Türkiye'nin ilk kadın futbol antrenörü ve hakemi olan bu kişi, 20 yıl erkek liglerinde futbol hakemliği yapmış ve 1500'den fazla profesyonel ve amatör maç yönetmiştir. Ayrıca 2000 yılında tamamladığı doktora tezi sayesinde Türkiye'nin ilk kadın futbol doktoru unvanına sahiptir. 60 uluslararası maç yöneten bu kişi, FIFA kokartlı ilk kadın hakemlerden biridir. Futbol dışında toplumsal cinsiyet eşitliği konularında çalışmaları ile tanınır.
Lale Orta kimdir?
Lale Orta, 1960 yılında İstanbul'da doğdu ve on yaşında ailesi tarafından spora yönlendirildi. Mevcut Merkez Hakem Kurulu başkanı olan eski futbolcu, antrenör, futbol hakemi ve akademisyendir.
Lale Orta'nın kariyeri nasıl ilerledi?
İlk olarak basketbol oynamaya başladı ve daha sonra Türkiye'nin ilk kadın futbol kulübü olan Dostlukspor Kız Futbol Kulübü'nde futbola geçti. 1976-1989 yılları arasında Dostluk Spor'da futbol oynadı ve kalecilik ve kaptanlık görevleri yürüttü. 1986 yılında Marmara Üniversitesi İşletme Bölümü'nden mezun oldu. Orta, Marmara Üniversitesi'nin Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu'ndaki Spor Yönetimi yüksek lisans programına devam etti. 1993 yılında "Türk Spor Teşkilatı İçinde Futbol Hakemliği Statüsü" konulu tezini tamamlayarak yüksek lisansını aldı. Orta, 2000 yılında "Dünyada ve Türkiye'de Futbol Organizasyonları Üzerine Analitik Bir Yaklaşım" isimli teziyle doktor unvanı kazandı ve bu sayede Türkiye'deki futbol hakkında tezi yazan ilk kadın akademisyen oldu.
2002 yılında, Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından kadınların spora katılmasına öncülük eden kişilere ve kurumlara verilen "Kadın ve Spor 2002 - Avrupa Kıtası Büyük Ödülü"ne layık görüldü. 2003 yılında, UEFA tarafından Avrupa kıtasındaki en iyi 17 hakem arasında seçildi. 21 Mayıs 2005 tarihinde, Almanya'daki Postdam şehirindeki UEFA Kupası Kadınlar Finali arasında Almanya'nın (Djugarden) ve İsveç'in (Alvsjö) takımları arasındaki maçı yönetti. Adı, Küçükçekmece Stadyumundaki hakem odasına verildi.
Lale Orta'nın ilk hangi maçı yönetti?
1985 yılında antrenörlük eğitimi aldı ve kursun birincisi oldu, bu sayede Türkiye'nin ilk kadın futbol antrenörü oldu. Eğitim sürecinde futbol hakemliği eğitimi de aldı ve erkek liglerinde hakemlik yaptı. İlk hakemliğini Eyüp Stadı'ndaki bir maçta yaptı ve Türkiye'nin profesyonel 1., 2. ve 3. liginde yönetilen ilk kadın futbol maçı oldu. İlk yardımcı hakemlik deneyimi, 20 Mayıs 1990 tarihinde Galatasaray-Sarıyer maçında oldu. İlk Süper Lig hakemliği ise 1999 yılındaki Sakaryaspor - Ankaragücüspor maçında gerçekleşti.
Lale Orta FIFA kokartını ne zaman aldı?
Lale Orta, 1995 yılında, Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) tarafından 54 kadın hakem arasından seçildi ve dünyadaki ilk FIFA kokartlı kadın hakemlerden biri oldu. Hakemliği bırakana kadar 60 uluslararası maç yönetti.
Lale Orta hangi görevlerde bulundu?
Orta, Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi (TMOK), Türkiye Faal Futbol Hakemleri ve Gözlemcileri Derneği ve TFF Merkez Hakem Kurulu'nda farklı görevler üstlendi. Ayrıca, 2006-2009 yılları arasında UEFA'da Delege ve Hakem Gözlemciliği, 2006-2007 yılları arasında da UEFA Hakem Eğitimciliği yaptı. 29 Ocak 2023 itibariyle de Türkiye Futbol Federasyonu Merkez Hakem Kurulu Başkanlığı'na atandı.
Lale Orta hangi ödülleri aldı?
- 1995 Ocak Ayı Renault Mais Şeref Kürsüsü Ödülü
-
1995 Aralık Ayı Renault Mais Şeref Kürsüsü Ödülü
-
2002 Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Kadın ve Spor Ödülü
-
2002 Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) Kadın ve Spor Avrupa Kıtası Ödülü
-
2006 Gökçe Karataş Vakfı “Yılın Spor Adamı” Ödülü
-
2008 Uluslararası İş’te Kadın Kongresi “İlk’ler Kategorisi” Ödülü
-
2012 Türkiye Futbol Adamları Derneği, Yılın Futbol Hakemi/Gözlemcisi Dalı Ödülü
-
2015 Elele & Avon Yılın Kadın Sporcusu Adayı