Küresel iklim değişikliği etkilerini yoğun bir şekilde hissettiriyor. Lancet’in raporuna göre, sıcak hava dalgaları, orman yangınları ve seller dünyanın dört bir yanında yaşamı tehdit ediyor. Türkiye ise giderek artan sıcaklıklar ve ekonomik kayıplarla yüzleşiyor.
COP16 İklim Zirvesi'nden çarpıcı raporlar
Birleşmiş Milletler, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) öncülüğünde 57 akademik kurumun katılımıyla hazırlanan Lancet Sağlık ve İklim Değişikliği Geri Sayım Raporu 2024 yayımlandı. Raporda, iklim değişikliğinin etkilerinin rekor düzeye ulaştığı belirtiliyor. 2023 yılı, kalıcı kuraklıklar, ölümcül sıcak hava dalgaları ve yıkıcı orman yangınları ile kaydedilen en sıcak yıl olarak öne çıktı.
Aşırı sıcaklar ölümleri artırdı
Rapor, 65 yaş üstü bireylerde sıcağa bağlı ölümlerin 1990'lardaki seviyeye göre %167 oranında arttığını gösteriyor. 2023 yılında, dünya genelinde insanlar aşırı sıcaklardan dolayı 50 gün daha fazla sağlığı tehdit eden sıcaklıklara maruz kaldı. Bu durum, 512 milyon potansiyel iş gücü kaybı ve 835 milyar dolar ekonomik zarar anlamına geliyor.
Türkiye’de durum nasıl?
Türkiye, iklim krizinin etkilerini yoğun bir şekilde yaşıyor. 2014-2023 döneminde her bir bebek ve 65 yaş üstü yetişkin, yılda ortalama 14,8 gün ve 13,7 gün süren sıcak hava dalgalarına maruz kaldı. Ancak sadece 2023'te, bu süreler sırasıyla 24,8 gün ve 21,9 güne çıktı. Aynı dönemde iş gücü kaybı ise 471 milyon saatle %14'lük bir artış gösterdi.
Ekonomik kayıplar ve kuraklık tehdidi
Son beş yılda, Türkiye'nin %82,7'si en az bir ay boyunca, %43,3'ü üç ay boyunca ve %11,7'si altı ay süresince aşırı kuraklık yaşadı. Bu durum, tarım ve gıda güvenliği açısından ciddi bir tehdit oluşturuyor. 2022 yılında, dünyada 151 milyondan fazla insanın şiddetli gıda güvensizliği yaşadığı belirtildi.
Fosil yakıtlar ve iklim tehlikesi
Rapor, fosil yakıtlara yapılan yatırımların sürmesi nedeniyle, sera gazı emisyonlarının tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktığını vurguluyor. Geçen yıl, enerji sektöründen kaynaklanan karbondioksit emisyonları %1,1 oranında artarak rekor seviyeye ulaştı. Uzmanlar, fosil yakıtların sınırsız genişlemesinin, sağlık üzerindeki tehlikeli etkileri artırdığı konusunda uyarılarda bulunuyor.
“Endişe verici bulgular”
Lancet Geri Sayım İcra Direktörü Marina Romanello, raporun bu yılki bulgularını “en endişe verici” olarak nitelendirdi. Romanello, “Hiçbir birey ya da ekonomi, iklim değişikliğinin sağlık tehditlerinden muaf değil. Fosil yakıtların yaygın kullanımı, sağlıklı bir geleceği daha da zorlaştırıyor” dedi.
Lancet Countdown Eş Başkanı Anthony Costello ise, sağlıklı bir gelecek için fosil yakıt temelli ekonomiden sıfır emisyonlu bir düzene geçiş gerektiğini belirterek, finansal dönüşümün önemine dikkat çekti.
