Türkiye’de süreli yayıncılık 2024 yılında köklü bir değişimden geçiyor. Basın İlan Kurumu tarafından açıklanan son istatistikler, basılı medyanın kan kaybettiğini, dijital platformların ise her geçen gün daha fazla güç kazandığını gözler önüne seriyor. Hem içerik üretiminde hem de istihdamda yaşanan bu dönüşüm, medya sektörünün geleceğine dair önemli ipuçları sunuyor.
Gazetelerde tarihi düşüş: tirajlar ve sayı azalıyor
2024 yılı, resmi ilan yayımlayan gazete sayısında ciddi bir düşüşe sahne oldu. Bir önceki yıla göre %11,9 azalan gazete sayısı 753’e geriledi. Bu gazetelerin %95,9’u yerel, %3,1’i ulusal, %1,1’i ise bölgesel yayınlardan oluşuyor. Gazete tirajı ise adeta dibe vurdu; yıllık toplam tiraj %27,5 azalarak 462 milyon 707 bin 383’e geriledi. Dikkat çeken bir diğer veri ise, bu tirajın %80,1’inin ulusal gazetelerden gelmesi. Basılı medyanın yaşadığı bu daralma, dijitalleşmenin etkisini tüm çıplaklığıyla ortaya koyuyor.
Dijital medya yükselişte: internet sitelerinde rekor trafik
Geleneksel basının yaşadığı kaybı, dijital platformlar fazlasıyla telafi ediyor. 2024’te resmi ilan yayımlayan internet haber sitesi sayısı 349’a ulaştı. Bu siteler, toplamda 9 milyar 292 milyon 640 bin 555 tekil ziyaretçiye ev sahipliği yaptı. Ziyaretçi trafiğinin %56,1’i genel haber kategorisindeki sitelerden gelirken, toplam sayfa görüntüleme sayısı ise 46 milyar 714 milyon 549 bin 465 gibi rekor bir seviyeye çıktı. Görüntülemelerin %68,6’sı yine genel kategorideki sitelerden gerçekleşti. BİK Analitik sistemiyle ölçülen bu veriler, dijital medyanın erişim gücünü ve etkisini gözler önüne seriyor.
Dergilerde yayın sıklığı değişiyor
2024’te resmi reklam yayımlayan dergilerin %51,9’u aylık olarak yayımlandı. Dergilerin %13,5’i iki aylık, %12,4’ü haftalık, %9,7’si üç aylık, %9,1’i on beş günlük ve %3,4’ü ise günlük olarak okurla buluştu. Gazetelerde ise yayın sıklığına bakıldığında, %60,6’sı günlük, %39,4’ü haftada iki-altı gün arası yayımlandı. Toplam tirajın %99,6’sı günlük yayınlardan oluşurken, haftada iki-altı gün çıkanların payı %0,4’te kaldı. Bu tablo, dergicilikte ve gazetecilikte okuma alışkanlıklarının da değiştiğini gösteriyor.
İçerik çeşitliliğinde siyasi ve güncel haberler ön planda
Türkiye’de resmi ilan ve reklam yayımlayan toplam süreli yayın sayısı 2 bin 40’a ulaştı. Bu yayınların %88,8’i siyasi/haber/güncel içerik sunarken, %4,2’si sektörel/mesleki, %2,3’ü kültür/turizm/tanıtım, %1,6’sı ekonomi/ticaret/finans ve %3,1’i ise diğer kategorilerde yayımlanıyor. Özellikle siyasi ve güncel içeriklerin ağırlığı, medyanın toplumsal gündemi şekillendirmedeki rolünü bir kez daha öne çıkarıyor. Ancak sektörel ve kültürel yayınlarda da artan bir çeşitlilik göze çarpıyor.
Medya çalışanlarının profili değişiyor
2024’te resmi ilan yayımlayan gazetelerde çalışan sayısı 4 bin 315 olarak kayıtlara geçti. Bu çalışanların %37,8’i lise ve dengi okul, %34,0’ı lisans, %14,0’ı lise altı, %11,9’u ön lisans, %2,2’si ise yüksek lisans/doktora mezunu. Gazetelerde görev yapanların %44,5’i muhabir, %26,5’i sayfa sekreteri, %19,4’ü sorumlu müdür, %7,4’ü yazar ve %2,1’i haber müdürü unvanını taşıyor.
Dijital medyanın yükselişiyle birlikte resmi ilan yayımlayan internet haber sitelerinde çalışan sayısı da 3 bin 404’e ulaştı. Bu alanda çalışanların %56,3’ü lisans, %25,0’ı lise ve dengi okul, %10,4’ü ön lisans, %5,3’ü lise altı ve %3,1’i yüksek lisans/doktora mezunu. Unvan dağılımında ise %39,7’si muhabir, %36,3’ü internet editörü, %11,0’ı sorumlu müdür, %9,5’i yazar ve %3,4’ü haber müdürü olarak görev yapıyor. Bu değişim, dijitalleşmenin medya sektöründe yeni meslek alanları ve uzmanlıklar yarattığını gösteriyor.
Dijitalleşme sektörün geleceğini şekillendiriyor
2024 yılı süreli yayın istatistikleri, Türkiye’de medya sektöründe dijitalleşmenin artık geri döndürülemez bir noktaya geldiğini gösteriyor. Basılı gazetelerin ve dergilerin sayısı ile tirajı azalırken, internet haber siteleri ve dijital platformlar rekor seviyede büyüyor. İçerik üretiminde siyasi ve güncel haberlerin ağırlığı devam etse de, sektörde çeşitlilik ve uzmanlaşma artıyor. Medya çalışanlarının eğitim düzeyi ve unvan profili de yeni ihtiyaçlara göre evriliyor. Türk basını, dijitalleşmenin getirdiği bu yeni dönemde, hem içerik hem de insan kaynağı açısından yepyeni bir kimlik kazanıyor.
