Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) Seçim ve Parti Hukuk İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcılığı, kayyum atamalarını konu alan çarpıcı bir rapor yayımladı. “İktidarın Kayyum Müdahalesi: Yerel Seçimlerde Demokrasi ve Anayasa Yönelik Tehditler” başlıklı rapor, Genel Başkan Yardımcısı Gül Çiftci tarafından kamuoyuna sunuldu. Raporda, 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminin ardından çıkarılan 674 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile başlayan sürece dikkat çekildi.
Diyarbakır birinci sırada, Van ikinci sırada
Rapor, son 8 yılda yerel yönetimlere toplam 154 kez kayyum atanmasını ayrıntılı bir şekilde ele alıyor. En fazla kayyum atanan şehirler sıralamasında, 26 kayyumla Diyarbakır ilk sırada yer alırken, 23 kayyumla Van ikinci sırada bulunuyor. Raporda, 2016 yılında 60 kayyum atamasının gerçekleştiği belirtilirken, 2019 yılı 38 kayyum atamasıyla ikinci sırada yer aldı.
Seçmen iradesine müdahale iddiası
Kayyum atamalarıyla yönetilen belediyelerdeki seçmen sayısının 11 milyonun üzerinde olduğu ifade edilirken, 31 Mart 2024 seçimleri öncesinde 49 belediyenin kayyumlar tarafından yönetildiği vurgulandı. Özellikle Kars Belediyesi örneği üzerinden, seçmen taşınması ve usulsüzlük iddiaları gündeme getirildi. Muhalefet partilerinin itirazlarına rağmen yetkili mercilerin herhangi bir işlem yapmaması dikkat çekti.
Esenyurt’ta kayyum dönemi
Raporda ayrıca, 30 Ekim 2024 tarihinde tutuklanan Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer’in yerine atanan kayyumun uygulamaları da eleştirildi. “Esenyurt halkının iradesi ipotek altına alındı” ifadesiyle dikkat çekilen bölümde, belediye meclis üyelerinin yetkilerinin memurlara devredildiği ve denetim mekanizmasının tamamen ortadan kaldırıldığı belirtildi. Bu durumun israf ve ihale usulsüzlüklerine zemin hazırladığına işaret edildi.
Anayasa ihlali vurgusu
Rapor, kayyum uygulamalarının Anayasa’nın 2, 5, 123 ve 127’nci maddeleriyle çeliştiğini belirtiyor. Bu düzenlemelerin, yerel yönetimlerin bağımsızlığını korumayı hedeflediği hatırlatılarak, mevcut uygulamaların demokratik süreçleri tehdit ettiği ifade ediliyor.
CHP’nin çözüm önerileri
Raporda yer alan 6 maddelik çözüm önerileri, kayyum uygulamasının sonlandırılmasını ve demokrasinin korunmasını hedefliyor. Özellikle, hakkında kesin hüküm bulunmayan belediye başkanlarının görevlerine iade edilmesi gerektiği belirtiliyor. Ayrıca, kayyum uygulamalarını mümkün kılan yasa maddelerinin yürürlükten kaldırılması için 5393 Sayılı Belediye Kanunu’nun değiştirilmesi çağrısında bulunuluyor.
