Suriye’de 61 yıllık Baas rejiminin devrilmesinin ardından, özellikle döviz alım satımına yönelik yasakların kaldırılması, ülke ekonomisinde önemli bir dönüm noktasını işaret ediyor. 8 Aralık 2024 tarihinde muhalif grupların başkent Şam’a girmesiyle devrilen Esad rejimi, halkın ekonomik özgürlüğünü kısıtlayan pek çok uygulamayı sona erdirdi. Yılbaşı öncesinde gelen bu değişiklikle birlikte, sokak ortasında döviz satışı yapıldığına dair görüntüler ortaya çıkmaya başladı.
Suriye'deki döviz yasağı nasıl kaldırıldı?
Suriye'deki Esad rejimi döneminde, döviz alım satımı yapmak yasaktı ve bu yasak ağır cezalara tabiydi. Döviz alım satımına karışanlar, 7 yıl kadar hapis cezası ve yüksek para cezalarıyla karşı karşıya kalabiliyordu. Ancak devrim sonrası yönetim döviz ticaretindeki yasakları ve cezaları kaldırdı. Bu durum, Suriye halkı tarafından sevinçle karşılandı. Sokaklarda kurulan tezgâhlarda döviz alım satımı yapılmaya başlanması, ekonomideki serbestleşmenin ilk işaretlerinden biri oldu.
Rejim dönemindeki zorluklar ve yeni yönetimin etkileri
Esad rejimi döneminde, halkın geçim sıkıntısı nedeniyle askerlerin bile mafya gibi hareket ettiği ve esnaftan haraç topladığı söyleniyor. Askerlerin maaşları 35 dolar civarında olduğu için, geçimlerini sağlamak amacıyla pek çok yasa dışı faaliyette bulundukları belirtiliyor. Aynı zamanda, içki ve tütün gibi temel ürünlerde yaşanan kıtlık, Esad rejiminin ithalat üzerindeki kısıtlamalarından kaynaklanıyordu. Üst kademelerdeki yetkililer ise kısıtlamalarla birlikte tekelleşen piyasalarda tüccarları ve halkı sömürüyordu.
Ancak, yeni yönetimin ekonomiyi serbestleştirmesi ve ithalatın serbest bırakılması, piyasadaki rüşvet ve haracı ortadan kaldırdı. Bu sayede temel ihtiyaç maddelerinin fiyatlarında düşüşler gözlemlendi. Suriye’nin ekonomi alanındaki bu değişiklikler, halkın yaşam koşullarını iyileştirirken, piyasalarda canlanma sağladı.
Suriye'deki ekonomi ve halkın alışveriş alışkanlıkları
Suriye’de döviz ticaretindeki serbestleşmenin ardından, Suriye lirası ile yapılan alışverişlerde yüksek miktarda nakit para kullanılıyor. Şam’da 1 Türk lirası, yaklaşık 400 Suriye lirası ile işlem görmekte. Ancak bu durum, Suriye’deki en büyük banknotun sadece 5000 Suriye lirası olması nedeniyle alışverişlerde zorluklara yol açabiliyor. Örneğin, markette yarım litrelik su almak için dahi büyük miktarda Suriye lirası kullanmak gerekiyor.
Suriye'deki bankalar aktif olsa da, para tutma ücreti nedeniyle bankalarda para tutmak halk arasında pek tercih edilmiyor. Bunun yerine, alışverişlerde tomarlarla para taşıyan Suriyeliler, her işlemde çok sayıda banknotla ödeme yapmak zorunda kalıyor. Şam’daki marketlerden restorana kadar her yerde para sayma makineleri görmek mümkün. Hatta, Türkiye’de kredi kartlarının yaygınlaşmasının ardından, POS cihazlarının kullanıldığı yerlerin aksine, Suriye’de bir restoran hesap ödemesi için para sayma makinesi getiriyor.
