Uluslararası Hububat Konseyi (IGC)'nin son raporu, küresel tarım ve gıda güvenliği açısından endişe verici bir tablo ortaya koydu. IGC'ye göre, Haziran 2024 / Temmuz 2025 döneminde dünya hububat stokları, 30 milyon ton azalışla 573 milyon tona gerileyecek. Bu önemli azalma, dünyanın bu yıl tahıl ihtiyacını stoklardan karşılamak zorunda kalacağını gösterirken, küresel gıda krizinin derinleşebileceği endişelerini de beraberinde getiriyor. Dünya tahıl stoklarındaki bu düşüş, özellikle gelişmekte olan ülkeler ve düşük gelirli nüfus grupları için ciddi gıda güvenliği riskleri yaratabilir.
Hububat üretiminde düşüş bekleniyor
Uluslararası Hububat Konseyi (IGC) raporunda, 2024/25 dünya tahıl üretiminin de aralık ayında yayımlanan rapora göre 7 milyon ton, 2023-2024 dönemine göre ise 4 milyon ton azalışla 2 milyar 305 milyon tona gerileyeceği öngörülüyor. Hububat üretimindeki bu düşüşün başlıca nedeni olarak, mısır üretimindeki azalma gösteriliyor. IGC'nin raporuna göre, dünya mısır üretimi Haziran 2024 / Temmuz 2025 döneminde geçen sezona göre 12 milyon ton azalacak. Üretimdeki düşüşün yanı sıra, küresel hububat tüketiminin de artış göstereceği öngörülüyor. Yüksek endüstriyel (etanol) ve gıda kullanımı nedeniyle küresel tüketimin 2 milyar 335 milyon tona çıkması bekleniyor. Bu da üretim ve tüketim arasındaki makasın giderek açıldığını ve stokların erimeye devam edeceğini gösteriyor.
Stoklar son 10 yılın en düşük seviyesinde
Dünya hububat stoklarındaki azalış, son 10 yılın en düşük seviyesine gerileme tehdidi oluşturuyor. IGC raporuna göre, küresel stoklar yüzde 5 düşerek son 10 yılın en düşük seviyesi olan 573 milyon tona gerileyecek. Bu düşüş, son 3 yıldır üst üste yaşanan azalmaların bir sonucu olarak dikkati çekiyor. Stoklardaki azalma, dünya tahıl piyasalarında arz güvenliği endişelerini artırırken, fiyatların daha da yükselebileceği ve gıda krizinin derinleşebileceği kaygılarını da beraberinde getiriyor. Küresel stokların azalması, özellikle kriz dönemlerinde ülkelerin gıda güvenliğini sağlamada kullanabileceği tampon stokların da azaldığı anlamına geliyor.
Tahıl ticaretinde düşüş bekleniyor
Uluslararası Hububat Konseyi (IGC) raporu, sadece hububat üretimi ve stoklarında düşüş beklemekle kalmıyor, aynı zamanda tahıl ticaretinde de azalma öngörüyor. Rapora göre, tahıl ticareti de yıllık bazda yüzde 8 azalarak 420 milyon tona gerileyecek. Tahıl ticaretindeki düşüşün en önemli nedenlerinden biri olarak, Çin'in ithalatındaki beklenen azalma gösteriliyor. Çin'in ithalatının yüzde 40 oranında azalması beklenirken, bu azalmanın da başlıca mısır kaynaklı olduğu belirtiliyor. Tahıl ticaretindeki düşüş, uluslararası tedarik zincirlerinde aksamalar yaşanabileceği ve gıda krizinin bölgesel boyutlarda daha da derinleşebileceği sinyallerini veriyor.
Mısır üretiminde azalma, tüketimde artış
IGC raporunda, dünya mısır üretiminin Haziran 2024 / Temmuz 2025 döneminde geçen sezona göre 12 milyon ton azalırken, tüketiminin ise 13 milyon ton artacağı tahmin ediliyor. Mısır üretimindeki azalma ve tüketimdeki artış, mısır stoklarının daha da erimesine ve mısır fiyatlarının yükselmesine neden olabilir. Mısır, sadece gıda sektöründe değil, aynı zamanda hayvancılık ve endüstriyel üretimde de önemli bir hammadde olduğu için, mısır fiyatlarındaki artışın genel enflasyonu da olumsuz etkileyebileceği endişesi taşınıyor.
Buğdayda durum stabil
Raporda, mısırın aksine buğdayda durumun daha stabil olduğu görülüyor. Buğdayda üretim ve tüketim açısından geçen sezonla hemen hemen paralel bir seyir bekleniyor. Buğday, dünya genelinde en temel gıda maddelerinden biri olduğu için, buğdaydaki istikrarlı durum bir nebze olsun umut verici olarak değerlendirilebilir. Ancak, mısırdaki olumsuz tablo ve genel hububat stoklarındaki azalma eğilimi, küresel gıda güvenliği açısından hala ciddi risklerin devam ettiğini gösteriyor.
Uluslararası Hububat Konseyi (IGC)'nin raporu, küresel tarım ve gıda piyasalarındaki gelecek belirsizliklerini ve gıda krizi riskini artırırken, ülkelerin tarım politikalarını ve gıda güvenliği stratejilerini yeniden gözden geçirmesi gerekliliğini de ortaya koyuyor. Türkiye gibi gıda ithalatına bağımlı ülkelerin, tahıl stoklarındaki azalmanın ve fiyat artışlarının etkilerini en aza indirmek için yerli üretimi destekleyici ve tarımsal verimliliği artırıcı politikalara öncelik vermesi, gelecekteki gıda krizlerine karşı daha dayanıklı hale gelmesi açısından hayati önem taşıyor.
