Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) uzun süredir enflasyon rakamlarıyla tartışmaların odağında yer alıyor. Bağımsız kuruluşların açıkladığı enflasyon oranlarının neredeyse yarısı kadar değerler açıklayan kurum, bir süredir enflasyona esas oluşturan ortalama madde fiyat listesini de kamuoyuyla paylaşmıyor. Bu duruma karşı harekete geçen Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), TÜİK aleyhine dava açmıştı. Ankara 6. İdare Mahkemesi 31 Mart 2023 tarihinde verdiği 2022/2383 Esas ve 2023/700 sayılı kararıyla, enflasyona temel oluşturan verilerin açıklanmasının TÜİK'in yasal sorumluluğu olduğuna hükmetti.
İstinafta kesinleşen karar uygulanmıyor
Ankara 6. İdare Mahkemesi'nin verdiği karar, istinaf aşamasını da geçerek kesinleşti. Ancak, aradan geçen zamana rağmen TÜİK, mahkemenin kararını yerine getirmeyerek madde sepeti fiyat listesini yayımlamaya başlamadı. DİSK'in açıklamasına göre, yaklaşık 2 yıldır kurumun bu verileri açıklamadığı belirtiliyor. Türkiye'nin ekonomik durumunu doğrudan etkileyen enflasyon hesaplamalarına dayanak oluşturan bu verilerin gizli tutulması, şeffaflık ilkesine aykırı bulunurken, mahkeme kararının uygulanmaması hukuk devleti ilkesini de zedeliyor.
DİSK'ten suç duyurusu hamesi
Yargı kararının uygulanmaması üzerine DİSK, 2 Haziran 2024 tarihinde TÜİK Başkanı ve Başkan Yardımcıları hakkında "yargı kararlarını uygulamamaları ve bu karara rağmen görevlerini yerine getirmemeleri" sebebiyle suç duyurusunda bulundu. Ancak Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Memur Soruşturmaları Bürosu, 6 Haziran 2024 tarih ve 2024/85912 sayılı kararıyla TÜİK yetkilileri hakkında yapılan başvuruyu reddetti. DİSK, başsavcılığın kararına rağmen TÜİK'in veri açıklama yükümlülüğünün devam ettiğini vurguluyor.
Anayasal bir sorun: Mahkeme kararları bağlayıcıdır
DİSK, yaptığı açıklamada Anayasa'nın 138. maddesine dikkat çekti. Bu maddeye göre, yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorunda olup, bu kararları hiçbir şekilde değiştiremez ve uygulanmasını geciktiremez. DİSK açıklamasında, "İdarenin yargı kararlarına uygun hareket etmesi ve kararların gereklerini değiştirilmeden ve gecikmeksizin yerine getirmek zorunda olması, Anayasanın 2. maddesinde 'Cumhuriyetin Nitelikleri' arasında sayılan 'Hukuk Devleti' ilkesinin bir gereğidir" ifadelerine yer verdi.
Ekonomik şeffaflık talebi yükseliyor
Enflasyon verilerinin nasıl hesaplandığı ve hangi maddelerin ne fiyattan sepete dahil edildiği, Türkiye'nin ekonomik gerçekliklerinin doğru analiz edilmesi açısından büyük önem taşıyor. Son yıllarda TÜİK'in açıkladığı enflasyon rakamları ile piyasalarda hissedilen gerçek enflasyon arasındaki fark, kuruma olan güveni sarsarken, bağımsız ekonomi kuruluşlarının açıkladığı verilerin TÜİK rakamlarının neredeyse iki katı olması, tartışmaları alevlendiriyor.
DİSK, açıklamasının sonunda "Türkiye Cumhuriyeti'nin kurumları keyfi olarak hareket edemez. Anayasa ve yasalar gereği mahkeme kararlarını gecikmesizin yerine getirmek zorundadırlar" ifadelerini kullanarak, konunun takipçisi olacaklarını belirtti.
