Toplam 50 eserin birer birer dakikalar içinde satıldığı açık artırmanın en yüksek değer biçilen eseri Osman Hamdi Bey'in tablosu oldu. Adı açıklanmayan bir alıcının telefon üzerinden verdiği teklifle koleksiyonuna kattığı 1881 tarihli tablo, Sébah & Joaillier tarafından aynı yıl fotoğraflanmıştı. Eserin cam negatifi de İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü Arşivi'nde bulunuyordu. Sotheby's müzayede evine göre eserin nerede olduğu kısa süre öncesine kadar bilinmiyordu. 29 Nisan'da Sotheby's Oryantalist Sanat satışı kapsamında açık artırmaya sunulan tablonun 1-1,5 milyon sterline alıcı bulması bekleniyordu. Pera Müzesi Oryantalist Resim Koleksiyonu Sorumlusu Barış Kıbrıs, son dönemde yüksek fiyatlardan alıcı bulan Osman Hamdi Bey'in eserinin müzayedede gördüğü ilginin "şaşırtıcı" olmadığını söylüyor. "Siyah beyaz fotoğrafından tanıdığımız bir eserin şu anda elimizde renkli bir görüntüsü var. O açıdan sevindirici bir gelişme" diye ekliyor.
Gürcistan'dan Avusturya'ya yolculuk
"Kahve Hazırlamak"ın son yüzyılda yaptığı yolculuk da yeniden keşfedilmesiyle birlikte gün yüzüne çıkıyor. Sotheby's'e göre eser, 1910 civarında Gürcistanlı bir sanat koleksiyoncusu olan Prens Sadık Yadigarov tarafından satın alındı ve ardından tablo oğlu Archil'e geçti. 1930 civarında, Archil ile evlilik yoluyla akrabalığı olan Viyana'daki özel bir koleksiyoncu tabloyu satın aldı. 2008'e kadar miras yoluyla aile koleksiyonunda kaldı. Oradan, Avusturya'daki başka bir özel koleksiyona geçti ve bugüne kadar da orada kaldı. Tabloda, Topkapı Sarayı'nın harem bölmesi olabilecek hayali bir iç mekanda kahve hazırlayan iki genç kadın betimleniyor. Osman Hamdi iç mekanda kolon, objeler ve arka planda zengin fayanslar tasvir ediyor. 1878-1881 yılları Osman Hamdi'nin birçok eser verdiği üretken dönemi olarak biliniyor.
'Haremin daha gerçekçi bir tasvirini sunuyor'
Pera Müzesi'nden Barış Kıbrıs, Osman Hamdi Bey'in Kahve Hazırlamak tablosunda, "anıtsal Osmanlı mimarisine dair unsurlar" barındıran bir mekanın kullanılmasına dikkat çekiyor. Osman Hamdi Bey'in farklı yerlerin özelliklerini yeni bir mekan kurgusunda kullandığını beliren Kıbrıs, şu örneği veriyor: "Mekan gerçekte bir caminin bir parçasıyken (resimde) sanki evin iç mekanı gibi görünüyor."
Kıbrıs, "Kahve Hazırlamak" tablosundaki mutfak işlevi gören mekanın da bu şekilde kurgulanmış olabileceğini öngörüyor. Osman Hamdi Bey, 1880'lerin başından itibaren harem konularını yoğun olarak işledi. Kıbrıs, bu eserlerine "İki Müzisyen Kız" ve "Vazo Yerleştiren Kız" örneklerini veriyor. Oryantalist bir ressam olan Osman Hamdi Bey'in batılı oryantalistlerden farklı olarak haremi daha gerçekçi tasvir ettiğini belirtiyor. Kıbrıs bunu şöyle açıklıyor: "Batılı oryantalistlerin resimlerinde harem sahnelerinde kadınlar çoğunlukla çıplak ve erotik objeler olarak karşımıza çıkıyor. Ama Osman Hamdi Bey'de bu hiç öyle değil. Kadınlar hep giyinik ve bir işle meşguller; kahve hazırlıyor, çiçek düzenliyor ya da müzik yapıyorlar... Bu aynı zamanda daha gerçekçi de."
'Sanatçı olarak da kesinlikle sanatına çok hakim'
Resim ve Çağdaş Sanat Koruma Uzmanı Filiz Kuvvetli, "Kahve Hazırlamak" tablosunda, Osman Hamdi Bey'in diğer eserlerinde de görülen ortak figürlere dikkat çekiyor. Daha önce Osman Hamdi'nin altı tablosu üzerinde bilimsel araştırmalar yapmış olan Kuvvetli, duvardaki çiniler, yerdeki halı ve sarı kaftanlı kadının kıyafeti gibi öğeleri diğer tablolarında "neredeyse bazen aynı bazen de hafif bir değişiklikle" kullandığını söylüyor. Pera Müzesi'nden Barış Kıbrıs, Osman Hamdi'nin tablolarında aynı giysilerin görünmesinin sanatçının çalışma biçimiyle ilgili olduğunu söylüyor. "Bu giysiler (Osman Hamdi'nin) koleksiyonunda var ve yakın çevresinden insanlara bu giysileri giydirip, erkek figürse kendisi giyinip fotoğraflarını çektiriyor ve bunları resimlerinde kullanıyor. Resimlerinde erkeklerin çoğu Osman Hamdi Bey'in kendisi oluyor" diyor. Sotheby's müzayede evinin BBC Türkçe ile paylaştığı bilgiye göre yaklaşık 150 yaşındaki eser oldukça iyi durumdaydı. Bu, eserin orijinal halinin korunduğu anlamına geliyor.
