Türkiye'nin süt ve süt ürünleri sektörü, 2025 yılının Mayıs ayında dikkat çekici bir performans sergiledi. Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı verilere göre, ticari süt işletmeleri tarafından toplanan inek sütü miktarı 999 bin 348 ton olarak gerçekleşirken, bu rakam bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 2 oranında azaldı. Buna karşın süt ürünleri üretiminde kayda değer artışlar yaşandı.
Ham sütte düşüş devam ediyor
Süt toplama miktarlarında yaşanan gerileme, sektörün temel sorunlarından birini gözler önüne seriyor. Mayıs 2024'te 1 milyon 19 bin 761 ton olan inek sütü toplama miktarı, bu yıl aynı ayda 999 bin 348 tona düştü. Bu düşüş, hayvancılık sektöründe yaşanan yapısal sorunların yanı sıra iklim koşulları ve yem maliyetlerinin etkisini gösteriyor.
Ancak yıllık bazda bakıldığında durum biraz daha umut verici görünüyor. Ocak-Mayıs döneminde toplanan süt miktarı 4 milyon 834 bin 761 tona ulaşarak, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,7 oranında artış kaydetti. Bu veriler, sektörün yıl genelinde toparlanma eğiliminde olduğunu gösteriyor.
Aylık bazda nisan ayından toparlanma var
Süt toplama rakamlarında aylık bazda olumlu bir gelişme yaşandı. Nisan ayında 981 bin 30 ton olan toplama miktarı, Mayıs ayında yüzde 1,9 oranında artarak 999 bin 348 tona yükseldi. Bu artış, bahar aylarında otlakların canlanması ve süt veriminin artmasıyla açıklanıyor.
Sektör temsilcileri, süt üretimindeki bu aylık artışın, yaz aylarında daha da belirgin hale geleceğini öngörüyor. Özellikle otlak kalitesinin artması ve hayvan refahının iyileşmesi, önümüzdeki dönemde süt verimini olumlu etkileyecek faktörler arasında gösteriliyor.
Tereyağı üretiminde çarpıcı sıçrama
Süt ürünleri üretiminde en dikkat çekici gelişme tereyağı ve sadeyağ kategorisinde yaşandı. Mayıs ayında 10 bin 980 ton üretim gerçekleştirilen bu kategoride, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 22,6'lık dramatik bir artış kaydedildi. 2024 yılının Mayıs ayında 8 bin 953 ton olan üretim, bu yıl 2 bin ton daha fazla gerçekleşti.
Yıllık bazda da tereyağı üretimi güçlü artış gösteriyor. Ocak-Mayıs döneminde toplam 49 bin 424 ton üretim yapılarak, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9,9 oranında artış sağlandı. Bu artış, hem iç piyasadaki talep artışının hem de ihracat imkanlarının değerlendirilmesinin bir sonucu olarak yorumlanıyor.
Ayran ve kefir pazarında büyük ivme
Ayran ve kefir üretiminde de kayda değer bir artış yaşandı. Mayıs ayında 93 bin 544 ton üretim gerçekleştirilen bu kategoride, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 11,9'luk güçlü bir artış kaydedildi. Bu rakam, 2024 yılının Mayıs ayındaki 83 bin 598 tonluk üretimin yaklaşık 10 bin ton üzerinde.
Sıcak havaların başlamasıyla birlikte ayran tüketiminin artması, bu ürün grubundaki büyümenin temel nedenlerinden biri olarak gösteriliyor. Özellikle doğal ve probiyotik ürünlere yönelik artan talep, kefir üretimini de olumlu etkiliyor.
Yoğurt üretiminde istikrarlı büyüme
Yoğurt üretimi de sektörün parlayan yıldızları arasında yer alıyor. Mayıs ayında 121 bin 555 ton üretim yapılarak, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7,8 oranında artış sağlandı. 2024 yılının Mayıs ayında 112 bin 801 ton olan üretim, bu yıl yaklaşık 9 bin ton daha fazla gerçekleşti.
