Yaklaşık 300 yıl önce Osmanlı'da, avokadonun yetiştirilmesine dair ilginç bir hikaye gün yüzüne çıkıyor. Meksika'nın timsah armudu olarak da bilinen bu besleyici meyvesi, Osmanlı Devleti'nde 1720 yılında yaşanan olaylarla Türk topraklarına ayak basmış.
Avokadonun Anavatanı Meksika: Osmanlı'daki Yolculuğu
Avokadonun kökeni Meksika'ya dayanırken, Osmanlı coğrafyasında 1720 yılında tarih sahnesine çıktı. Tropikal iklimde yetişen bu meyve, bugün Türkiye'nin Akdeniz bölgesinde dahi bulunmaktadır.
1688'de Doğan Bilim Adamı: Molla Kamil Efendi'nin Avokado Serüveni
Osmanlı döneminin ilginç simalarından biri olan 1688 doğumlu Molla Kamil Efendi, dini ilimlerin yanı sıra pozitif bilimlere de ilgi duyan bir kişiliğe sahipti. Roma ve Paris'e kadar giderek eğitim alan Kamil Efendi, Osmanlı'ya dönüp sarayda bostancıbaşının yanında çalışmaya başladı.
İstanbul'un Lale Bahçelerindeki Felaket: Kamil Efendi'nin Mücadelesi
1720 yılında İstanbul'daki lale bahçelerinde meydana gelen bir hastalık, laleleri tehdit etti. Dönemin sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, bu sorunu çözmek için Kamil Efendi'yi görevlendirdi. Kamil Efendi, bilimsel yöntemleri kullanarak hastalığı iyileştirdi ve sarayın takdirini kazandı.
Yalova'da Avokado Deneyi: Fransa'dan Anadolu'ya Yolculuk
Kamil Efendi'ye tahsis edilen Yalova arazisinde, Fransa'da gördüğü avokadoyu Anadolu şartlarında yetiştirmeye karar verdi. Uzun uğraşlar sonucunda, avokado Yalova'da başarıyla yetişti ve mahsul saraya takdim edildi.
Damat İbrahim Paşa'nın Davetlerinde Şöhret Bulan Avokado
Damat İbrahim Paşa, avokadonun lezzetini beğenerek, verdiği davetlerde bu egzotik meyveyi ikram etmeye başladı. Kısa sürede İstanbul seçkinleri arasında popüler olan avokado, sofralardaki yerini aldı. Ancak, Kamil Efendi'nin arzusuna rağmen, halk arasında pek yaygınlaşamadı.
Moda Haline Gelen Avokado: Ancak Kısa Süren Bir Zafer
Avokado modası Damat İbrahim Paşa'nın davetlerinde kısa sürede yayıldı. Ancak, tarih 1730'u gösterdiğinde, Osmanlı Devleti'nde Patrona Halil ayaklanması çıktı ve isyancılar Damat İbrahim Paşa ile Kamil Efendi'ye zulmetti. Ayaklanmaya katılanlar, avokadonun timsah ile ağaç birlikteliğinden olduğu söylentisini yayarak, meyvenin mekruh olduğunu ilan etti.
Patrona Halil Ayaklanması: Avokado'nun Sonu
Osmanlı Devleti'nde çıkan Patrona Halil ayaklanması, avokado modasının sonunu getirdi. Avokado'nun Müslüman memlekette üretilmesinin ve yenilmesinin caiz olmadığı fetvası ile Yalova'daki tüm avokado ağaçları yakılarak tahrip edildi. Modern bilim anlayışına sahip bir bilim adamının çalışmaları, maalesef bir grup yobaz tarafından engellenmiş oldu.
Sonuç ve Düşünceler
Osmanlı döneminde yaşanan bu ilginç olay, bilimle uğraşan bir şahsiyetin çabalarının, zaman içinde yobaz bir grup tarafından nasıl engellendiğini gösteriyor. Avokadonun faydalarını tekrar keşfetmemiz ve ülkemize geri gelmesi, 250 yıl kadar bir zaman dilimini bulmuştur.
