Giderek betonlaşan şehirlerde, kentsel ısı adaları sorunu her geçen gün daha da büyüyor. Plansız yapılaşma, yeşil alanların azalması ve asfalt yüzeylerin artması, şehirlerin adeta dev ısı adalarına dönüşmesine neden oluyor. Bu durum, özellikle yaz aylarında sıcak hava dalgalarının etkisini daha da artırarak, insan sağlığını ve yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor.
Kent Morfolojisi ve Malzeme Seçimi Önemli
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ayşe Kalaycı Önaç, kentsel ısı adalarının oluşumunda, yapılaşma yoğunluğunun, nüfusun ve enerji tüketiminin etkili olduğunu belirtiyor. Önaç, “Kentin morfolojisi, değişen yükseklikler, yapılaşırken kullandığımız malzemeler, kentsel ısı adası etkisini artırıyor” diyor.
Sanayi Bölgeleri ve Gökdelenler Risk Altında
Kentsel ısı adalarının, sanayi bölgelerinde, geçirimsiz yüzeylerde, yanlış malzemelerle yapılmış çatıların ve yapısal alanların yüksek olduğu yerlerde daha fazla görüldüğünü belirten Doç. Dr. Önaç, “Kent merkezlerinde, örneğin sanayi bölgeleri ve gökdelenlerin yoğun olduğu Basmane gibi bölgelerde, sıcaklık her zaman daha yüksek seyrediyor" ifadelerini kullanıyor.
Yeşil Alanlar Doğru Planlanmalı
Kentsel ısı adalarıyla mücadelede en önemli silah, yeşil alanlar. Ancak Doç. Dr. Önaç, yeşil alanların da doğru planlanması gerektiğinin altını çiziyor. Örneğin, yanlış planlanmış bir çim alanı gündüz sıcaklığını artırabilirken, gece hızlı soğuduğu için gece sıcaklığına olumlu etki ediyor.
Doğru Malzeme Seçimi Şart
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Kentsel Dönüşüm Anabilim Dalı öğretim görevlisi Gökçe Gönüllü Sütçüoğlu ise, kentsel ısı adalarının önüne geçmek için imar planlarında doğru alan dağılımının sağlanması ve yeşil alan miktarının artırılması gerektiğine dikkat çekiyor. Sütçüoğlu, "Ancak, kentlerimiz neredeyse tamamen yapılaşmış durumda. Bu nedenle, kentsel dönüşüm projelerinde doğru malzeme seçimi ve yeşil çatı uygulamaları büyük önem taşıyor" diyor.
Yapay Zeka Çözüm Üretebilir
Sütçüoğlu, yapay zeka teknolojilerinin, iklim odaklı imar planları oluşturulmasında önemli rol oynayabileceğini belirtiyor. Geliştirilmekte olan bir proje ile, yapay zeka ve derin öğrenme teknikleri kullanılarak, imar planı değişikliklerinin kent sıcaklığına etkisinin önceden tespit edilebileceğini söylüyor.
Ağaçlar Enerji Tüketimini Azaltıyor
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Orman Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Derya Eşen ise, şehirlerdeki iklim değişikliği etkilerini azaltmada ağaçların önemine dikkat çekiyor. Eşen, "Doğru yere dikilen ağaçlar, binaların enerji tüketimini yüzde 30 ile 56 arasında azaltabiliyor" diyor.
