İzmir’in en önemli çevresel mirası olan İzmir Körfezi, sürdürülebilir dönüşüm hedefiyle yeni bir değerlendirme toplantısına ev sahipliği yaptı. “2025 Körfez Buluşması” başlığı altında Tarihi Bergama Vapuru’nda düzenlenen toplantı, İZDENİZ ve İzmir Sivil Toplum Örgütleri Platformu (İSTÖP) iş birliğiyle gerçekleşti.

Buluşmada İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Dr. Levent Zafer Yıldır, İSTÖP–KONFED–KONVAK Genel Başkanı Mehmet Aydoğan, İZDENİZ Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Işıkhan Güler, İZDENİZ Genel Müdürü Gökhan Marım, İZSU Genel Müdürü Gürkan Erdoğan ile bilim insanları ve STK temsilcileri yer aldı.

Toplantının ana gündemi, Körfezde son iki yılda elde edilen iyileşmenin bilimsel temelleri ve uzun vadeli çözüm önerileri oldu.

“Gediz Nehri en büyük kirletici; denetim yetkisi bizde değil”

Açılış konuşmasını yapan Başkan Vekili Dr. Levent Zafer Yıldır, Körfezdeki kirliliğin en önemli kaynaklarından birinin Gediz Nehri olduğunu belirterek şu değerlendirmeyi yaptı:
“275 kilometrelik Gediz, dört ilden geçerek Körfez’e ulaşıyor ve geldiği noktada ciddi bir kirlilik yükü taşıyor. Arıtma süreçleri ve denetim yetkileri yerel yönetimlerde olmadığı için kirlilik artıyor. Bu yetki meselesi mutlaka yeniden ele alınmalı.”

Yıldır, UNESCO’nun önerdiği modifiye kil uygulaması, drone ve uydu ile izleme sistemlerinin devreye alınması ve İZSU’nun yoğun mesaisi sayesinde koku ve kirlilik gibi sorunlarda önemli ilerleme sağlandığını ifade etti.

“Bakanlık düzeyinde adımlar gecikiyor”

Bayraklı açıklarında görülen son deniz kirliliğine de değinen Yıldır, yetki karmaşasına dikkat çekti:
“Körfezde yaşanan her sorunu belediyeye yüklemek çözüm değil. Mevzuata göre denizlerden üç bakanlık sorumlu. Kalıcı çözüm için Çevre, Ulaştırma ve Tarım Bakanlıklarının ortaklaşa hareket etmesi gerekiyor. Bu sağlanırsa Körfez’i yeniden en iyi hâliyle İzmir’e kazandırabiliriz.”

STK’lardan güçlü katılım: “21 bilim insanıyla çalışmak için buradayız”

İSTÖP–KONFED–KONVAK Genel Başkanı Mehmet Aydoğan, Körfez sorununu bilimsel yöntemlerle çözmek için kararlı olduklarını söyledi:
“İzmir’in en büyük problemi olan Körfez için 21 bilim insanıyla buradayız. Bu çalışma, STK–yerel yönetim iş birliğinin en güçlü örneklerinden biri olacak.”

İZSU’dan altyapı ve dere temizliği sunumu

İZSU Genel Müdürü Gürkan Erdoğan, son dönemde yürütülen 2,5 milyar liralık altyapı yatırımı hakkında bilgi verdi:

  • Yağmur suyu–kanalizasyon ayrıştırması hızla ilerliyor,

  • Alsancak, Konak, Karataş ve Karabağlar’da taşkın riskini azaltan yeni hatlar tamamlanıyor,

  • İzmir’i besleyen 33 derenin tamamen temizlendiğini, yılda 100 bin ton malzeme çıkarıldığını belirtti.

Erdoğan ayrıca, Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’nin 2019’da kaybettiği geçici faaliyet belgesini yeniden aldığını vurguladı:
“İzmir’in atık sularının yüzde 96’sını arıtan tesis artık mevzuata tam uyumlu. Dördüncü faz devrede, ilk üç faz yenilendi.”

Modifiye kil yöntemi: “Balık ölümlerini 48 saatte kontrol ediyoruz”

İZDENİZ Genel Müdürü Gökhan Marım, Körfezdeki alg patlamalarına yönelik bilimsel müdahalenin sonuç verdiğini söyledi:
“UNESCO’nun doğruladığı modifiye kil uygulamasıyla doğru zamanda müdahale ettiğimizde alg patlamalarını 48 saatte baskılayabiliyoruz. 2024’e göre koku ve balık ölümleri yüzde 80 azaldı.”

Marım, Körfezdeki kirliliğin yalnızca alg patlamasından değil, dış kaynaklı deşarjlardan beslendiğini belirterek, 30’dan fazla kamera ve gemi denetim sisteminin devreye alınacağını açıkladı.

“Körfez zamanla göle dönüşebilir”

İZDENİZ Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Işıkhan Güler, Körfezde giderek artan sediman birikimi nedeniyle su dolaşımının zayıfladığını vurguladı:
“Kıyı çizgisinin birçok noktasında sığlaşma kritik seviyede. Bu durum gemi trafiğini daraltıyor ve uzun vadede Körfez’in bir göle dönüşmesi riskini doğuruyor.”

Dip tarama için iki yapay ada önerisi

Güler, büyük ölçekli dip tarama projesinin Türkiye’de emsali olmayan bir çevresel lojistik gerektirdiğini belirtti:

  • Toplam 45 milyon metreküp tarama malzemesi çıkarılacak,

  • Bu malzeme kirli değil, tekrar kullanım için uygun,

  • Dünyadaki örneklerde olduğu gibi Körfez dışında iki yapay ada oluşturulması öneriliyor.

Ancak proje için Çevre Bakanlığı’ndan henüz onay çıkmadığına dikkat çekti:
“Ramsar alanına dökemeyiz, karaya bırakamayız, rastgele denize bırakamayız. Onay verilmezse ‘Bu malzemeyi nereye atacağız?’ sorusu ortada kalıyor. STK desteği bu noktada çok kritik.”

Ortak hedefler netleşti: Bilim, izleme, arıtma ve dayanışma

Toplantının sonunda STK temsilcileri, Körfez için sürdürülecek ortak çalışmalara dair kararlılık mesajı verdi. Öncelikli hedefler şöyle sıralandı:

Kaynak: haber merkezi