HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan, EYT düzenlemesine yönelik eleştirilerin haksız olduğunu belirterek, düzenlemenin geçmişte yapılmış bir hatanın kısmen düzeltilmesi anlamına geldiğini ifade etti. Ancak Arslan, bu düzenlemenin yeterli olmadığını, sosyal güvenlik sisteminin bütünüyle ele alınması gerektiğini belirterek, köklü bir reforma ihtiyaç olduğunu vurguladı. Arslan, “Daha fazla prim ödeyip daha az maaş almak, kabul edilebilir bir durum değil. Bu sistemde iyileştirmeye gidilmesi şart,” dedi.
Türkiye sosyal güvenlik sistemini yeniden değerlendirmeli
Arslan, Türkiye’nin sosyal güvenlik sistemini yeniden masaya yatırması gerektiğini dile getirerek, çağdaş bir sosyal güvenlik sistemi inşa edilmesi gerektiğini söyledi. HAK-İŞ Akademi tarafından hazırlanan "Emeklilik Sisteminin Güncel Sorunları ve Çözüm Önerileri Raporu"nun tanıtımında konuşan Arslan, gelir dağılımındaki adaletsizlik ve vergi gelirlerinin sosyal güvenlik sistemine yetersiz aktarılmasının emeklilik sistemindeki başlıca sorunlar arasında olduğunu belirtti.
"Vergi gelirleri sosyal güvenlik sistemine yeterince aktarılmıyor"
Arslan, Türkiye’de vergi gelirlerinin sosyal güvenlik sistemine yeterince aktarılmadığını belirterek, “OECD ülkelerinde vergi gelirlerinden emeklilere ayrılan pay yüzde 25 iken Türkiye’de bu oran sadece yüzde 12,4. Bu durum sosyal güvenlik sistemimizi zayıflatıyor ve emekli maaşlarının yetersiz kalmasına yol açıyor” ifadelerini kullandı. Arslan, ideal olanın 4 çalışanın 1 emekliyi finanse ettiği bir sistem olduğunu, ancak Türkiye'nin bu oranı hiçbir zaman yakalayamadığını vurguladı.
EYT düzenlemesi sonrası çalışan-emekli oranında düşüş
Arslan, EYT düzenlemesi sonrası aktif çalışan ile emekli oranının düşüşe geçtiğini belirtti. Türkiye’de bu oranın EYT düzenlemesinden önce 2,37 olduğunu ancak geçen yıl bu oranın 1,82’ye düştüğünü ifade etti. Avrupa Birliği ülkelerinde ortalama oranın 1,93 olduğuna dikkat çeken Arslan, bu düşüşün sosyal güvenlik sistemini sürdürülebilir kılmak açısından olumsuz sonuçlar doğurabileceğini belirtti.
"Daha fazla prim ödeyip daha az maaş almak doğru değil"
Arslan, mevcut sistemde çalışanların daha fazla prim ödeyerek daha düşük emekli maaşı aldığına dikkat çekti. Özellikle 2008 reformu sonrası işçilerin maaşlarının eridiğini belirten Arslan, “Çalışmaya devam eden kişilerin daha fazla prim ödeyerek daha yüksek maaş alabilmesi sağlanmalı. Bu konuda yıl sonuna kadar bir düzenleme yapılmasını bekliyoruz” dedi. Arslan, 2025’te emekli olacak işçilerin maaşlarında yüzde 30’a varan kayıplar yaşanabileceğine dikkat çekti.
Sosyal güvenlik sisteminde reform çağrısı
HAK-İŞ Genel Başkanı, sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği için reform gerektiğini ifade ederek, Türkiye’nin bu alanda köklü değişiklikler yapması gerektiğini söyledi. Kayıt dışı istihdamın azaltılması ve prim gelirlerinin artırılması gerektiğini belirten Arslan, sendikal örgütlülüğün desteklenmesi halinde iş kazaları ve kayıt dışı istihdam gibi sorunların da çözülebileceğini ifade etti.
Sorunlara çözüm önerileri
Arslan’ın konuşmasının ardından, İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Sadettin Orhan rapora ilişkin detaylı bir sunum yaptı. Orhan, 2025 yılında emekli olacak kişilerin maaşlarında yaşanacak kayıplara dikkat çekerek çözüm önerilerini sıraladı. Orhan’ın önerileri arasında şunlar yer aldı:
- Aylık kayıplarının önlenmesi: 2024 sonrası maaş erimelerinin engellenmesi için sistemde güncelleme yapılması.
- Emekli aylığı hesaplama sisteminin revize edilmesi: Emekli maaşı hesaplama yöntemlerinin yeniden ele alınması.
- Sosyal Politika Koordinasyon Kurulu kurulması: Sosyal güvenlik politikalarının etkin yönetimi için yeni bir kurul oluşturulması.
- Sosyal Güvenlik Şurası: Sosyal güvenlik sistemine dair kapsamlı bir reformun şura temelli tartışılması.
Arslan ve Orhan’ın sunduğu bu öneriler, Türkiye’nin sosyal güvenlik sisteminde yaşanan sorunlara yönelik çözüm arayışlarını ve reform ihtiyacını bir kez daha gündeme taşıdı.
