Kur korumalı mevduat (KKM) sistemi, haziran ayında da çözülmeye devam etti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan verilere göre, toplam KKM bakiyesi haziranda 1,2 milyar dolar azalarak 14 milyar dolara geriledi. Bu, KKM sisteminin devreye alındığı ilk dönemden bu yana görülen en sert aylık düşüşlerden biri olarak kayıtlara geçti.
DDKKM hesapları hızla boşalıyor
Haziran ayı itibarıyla Döviz Dönüşümlü Kur Korumalı Mevduat (DDKKM) stok bakiyesi, 15,2 milyar dolardan 14 milyar dolara indi. Bu düşüşün büyük kısmı, gerçek ve tüzel kişilerin sistemden çıkışıyla gerçekleşti. Gerçek kişi DDKKM bakiyesi, 1 milyar dolar gerileyerek 13,7 milyar dolara, tüzel kişi bakiyesi ise 300 milyon dolarlık kayıpla 300 milyon dolara düştü.
Veriler, özellikle bireysel yatırımcıların döviz dönüşümlü hesaplardan uzaklaştığını ve sistemden çıkış yaptığını gösteriyor.
TL bazlı KKM’deki çözülme de dikkat çekiyor
Merkez Bankası, Türk Lirası Kur Korumalı Mevduat (TL KKM) hesaplarına dair ayrıntılı veri paylaşmasa da, piyasadaki genel eğilim, TL bazlı hesaplarda da çözülmenin sürdüğünü gösteriyor. Bankacılık kaynaklarına göre, birçok müşteri vadeleri dolan TL KKM hesaplarını yeniden döndürmek yerine sistem dışına çıkmayı tercih ediyor.
Ekonomi yönetiminin yönlendirmesi etkili
Son dönemde ekonomi yönetiminin KKM’yi küçültme hedefi, bu çözülme sürecini doğrudan destekliyor. TCMB ve Hazine ve Maliye Bakanlığı, bankalara gönderdikleri çeşitli talimatlarla KKM büyüklüğünü azaltmaya yönelik adımlar atılmasını teşvik ediyor. Aynı zamanda KKM hesaplarına uygulanan faiz sınırlarının kaldırılması ve yeni vergisel düzenlemeler, bireysel yatırımcının bu sistemden uzaklaşmasına neden olan diğer faktörler arasında yer alıyor.
Bankalar faiz rekabetine yöneldi
KKM sisteminden çıkan paraların büyük bölümü, klasik vadeli mevduat hesaplarına veya döviz dışı yatırım araçlarına yöneliyor. Bankalar, KKM kayıplarını telafi edebilmek adına mevduat faizlerini yukarı çekerek müşterileri elde tutmaya çalışıyor. Son haftalarda bazı özel bankalarda 3 aylık vadeli mevduat faizlerinin yüzde 50’nin üzerine çıktığı gözlemleniyor.
Döviz talebi yeniden mi artıyor?
KKM sisteminden çıkan döviz cinsinden hesapların yeni rotası belirsizliğini korurken, uzmanlar bir kısmının yeniden döviz hesaplarına döndüğünü, bir kısmının ise Borsa İstanbul ve tahvil gibi TL cinsinden varlıklara yöneldiğini belirtiyor. Ancak piyasada döviz talebinin yeniden canlanabileceğine dair endişeler de mevcut.
TCMB ise net rezervlerini artırmaya devam ederek bu olası baskıya karşı hazırlıklarını sürdürüyor. Son açıklanan verilerde net rezerv 64,45 milyar dolara kadar yükselmiş durumda.
Politika değişikliği etkisini gösterdi
Ekonomi yönetiminin KKM'den çıkışı destekleyen politikaları, hem parasal sıkılaşma stratejisiyle hem de TL’yi cazip hale getirecek adımlarla yürütülüyor. Bu kapsamda, dövize yönelimin sınırlanması, TL’ye olan güvenin yeniden tesisi, uzun vadeli hedeflerin başında geliyor.
Bununla birlikte, vergi düzenlemeleri ve yüksek stopaj oranları, yatırımcıların KKM’de kalmaya devam etmesi önündeki en büyük engellerden biri olarak öne çıkıyor.
Hedef: Piyasa mekanizmasına dönüş
KKM’nin ekonomi üzerindeki yükünü azaltmak isteyen Merkez Bankası, TL’nin serbest piyasa koşullarında değer kazanması yönünde bir politika izliyor. KKM’nin ortadan kalkmasıyla birlikte, döviz talebinin kontrol altına alınması, enflasyonla mücadelede kararlılığın pekiştirilmesi ve TCMB’nin bilanço dengesinin iyileştirilmesi hedefleniyor.
