Türkiye’de uzun yıllardır ev işlerini karşılıksız sürdüren, ancak sosyal güvenlik sisteminin dışında kalan ev kadınları, 2025 Aile Yılı projeleriyle birlikte ilk defa sosyal güvence ve emeklilik hakkı sahibi olmaya hazırlanıyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın öncülük ettiği bu kapsamlı düzenleme, özellikle kayıt dışı emeğin görünür kılınması ve kadınların ekonomik açıdan güçlendirilmesi açısından büyük bir adım olarak görülüyor.
Cumhuriyet tarihinde bir ilk: Ev kadınlarına emeklilik fırsatı
Hazırlanan yeni modele göre, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ve 18 yaşını doldurmuş tüm ev kadınları, daha önce hiçbir sigorta girişi bulunmasa dahi bu sisteme başvurabilecek. Yani, sadece evde ailesine ve çocuklarına bakan milyonlarca kadın, artık sosyal güvenceye sahip olacak ve belirli bir süre prim ödedikten sonra emekli olma hakkı elde edecek.
Aile Koruma Kalkanı ile sosyal destek genişliyor
Bu değişiklik, “Aile Koruma Kalkanı Paketi” çatısı altında hayata geçirilecek. Proje kapsamında ev kadınlarının emekliliğine ilişkin temel hedefler şöyle özetleniyor: Kadınların sosyal güvenlik şemsiyesine alınması, yaşlılıkta ya da sağlık sorunlarında maddi güvenceleri olması ve kendi sosyal haklarına kavuşmaları…
Prim ödemelerine devlet katkısı: Üçte birini devlet ödüyor
Yeni modelin en dikkat çekici özelliği, ödenmesi gereken aylık BAĞ-KUR primi için devletin üçte bir destek sağlaması. Güncel asgari ücret üzerinden hesaplanan primlerin üçte biri devlet tarafından karşılanacak, kalan bölüm ise başvuran ev kadını tarafından ödenecek. 15 yıl boyunca düzenli prim ödeyen bir ev kadını için devletin toplam katkısı, bugünkü rakamlarla yaklaşık 500 bin lirayı bulacak. Bu önemli destek, pek çok kadın için maddi yükü hafifletecek ve emekliliği erişilebilir kılacak.
Kimler yararlanabilecek? Şartlar ve başvuru kriterleri
Düzenlemeden 18 yaşını doldurmuş, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ve ev işleriyle meşgul olan tüm kadınlar yararlanabilecek. Daha önce sigortalı olup olmamak önemli değil; önceki çalışma hayatı, prim günü veya başka şartlar aranmadan başvuru mümkün. Tek şart, BAĞ-KUR kapsamında prim ödemelerine başlamak.
Ev kadınları BAĞ-KUR’lu bir sigortalı gibi her ay düzenli prim ödeyecek ve devlet katkısını otomatik olarak alacak. Bu primler, emeklilik hakkı kazanılması için geçerli olacak. Ayrıntılı başvuru ve takip işlemleri ise yeni nesil online sistemler üzerinden yürütülecek.
Başvuru ve ödeme süreci: Dijital platformlar devrede
Ev kadınları bu programa e-devlet üzerinden ya da sosyal güvenlik merkezleri ve bankalar aracılığıyla başvuru yapabilecek. Aynı şekilde ödemeler de internet ortamında, bankalarda ya da PTT şubeleri üzerinden kolayca gerçekleştirilebilecek. Kayıt işlemleri ve ödenen primler, devletin dijital altyapısı sayesinde hızlıca takip edilebilecek.
Emekli olabilmek için gerekenler
Ev kadınlarının yeni sistemde emekli olabilmesi için en az 5400 gün (15 yıl) prim ödemesi gerekiyor. Ayrıca mevzuata göre, genel emeklilik yaş şartı da geçerli olacak. Yani, primi tamamlayan ve yaş sınırını geçen ev kadınları, devletin sağladığı avantajlarla emekli maaşı almaya başlayacak.
BAĞ-KUR’lu sayılacaklar, kendi işini yapan gibi olacaklar
Programa katılan ev kadınları, sosyal güvenlik sisteminde BAĞ-KUR sigortalısı olarak kabul edilecek. Yani kendi işini yapan bir esnaf gibi prim ödeyecek; ancak bu kez ödemelerin üçte biri devletten. Ödeyemedikleri aylar için sistemde hak kaybı oluşmayacak; prim ödemeleri yeniden başlatılabilecek.
Emeklilik maaşı hesaplama
Ödenecek primler üzerinden hesaplanacak emekli maaşının miktarı, BAĞ-KUR sistemiyle benzer olacak. Toplam ödenen prim gününe, yaşa ve asgari ücretin o yılki seviyesine göre maaş bağlanacak. Ayrıca, bu uygulama ile emekli olan ev kadınlarının sağlık hizmetlerinden de ücretsiz yararlanmaları sağlanacak.
Kadınlara ekonomik güvence ve toplumsal dönüşüm
Bu yenilik, milyonlarca ev kadını için sadece ekonomik değil, psikolojik ve toplumsal anlamda da büyük bir dönüşüm anlamına geliyor. Ev kadınları yıllardır verdikleri emeğin karşılığını devletten görmeye başlayacak ve yaşlılıklarında maddi güvenceye kavuşacak. Bu, ailenin refahı ve kadınların sosyal statüsü açısından da tarihi bir adım.
Uygulama ne zaman başlayacak?
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, sistemin uygulama takvimi, detayları ve pilot illeriyle ilgili hazırlıklarını sürdürüyor. Resmi başvuru süreci ve ayrıntılı mevzuatın yakın zamanda ilan edilmesi bekleniyor. Uygulamanın, 2025 yılı başında önce pilot bölgeler ardından tüm Türkiye’de yaygınlaştırılması hedefleniyor.
