Türkiye’de yurt dışından getirilen ve IMEI kaydı yapılmayan telefonlar kapanmaya başladı. Ancak bu durumu fırsata çevirmek isteyen bazı telefoncular, yasağı delmenin bir yolunu buldu. Çin’den ithal edilen şebeke verici cihazlar, IMEI kaydı olmayan telefonların kullanılmasını mümkün kılıyor. Piyasada hızla yayılan bu cihazlar sayesinde kayıt dışı telefonlar aktif hale getiriliyor.
3 milyondan fazla kayıt dışı telefon kullanılıyor
Türkiye, dünya genelinde kayıt dışı telefon kullanımı konusunda ilk sıralarda yer alıyor. Yapılan tahminlere göre, piyasada IMEI kaydı yapılmamış veya klonlanmış olarak kullanılan yaklaşık 3 milyon telefon bulunuyor. Bu büyük rakam, hem devletin ciddi miktarda vergi kaybına uğramasına neden oluyor hem de yasal olmayan yollarla elde edilen telefonların yayılmasını kolaylaştırıyor.
1 milyon telefon kayıt altına alındı, 3 milyon telefon ise kapanıyor
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ve Ticaret Bakanlığı, kayıt dışı telefonların önüne geçmek için geçtiğimiz yıllarda bir düzenleme yapmıştı. 2023 yılı ekim ayında başlayan uygulama ile IMEI kaydı yapılmayan telefonlar için 1 yıl süre tanındı. Bu süre zarfında 1 milyon telefon kayıt altına alındı, ancak hala 3 milyon telefonun kaydı yapılmadığı için bu cihazlar kapanmaya başladı.
Çin malı şebeke verici cihazlar devrede
Telefonların kapanmasıyla birlikte telefoncular, IMEI kaydı yapılmamış telefonları yeniden aktif hale getirmek için yeni bir yöntem geliştirdi. Çin’den ithal edilen şebeke verici cihazlar, mobil şarj aletlerine benzeyen bir yapıya sahip. Telefon hattı bu cihazın içine takılarak, bluetooth veya WIFI bağlantısı ile telefonun şebeke bağlantısı sağlanıyor. Bu yöntem sayesinde, yasal kaydı olmayan telefonlar bile kullanılabilir hale geliyor.
Bu cihazlar adeta “peynir ekmek gibi” satılıyor ve her telefoncuda rahatlıkla bulunabiliyor. Telefon satıcıları, bu cihazlar sayesinde kapanan telefonları yeniden açarak kullanıcılara sunuyor.
Telefoncularda cihaz satışları arttı
Bir telefoncu, “Dükkânımda telefonlardan daha çok bu cihazları satıyorum. Yurt dışından kaçak getirilen telefonlar kapanınca, bu cihazları kullanarak yeniden aktif hale getiriyoruz” diyerek, bu cihazlara olan yoğun talebi açıklıyor. Mobil şarj cihazına benzer olan bu cihazlar, kullanıcıların telefonlarını bluetooth veya Wi-Fi aracılığıyla bağlamalarını sağlıyor. Satıcılar, cihazın şarjının iki gün gittiğini ve Apple modelleri için bluetooth, Android modelleri için ise bir uygulama ile çalıştığını belirtiyor.
Devletin vergi kaybı milyonlarca lirayı buluyor
IMEI kayıt ücreti 2023 yılında 31 bin lira iken, bu rakamın 2025 yılında 45 bin liraya çıkması bekleniyor. Kayıt dışı telefonların bu cihazlarla kullanılması, devletin büyük miktarda vergi kaybına uğramasına neden oluyor. Telefoncular bu yöntemi kullanarak büyük kazançlar elde ederken, bilişim uzmanları bu cihazların ithalatına acil olarak yasak getirilmesi gerektiğini belirtiyor.
Bu cihazlar piyasadan toplatılmazsa, hem devletin kaybı artacak hem de kayıt dışı telefon kullanımı kontrolsüz bir şekilde devam edecek.
