Elif Nur KARATAŞ- Sağlık Bakanlığı’nın aile hekimliği uygulamasında yaptığı yeni düzenlemeler, 1 Ocak 2025 itibariyle yürürlüğe girdi. Ancak düzenlemeler, hem aile hekimleri hem de vatandaşlar arasında tartışmalara yol açtı. İş yükünün artacağını ve sağlık hizmetlerinin aksayacağını belirten aile hekimleri, 5 Ocak’ta 5 gün süreyle iş bırakma kararı aldı.
Yeni düzenleme ile birlikte aile hekimlerini etkileyen değişikliklerden bazıları şu şekilde sıralanıyor:
Artık bazı raporlar için ücret talep edilecek. Hekimlere getirilen nöbet zorunluluğu artırılacak. Performansa dayalı ücretlendirme modeli genişletilecek. Son altı ay içerisinde Aile Sağlık Merkezlerine (ASM) müracaat etmeyen nüfus grupları için ve daha sık hastaneye başvuranlarla ilgili aile hekimlerinin maaşlarından kesinti yapılabilecek. Bazı ilaçların yazılmasında sınırlama getirilecek.
“Eziyet Yönetmeliği Geri Çekilsin”
İzmir Aile Hekimleri Derneği Başkanı Muhteber Çolak, Sağlık Bakanlığı’nın yeni düzenlemeleri hakkında yaptığı açıklamada değişikliklerin aile hekimlerine danışılmadan yapıldığını ve sahadaki gerçek ihtiyaçların göz ardı edildiğini belirterek “Sağlık Bakanlığı, sağlık sisteminin yürümediğini nihayet fark etti. Ancak çözümü aile hekimlerinin sırtına yüklemek yerine, gerçek sorunlara odaklanmaları gerekiyor. Zaten Türkiye’deki polikliniklerin yarısını biz yürütüyoruz. Bu değişiklikler, iş yükümüzü artırmaktan başka bir işe yaramıyor. Biz, eziyet yönetmeliğinin geri çekilmesini talep ediyoruz. Aile hekimleri, sahada yaşanan sorunlar ve çözüm önerileriyle ilgili görüşmelere dahil edilmeden karar alınmamalı” dedi.
Ayrıca gelen yeni düzenlemeyle birlikte artık gerekli görülen bir üst birime yönlendirmeye de randevu alma şartının geldiğini belirten Çolak, “Yeni sistemde, hasta sorumluluğunun hangi basamakta olduğu belirsiz. Örneğin, bir tetkik istendiğinde bunun kim tarafından değerlendirileceği ve tedaviye yönelik sorumluluğun kime ait olduğu belirsiz. Hastanın sürekli bir basamaktan diğerine yönlendirilmesi, çözüm yerine kaos yaratır. Normalde hastamızı muayene eder, gerekli gördüğümüzde bir üst basamağa sevk ederdik. Ancak şimdi, sevk için randevu alınması gerektiği belirtiliyor. Bu, hem hastalarla aramızda sorunlara yol açacak hem de sistemin akışını bozacak” diye konuştu.
“Sağlıkta şiddet artacak”
İzmir Tabip Odası Genel Sekreteri Nuri Seha Yüksel ise özellikle sevk ve tetkik süreçlerinde yaşanabilecek sorunlara dikkat çekerek “Aile sağlığı merkezlerinin (ASM) hâlihazırda yoğun bir tempoyla çalışıyor. Günlük 80-100 hasta muayene eden aile hekimlerine ek iş yükü getirilmesi mevcut düzeni daha da zorlaştıracak. Ayrıca, randevu sistemindeki değişikliklerin ASM’lerde yoğunluğu artıracağını, bunun hasta-hekim iletişiminde sorunlara ve sağlıkta şiddet riskine bile yol açabileceğini öngörüyoruz” dedi. Yeni yönetmelikle getirilen tetkik taleplerine de değinen Yüksel, “ASM’lerde yapılamayan tetkiklerin hastaneden istenmesi, aile hekimlerini uzmanlık alanlarının dışında sorumluluklar almaya zorluyor. Bu, hem gereksiz tetkik artışına hem de sağlık sisteminde ek bir yük oluşturacak” ifadelerini kullandı.
“Biz müşteri değiliz”
Yeni düzenlemeyle birlikte vatandaşında ek ödeme yapması gereken değişikler ciddi şekilde tepki topladı. Düzenlemelerin sağlık hizmetlerine erişimi daha karmaşık hale geldiğini ifade eden üç çocuk babası Müfit kaya “Zaten şu anda bile ilaç ya da rapor almak oldukça zor. Prosedürler yüzünden aile hekimine yönlendirilip duruyoruz. Yeni düzenlemelerle bu süreç daha da zorlaşacak, nasıl olacağını anlamış değilim. Her şey giderek daha karmaşık bir hal alıyor. Biz müşteri değiliz; sağlık hizmetleri kolaylaştırılmalı, zorlaştırılmamalı” dedi.
“Sosyal devlet böyle olmamalı”
Nurdan Yaman ise sağlık hizmetlerinin giderek bir yük haline dönüştüğünü belirterek, sağlık ocağına gittiğinde aile hekiminin yoğunluğunu gördüğünü, hastalara fazla zaman ayırmadığını anlattı. Yaman “Yeni düzenlemenin iş yükünü artacağı belirtiliyor, bu durum doktorun olduğu kadar bizim açımızdan da kötü. Sağlık hizmeti hak olmalı. Sosyal devlet anlayışını lafta değil, uygulamada görmek istiyoruz. Sağlıkta özellere mecbur bırakılan bir sistem giderek kendini hissettiriyor, bu da bizi endişelendiriyor” diye konuştu.
Düzenlemeye tepki olarak Aile Hekimleri, 5 Ocak’ta 5 günlük iş bırakma eylemi yapacak.
Sağlık çalışanlarının talepleri;
- Hastaların müşteri, puan, katsayı olarak görülmesini değil, yapılan işin nitelik olarak değerlendirilmesi, performans, cezalandırma baskısının kaldırılması,
- Ağrıkesici, mide koruyucu ve antibiyotik gibi ilaçların yazılmasının kısıtlanması uygulaması acilen kaldırılması,
- Aile hekiminin ücretinden, hastane başvuran ya da son 6 ay gelmeyen vatandaş için kesinti yapılmasının önlenmesi,
- Birinci basamak sağlık hizmetinde yazılan raporların ücretli hale gelmesi uygulamasından vazgeçilmesi,
- Mesaisini tamamlandığı ve ihtiyaç olmadığı halde sağlık çalışanlarından 96 saat ekstra nöbet tutması zorunluluğundan vazgeçilmesi,
- Mesai sonrası hastalara, ücretli olarak tamamlayıcı sağlık hizmeti uygulaması yerine bilme dayalı sağlık hizmetlerinin desteklenmesi,
- Nitelikli sağlık hizmeti için, şu an 3 dakikaya düşen sağlık hizmetlerinin 10 dakika zamana çıkarılmasının sağlanması.
