek, liderlik için hazırlıklarını sürdürmüştür. Esad, 2000 yılında babasının ölümünün hemen ardından cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir.
Beşar Esad'ın yönetimi ve liderlik tarzı
Esad, yönetiminde Suriye'yi baskıcı bir polis devleti haline getirmiştir. İlk yıllarında toplumda birçok reform yapmayı vaat etmiş ancak bu vaatlerin büyük bir kısmı gerçekleştirilmemiştir. Esad rejimi, yoğun sansür, zorla kaybetmeler, yargısız infazlar ve etnik azınlıklara yönelik ayrımcılıkla eleştirilmiştir. Bazı siyaset bilimciler, Esad'ın rejiminin mezhepsel gerilimleri manipüle ettiğini iddia etmektedir.
2011'deki Suriye İç Savaşı'nın patlak vermesinin ardından, Esad'a karşı başlayan kitlesel protestolar şiddetle bastırılmıştır. Bu süreçte ABD, Avrupa Birliği ve Arap Birliği Esad'a istifa çağrısında bulunmuştur. İnsan hakları örgütlerine göre, sivil ölümler ve yıkımlar büyük ölçüde Esad yanlısı güçlerin eylemleriyle ilişkilendirilmiştir.
Suriye İç Savaşı ve savaş suçları
Suriye İç Savaşı, 2011'de Esad yönetiminin sert müdahaleleriyle başlamış ve bu savaş, Suriye'nin tarihindeki en kanlı çatışmalardan biri haline gelmiştir. 580.000'den fazla kişi hayatını kaybetmiş, milyonlarca insan yerinden edilmiştir. Esad'ın rejimi, savaş boyunca işlediği savaş suçları nedeniyle uluslararası alanda ciddi eleştiriler almıştır. Özellikle 2013'teki kimyasal silah saldırıları dünya genelinde büyük yankı uyandırmıştır.
21 Ağustos 2013 tarihinde Suriye'nin Guta bölgesinde gerçekleştirilen sarin gazı saldırısı, Esad yönetiminin kimyasal silah kullandığına dair en büyük kanıtlardan biri olarak kabul edilmektedir. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Navi Pillay, Esad'ı savaş suçlarıyla ilişkilendirmiştir. 2023'te ise Kanada ve Hollanda, Esad'a karşı Uluslararası Adalet Divanı'nda dava açmış ve Fransa, kimyasal silah kullanımı nedeniyle tutuklama emri çıkarmıştır.
2024'te Esad rejiminin çöküşü
Kasım 2024'te, Suriye'deki muhalif güçler, Esad'ı devirmek için harekete geçmiştir. 8 Aralık 2024'te Şam'a giren muhalifler, Esad rejimini çökertmiş ve yönetimi sona erdirmiştir. Bu gelişmenin ardından Beşar Esad, Moskova'ya kaçmış ve Rusya'dan siyasi sığınma hakkı almıştır. Esad'ın kaçışıyla birlikte Şam, muhaliflerin kontrolüne geçmiştir.
Beşar Esad, uzun yıllar süren baskıcı yönetiminin ardından, dünya siyasetinde ve Orta Doğu'da önemli bir yer edinmiştir. Ancak iç savaşın ve savaş suçlarının gölgesinde, yönetimi uluslararası arenada büyük tartışmalara yol açmıştır.
Esad'ın gidişi, Suriye ve Ortadoğu'da yeni bir dönemin başlangıcını işaret etmektedir.