Ocak-Mayıs döneminde yoğurt üretimi toplam 545 bin 32 tona ulaşarak, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4 oranında artış kaydetti. Bu istikrarlı büyüme, Türk mutfağının vazgeçilmez ürünü olan yoğurdun hem iç piyasada hem de ihracatta güçlü konumunu koruduğunu gösteriyor.
İçme sütünde üretim artışı devam ediyor
İçme sütü üretiminde de olumlu gelişmeler yaşanıyor. Mayıs ayında 131 bin 232 ton üretim gerçekleştirilerek, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8,8 oranında artış sağlandı. 2024 yılının Mayıs ayında 120 bin 652 ton olan üretim, bu yıl 10 bin ton daha fazla gerçekleşti.
Ancak aylık bazda bakıldığında farklı bir tablo ortaya çıkıyor. Nisan ayında 142 bin 948 ton olan içme sütü üretimi, Mayıs ayında yüzde 8,2 oranında azalarak 131 bin 232 tona düştü. Bu düşüş, okul döneminin sona ermesi ve yaz tatillerinin başlamasıyla açıklanıyor.
Peynir sektöründe istikrarlı gelişim
İnek peyniri üretimi de artış trendini sürdürüyor. Mayıs ayında 70 bin 477 ton üretim yapılarak, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,3 oranında artış kaydedildi. 2024 yılının Mayıs ayında 68 bin 874 ton olan üretim, bu yıl yaklaşık 1600 ton daha fazla gerçekleşti.
Yıllık bazda da peynir üretimi olumlu seyrini sürdürüyor. Ocak-Mayıs döneminde toplam 348 bin 132 ton üretim yapılarak, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,2 oranında artış sağlandı. Bu artış, Türkiye'nin geleneksel peynir çeşitliliğinin korunması ve geliştirilmesi açısından önemli bir gösterge.
Sektörün dönüşümü hızlanıyor
Süt sektöründeki bu gelişmeler, Türkiye'nin gıda sanayisinde yaşanan köklü dönüşümün bir parçası olarak değerlendiriliyor. Ham madde üretimindeki kısmi düşüşe rağmen, işlenmiş süt ürünlerinde yaşanan güçlü artış, sektörün katma değerli ürünlere yöneldiğini gösteriyor.
Özellikle tereyağı, ayran ve yoğurt gibi geleneksel Türk ürünlerindeki artış, hem iç piyasadaki talep artışının hem de ihracat potansiyelinin değerlendirilmesinin bir sonucu olarak yorumlanıyor. Bu durum, sektörün uluslararası rekabet gücünün artması açısından da olumlu sinyaller veriyor.
Entegre süt işletmeleri öne çıkıyor
TÜİK'in açıkladığı bu veriler, çiğ sütü girdi olarak kullanan süthane işletmeciliği ve peynir imalatı alanlarında faaliyet gösteren entegre süt işletmelerini kapsıyor. Bu işletmelerin tamamına aylık olarak uygulanan anket çalışması, sektörün gerçek performansını yansıtıyor.
Anket kapsamına dondurma ve sütlü tatlı üreten işletmeler dahil edilmezken, içme sütü üretimine ambalajlı sade ve katkılı sütler, ayran ve kefir üretimine sade ve çeşnili/aromalı tüm ürünler, yoğurt üretimine ise sade, süzme ve çeşnili/aromalı tüm yoğurtlar dahil ediliyor.
Gelecek dönem beklentileri
Sektör temsilcileri, yaz aylarında süt üretiminin artacağını, buna paralel olarak süt ürünleri üretiminin de güçleneceğini öngörüyor. Özellikle sıcak havaların etkisiyle ayran ve içme sütü talebinin artması, üreticiler için fırsat yaratacak.
Süt sektörünün sürdürülebilir büyümesi için hem ham madde üretiminin artırılması hem de katma değerli ürün gamının genişletilmesi gerekiyor. Bu doğrultuda, hayvancılık desteklerinin artırılması ve modern işleme teknolojilerine yatırım yapılması kritik önem taşıyor.
