Marmara Bölgesi'nin bereketli topraklarında yetişen ve kendine has aromasıyla coğrafi işaret tescili alarak ünlenen Osmaneli karpuzu, bu yıl üreticisini sevincinden çok endişesiyle baş başa bıraktı. Arz fazlası ve piyasa koşulları nedeniyle tarlada kilogram fiyatı 1 liraya kadar gerileyen tonlarca ürün, çiftçinin alın terini ve masraflarını dahi karşılayamaz hale geldi. Tam da bu umutsuzluk anında, Osmaneli Belediyesi'nin devreye aldığı akılcı ve yenilikçi bir proje, tarlada çürümeye terk edilme riskiyle karşı karşıya olan bu ulusal serveti, inanılmaz bir ekonomik değere dönüştürdü. Belediyenin üretim tesislerinde kadınların emeğiyle pekmeze dönüştürülen karpuz, katma değerli ürün haline gelerek değerini tam 25 kat artırdı. Bu mucizevi dönüşüm, sadece bir ürünün kurtarılma hikayesi değil, aynı zamanda yerel yönetimlerin doğru bir vizyonla tarımsal krizleri nasıl fırsata çevirebileceğinin de en somut örneği oldu.
Tarlada çürüme riski, kazanda berekete dönüştü
Bu yıl Osmaneli ovasında hasat zamanı geldiğinde, üreticilerin yüzündeki gülümsemenin yerini derin bir endişe almıştı. Türkiye pazarında önemli bir yere sahip olan ve yıllık yaklaşık 70 bin ton üretilen meşhur Osmaneli karpuzu, düşük fiyatlar nedeniyle tarlada kalma tehlikesiyle karşı karşıyaydı. İşte bu kritik noktada Osmaneli Belediyesi, daha önce ayva lokumu projesiyle elde ettiği başarıyı bir kez daha tekrarlamak için kolları sıvadı. Belediye bünyesindeki Ayva Lokumu ve Yöresel Ürün Üretim Tesisi'nde, tarladan toplanan tonlarca karpuz için kazanlar kaynamaya başladı.
Projenin ekonomik matematiği ise oldukça çarpıcı. Tarlada kilosu 1 liradan satılan 10 kilogram karpuz, çiftçiye sadece 10 liralık bir gelir getirirken, aynı miktar karpuz tesiste işlenerek yaklaşık 1 litre karpuz pekmezine dönüştürülüyor. Bu 1 litrelik pekmezin satış fiyatı ise tam 250 lira. Yani, basit bir hesapla, tarlada 10 lira eden ürün, katma değerli bir ürüne dönüştüğünde 250 liralık bir ekonomik değer yaratıyor ve kazancını 25'e katlıyor. Günlük 200 ton karpuz işleme kapasitesine sahip olan tesiste, bu dönüşüm sayesinde hem çiftçi zarar etmekten kurtuluyor hem de bölge ekonomisine ciddi bir canlılık geliyor.
Belediye başkanı Torun: 'Ayvadan sonra karpuzla da tarih yazıyoruz'
Projenin mimarı olan Osmaneli Belediye Başkanı Bekir Torun, bu girişimin plansız bir hamle olmadığını, ilçenin tarımsal potansiyelini en verimli şekilde kullanmaya yönelik stratejik bir vizyonun parçası olduğunu belirtti. Başkan Torun, "Bu yıl fiyatların düşük seyretmesi ve arz fazlası nedeniyle üreticimiz ciddi zorluklar yaşadı. Belediye olarak 'elimizdeki bu değerli ürünü nasıl değerlendirebiliriz?' diye düşündük ve hemen harekete geçtik. Daha önce başarıyla yürüttüğümüz ve ulusal bir lezzet haline getirerek zincir marketlerin raflarına taşıdığımız ayva lokumu projemiz vardı. O proje, ayva üreticimize nasıl ciddi faydalar sağladıysa, karpuzda da aynı mantıkla hareket ettik ve karpuz pekmezi üretimine başladık," diyerek süreci anlattı. Torun'un bu sözleri, belediyenin sadece günü kurtarmakla kalmayıp, sürdürülebilir ve kalıcı tarımsal sanayi modelleri oluşturma konusundaki kararlılığını gösteriyor.
