Türkiye’de son yıllarda hızla yükselen enflasyon, özellikle iş yeri kiralarında ciddi artışlara yol açtı. TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, iş yeri kiralarında yüzde 100’ü bulan zamların esnafı büyük bir çıkmaza sürüklediğine dikkat çekti. Palandöken, “Enflasyonun artışıyla birlikte iş yeri kiralarında yüzde 100’e varan artışlar gerçekleşti. Bir de bunun stopajı var. Durum çifte vergilendirme gibi. Kiracı olan kişinin üzerinden bu yük kalksa” diyerek mevcut tabloyu özetledi.
Stopaj yükü esnafı nefessiz bırakıyor
Kira artışlarının yanı sıra, iş yerlerinde kiracıların ödemek zorunda olduğu stopaj vergisi de esnafın sırtındaki yükü ağırlaştırıyor. Palandöken, “Esnafın ömrü 3 ila 3,5 sene sürüyor. Açıyor, kapatıyor. Ya haksız rekabetten, ya iş yerinin iş yapamamasından ya da fizibilitenin yanlış yapılmasından kaynaklanıyor. Bir de bu stopaj mağduriyeti eklenince esnafın ayakta kalması çok zorlaşıyor” ifadelerini kullandı. TESK Başkanı, hizmet sektöründe bu tür yüklerin olmadığını, esnafın ise hem kira hem de stopaj nedeniyle iki kat vergiyle karşı karşıya kaldığını vurguladı.
Kısa ömürlü esnaf ve ekonomik risk
Türkiye’de 2,5 milyonun üzerinde mükellef esnaf ve sanatkâr bulunduğunu hatırlatan Palandöken, bu işletmelerin büyük çoğunluğunun kısa ömürlü olduğunu belirtti. “Bir taraftan kira baskısı, diğer taraftan haksız rekabetin karşısında her gün kan kaybediyorlar. Esnaf ayakta kalmazsa ekonomi de ayakta kalamaz” diyen Palandöken, enflasyonun düşmemesinin nedenlerinden birinin de esnafın yaşadığı bu mali baskı olduğunu savundu.
Stopajda pandemi örneği ve çözüm önerisi
Pandemi döneminde stopaj oranının yüzde 25’ten önce yüzde 20’ye, ardından yüzde 10’a düşürülmesinin esnafı rahatlattığını hatırlatan Palandöken, “Ekonomik anlamda ciddi bir sıkıntı var. Esnaf iş yapamıyor, vatandaşın alım gücü düşüyor. Kiraların çok yüksek olması da insanları mağdur ediyor. Maliye Bakanımızın, hem insanları ferahlatacak hem de iş yeri sahiplerini koruyacak bir uygulamayla bu oranı en azından yüzde 10’a indirmesi büyük bir rahatlama sağlayacaktır” dedi. Ancak Palandöken, asıl çözümün kira stopajının tamamen kaldırılması olduğunu vurguladı: “Gelir vergisine tabi olan işlerde bu vergi zaten ödeniyor. Bu nedenle esnaf, bu hizmetleri alırken ciddi anlamda sıkıntı yaşıyor.”
Temel giderlerde de indirim talebi
TESK Başkanı, yalnızca stopajın değil, iş yerlerinde kullanılan elektrik, su ve doğalgaz gibi temel giderlerin de daha uygun fiyatlandırılması gerektiğini savundu. “Bunlar, hizmete giren ve doğrudan gelir üretmeyen ama işin devamı için zorunlu olan kalemlerdir” diyen Palandöken, bu giderlerin de esnafın rekabet gücünü artıracak şekilde düzenlenmesini istedi.
Esnafın ayakta kalması için acil adım çağrısı
Son dönemde artan iş yeri kapanışları ve esnafın yaşadığı mali baskılar, sektör temsilcilerini alarm durumuna geçirdi. TESK, hükümete çağrıda bulunarak, kira stopajının kaldırılması ve temel giderlerde indirim yapılması için yasal düzenlemelerin bir an önce hayata geçirilmesini talep ediyor. Palandöken, “Ekonominin can damarı olan esnafın ayakta kalabilmesi için bu yüklerin hafifletilmesi şart” diye konuştu.
