21. yüzyılın en sık rastlanan problemlerinden biri olan DEHB, yani dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, birçok aileyi endişelendiriyor. Özellikle çocuklarda görülen bu durum, odaklanma, dikkatini sürdürme, organizasyon becerileri, işlem hızı ve dikkat dağılmasını önleme gibi alanlarda zorluklara yol açıyor. Peki, DEHB nedir? DEHB büyüdükçe geçer mi? Çocuklarda DEHB belirtileri nelerdir? İşte bilmeniz gerekenler...
DEHB Nedir?
DEHB, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu'nun kısaltmasıdır. Bu, nörolojik bir bozukluktur ve genellikle çocukluk çağında başlar. DEHB'nin tam olarak neye neden olduğu tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi olduğu düşünülmektedir.
DEHB Belirtileri
DEHB'nin ana belirtileri şunlardır:
- Dikkat Eksikliği: Kişi dikkatini sürdürmekte zorlanır, hızlıca sıkılır, kolaylıkla dikkati dağılabilir, detaylara dikkat etmede güçlük çekebilir ve işleri tamamlamakta zorlanabilir.
- Hiperaktivite: Kişi genellikle yerinde duramaz, hareket etmekte zorlanır, aşırı konuşabilir, durduğu yerde sallanabilir veya sürekli olarak el ve ayaklarını oynatır.
- Dürtüsellik: Kişi düşünmeden davranabilir, konuşmadan önce düşünmeden konuşabilir veya başkalarının konuşmalarını kesme eğiliminde olabilir.
DEHB Büyüdükçe Geçer mi?
DEHB, çocukluktan yetişkinliğe kadar devam edebilen bir bozukluktur. DEHB'nin belirtileri yaşla birlikte değişebilir veya azalabilirse de, bu durum kişiden kişiye değişir. Bazı yetişkinlerde DEHB semptomları yaşam boyu devam edebilir ve hatta yaşla birlikte kötüleşebilir.
Çocuklarda DEHB Belirtileri
DEHB'li çocuklarda görülebilecek bazı belirtiler şunlardır:
- Okulda zorlanma ve düşük akademik performans
- Ödevleri tamamlamakta zorlanma
- Sık sık eşyalarını kaybetme
- Düzensiz ve dağınık olma
- Arkadaşlarıyla sorun yaşama
- Sürekli eleştiri alma
- Düşük özgüven
- Depresyon ve anksiyete
DEHB Teşhisi
DEHB teşhisi, bir psikiyatri uzmanı veya psikolog tarafından yapılır. Teşhis için doktor, çocuğun aile ve tıbbi geçmişini sorgular, semptomları değerlendirir ve çeşitli testler uygular.
DEHB Tedavisi
DEHB tedavisi ilaç ve terapi ile mümkündür. İlaç tedavisi, dikkat ve konsantrasyonu artırmak, hiperaktiviteyi ve dürtüselliği kontrol altına almak için kullanılır. Terapi ise çocuğun DEHB ile başa çıkma becerilerini geliştirmeye yardımcı olur.
DEHB'li Çocuklara Yardımcı Olmak İçin Öneriler
Eğer çocuğunuzda DEHB olduğunu düşünüyorsanız, bir uzmana danışmanız önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, çocuğunuzun DEHB ile başa çıkmasına ve potansiyelini tam olarak gerçekleştirmesine yardımcı olabilir.
DEHB'li çocuklara yardımcı olmak için yapabileceğiniz bazı şeyler şunlardır:
- Çocuğunuzun günlük bir rutini olmasını sağlayın.
- Çocuğunuza net ve tutarlı talimatlar verin.
- Çocuğunuzun dikkatini dağıtacak şeyleri ortadan kaldırın.
- Çocuğunuzun başarılarını ödüllendirin.
- Çocuğunuzla sabırlı olun ve onu destekleyin.
- DEHB hakkında bilgi edinin ve çocuğunuzun durumunu anlamaya çalışın.
- Çocuğunuzla açık ve dürüst bir şekilde iletişim kurun.
- Çocuğunuzun duygularını anlamaya ve empati kurmaya çalışın.
- Çocuğunuzun güçlü yönlerine odaklanın ve onu cesaretlendirin.
- Çocuğunuzun DEHB ile başa çıkmasına yardımcı olmak için diğer ebeveynler ve aile üyeleri ile iletişim kurun.
- Gerekirse bir destek grubuna veya terapiye katılın.
-
Öğretmenler için:
- DEHB'li öğrencilerin özel öğrenme ihtiyaçlarını anlayın.
- Sınıf ortamını DEHB'li öğrencilere uygun hale getirin.
- Dersler sırasında açık ve net talimatlar verin.
- Öğrencilere sık sık geri bildirimde bulunun.
- Öğrencilerin dikkatini dağıtacak şeyleri ortadan kaldırın.
- DEHB'li öğrencilere özel ders veya birebir destek sunun.
DEHB'li çocuklar için:
- Düzenli egzersiz yapın.
- Sağlıklı beslenin.
- Yeterince uyuyun.
- Stres yönetimi tekniklerini öğrenin.
- Kendinize karşı sabırlı olun ve kendinizi başkalarıyla karşılaştırmayın.
- Gerekirse bir terapist veya danışmandan yardım alın.
-
DEHB, zorlayıcı bir durum olabilir, ancak doğru tedavi ve destek ile DEHB'li çocuklar ve yetişkinler sağlıklı ve üretken bir yaşam sürebilirler.