10 kilo karpuzdan 1 kilo pekmez: Doğallıktan gelen lezzetin sırrı
Osmaneli karpuz pekmezini özel kılan en önemli unsur ise üretim sürecinin tamamen doğal yöntemlerle yapılması. Başkan Bekir Torun, ürünün yüzde 100 karpuzdan üretildiğini ve içerisine şeker, glikoz veya başka herhangi bir katkı maddesinin kesinlikle katılmadığını vurguluyor. Üretim süreci ise oldukça meşakkatli. Özenle seçilen karpuzların suyu, posasından tamamen ayrılarak sıkılıyor. Elde edilen saf karpuz suyu, süzeklerden geçirilerek dev kazanlara alınıyor ve burada 7 ila 10 saat arasında, yavaş yavaş kaynatılarak kıvam alması sağlanıyor. Bu uzun ve sabır gerektiren sürecin sonunda, ortalama 10 kilogram karpuzdan yaklaşık 1 kilogram saf pekmez elde ediliyor.
Bu yöntem, sadece lezzetli bir ürün ortaya çıkarmakla kalmıyor, aynı zamanda karpuzun ömrünü de uzatıyor. Tarladan toplandıktan sonra kısa bir süre içinde tüketilmesi gereken karpuz, pekmeze dönüştürüldüğünde raf ömrü iki yıla kadar uzuyor. Bu durum, üreticiye ve belediyeye pazarlama için çok daha uzun bir zaman dilimi sunarken, depolama ve lojistik maliyetlerinde de büyük bir avantaj sağlıyor. Başkan Torun, "Pekmezin tüm gıda analizlerini yaptırdık ve sonuçlar oldukça başarılı. Kendim de her sabah tüketiyorum. Çok farklı ve lezzetli bir ürün oldu. Türkiye'nin bu yeni tadı çok seveceğine inanıyoruz," diyerek ürünlerine olan güvenini dile getirdi.
Sadece bir pekmez değil, bir umut: Üreticinin yüzü güldü, kadınlara iş kapısı oldu
Projenin ekonomik başarısının yanı sıra, yarattığı sosyal etki de takdire şayan. Osmaneli Belediyesi Yöresel Ürünler Üretim Merkezi Koordinatörü Abdullah Tetik, bu projenin tarladaki üretici için bir "umut ışığı" olduğunu belirtiyor. Tetik, "Son zamanlarda karpuz fiyatlarının düşüklüğü nedeniyle üreticimiz ürünlerini satamaz ve masraflarını çıkaramaz hale gelmişti. Biz, belediye olarak çiftçimizden onlara kar getirecek bir fiyattan ürünlerini satın alarak, bu umutsuzluğu ortadan kaldırdık. Aldığımız karpuzu, tesiste işleyerek katma değerli ürün haline getirdik," dedi. Abdullah Tetik, ayrıca üretim tesisinde kadınların istihdam edildiğini belirterek, projenin sadece çiftçiye değil, aynı zamanda bölgedeki kadınlara da bir iş kapısı açtığını ve aile bütçelerine doğrudan katkı sağladığını vurguladı. Bu yönüyle proje, bir kırsal kalkınma modeli olarak da öne çıkıyor.
Hedef ulusal pazar: Tarım kredi raflarında yerini alacak
Osmaneli'nin karpuz pekmezi, yerel bir başarı hikayesi olarak kalmaya niyetli değil. Projenin bir sonraki adımı, bu lezzeti tüm Türkiye ile buluşturmak. Abdullah Tetik, pekmez için marka ve coğrafi işaret tescil çalışmalarının hızla devam ettiğini, çünkü bu pekmezin zaten coğrafi işarete sahip olan Osmaneli karpuzundan üretildiğini belirtti. En önemli müjde ise dağıtım kanalıyla ilgili geldi. Tetik, "Türkiye'ye Tarım Kredi Kooperatifi aracılığıyla karpuz pekmezini tattıracağız," diyerek, ürünün çok yakında ulusal pazardaki raflarda yerini alacağının sinyalini verdi. Bu iş birliği, ürünün geniş kitlelere ulaşmasını sağlarken, aynı zamanda Osmaneli'nin adını ve tarımsal potansiyelini de tüm ülkeye duyuracak. Tarlada 1 liraya alıcı bulamayan bir ürünün, doğru bir vizyon ve çalışmayla nasıl ulusal bir markaya dönüşebileceğinin hikayesi olan Osmaneli karpuz pekmezi, önümüzdeki yıllarda sofralarımızda yeni ve lezzetli bir alternatif olarak yerini almaya hazırlanıyor.
