2023 yılında son 40 yılın en yüksek YDO’su olan yüzde 123 açıklandı. Bu da pasaport harcı, yurtdışından getirilecek cep telefonu kaydettirme ve motorlu taşıtlar vergisi (MTV) gibi yüzlerce kaleme rekor zam anlamına geliyor.
Pasaport Harcına Bir Yılda Yüzde 235 Zam
Pasaport harcı, vatandaşların yurtdışına çıkabilmeleri için ödemeleri gereken bir bedeldir. Pasaport harcının miktarı, pasaportun süresine göre değişmektedir. 2023 yılında pasaport harcına yüzde 123 oranında zam yapıldı. Buna göre, 10 yıllık olan pasaport harcı 3 bin 295 TL’den 4 bin 943 TL’ye çıktı. Ancak bu yetmedi, Temmuz ayında Resmi Gazete’de yayımlanan kararla birlikte pasaport harcına ek olarak yüzde 50 zam daha geldi. Böylece, 10 yıllık pasaport harcı 7 bin 415 TL’ye yükseldi.
Pasaport harcına gelen bu zamlar, vatandaşları zor durumda bıraktı. Çünkü pasaport harcının miktarı, birçok ülkede uygulanan vize ücretlerinden daha fazla oldu. Örneğin, ABD vizesi için ödenen ücret 160 dolar (yaklaşık bin 400 TL), Schengen vizesi için ödenen ücret ise 80 euro (yaklaşık bin TL) civarındadır.
Pasaport harcına gelen zamların sonu da yok gibi görünüyor. Çünkü önümüzdeki yıl da YDO ile en az yüzde 50 zam daha yapılacak. Bu durumda, defter bedeli dahil pasaport ücreti 9 bin TL’ye dayanacak, hatta geçecek.
Telefon Kaydettirmek Cep Yakacak
Yurtdışından getirilen telefonlar için IMEI kaydettirme ücreti de her yıl YDO ile artırılıyor. Bu ücret, telefonun Türkiye’deki GSM operatörleri ile uyumlu çalışabilmesi için ödeniyor. Aksi takdirde, telefonun hatları kapatılıyor.
2023 yılında telefon kaydettirme ücretine de yüzde 123 oranında zam yapıldı. Buna göre, bu ücret 2 bin 732 TL’den 6 bin 91 TL’ye çıkarıldı. Ancak bu da yetmedi, Temmuz ayında Resmi Gazete’de yayımlanan kararla birlikte telefon kaydettirme ücretine ek olarak yüzde 50 zam daha geldi. Böylece, bu ücret 20 bin TL’ye yükseldi.
Telefon kaydettirme ücretine gelen bu zamlar, yurtdışından telefon getirmeyi neredeyse imkansız hale getirdi. Çünkü bu ücret, birçok telefonun piyasa değerinden daha fazla oldu. Örneğin, Gürcistan’da bugün iPhone 14 Pro Max 256 GB modelinin güncel TL fiyatı 71 bin 200 TL civarındadır. Yeni yılda eklenecek 30 bin TL ile 101 bin TL’nin üzerine mal olacak.
Telefon kaydettirme ücretine gelen zamların sonu da yok gibi görünüyor. Çünkü önümüzdeki yıl da YDO ile en az yüzde 50 zam daha yapılacak. Bu durumda, bu ücret 30 bin TL’nin üzerine çıkacak.
MTV’ye İki Yılda 300 Bin TL Ödeyecekler Var
Motorlu taşıtlar vergisi (MTV), araç sahiplerinin her yıl ödemek zorunda olduğu bir vergidir. MTV’nin miktarı, aracın yaşına ve motor hacmine göre değişmektedir. MTV, her yıl iki taksit halinde ödenmektedir. Birinci taksit ocak ayında, ikinci taksit ise temmuz ayında ödenir.
2023 yılında MTV’ye de yüzde 123 oranında zam yapıldı. Buna göre, 1-3 yaş arası, motor hacmi 1301-1600 santimetreküp olan bir aracın ocak ayındaki birinci taksiti için 1846 TL, temmuz ayındaki ikinci taksiti için de 1846 TL ödemesi gerekiyor. Toplamda ise 3 bin 692 TL ödeniyor. Ancak bu da yetmedi, Temmuz ayında Resmi Gazete’de yayımlanan kararla birlikte MTV’ye ek olarak yüzde 50 zam daha geldi. Böylece, bu araç için toplamda ödenecek MTV 7 bin 384 TL’ye çıktı.
MTV’ye gelen bu zamlar, araç sahiplerini zor durumda bıraktı. Çünkü MTV’nin miktarı, birçok ülkede uygulanan benzin fiyatlarından daha fazla oldu. Örneğin, ABD’de bugün benzinin litresi yaklaşık 4 TL, Almanya’da ise yaklaşık 9 TL civarındadır.
MTV’ye gelen zamların sonu da yok gibi görünüyor. Çünkü önümüzdeki yıl da YDO ile en az yüzde 50 zam daha yapılacak. Bu durumda, bu araç için ödenecek MTV en az 11 bin 70 TL olacak.
Piyasa değeri 1 milyon 357 bin 700 TL olan 1-3 yaş arası ve 4001 cc motora sahip bir otomobil (lüks jip veya lüks makam aracı benzeri) ise bu yıl ek MTV ile birlikte toplamda 168 bin 588 TL ödeyecek. Ek MTV olmaksızın ödenen ise 84 bin 294 TL. YDO ile en az yüzde 50 zamlanacak olan bu bedel ise önümüzdeki yıl en az 126 bin 400 TL olacak. Sadece bir araç için iki yılda ödenen MTV toplamda 300 bin TL’ye gelecek.
Vergi, Harç ve Cezalara Zam Yapılmasının Nedenleri Nelerdir?
Vergi, harç ve cezalara zam yapılmasının nedenleri arasında şunlar sayılabilir:
- Devletin gelirlerini artırmak ve bütçe açığını kapatmak
- Enflasyonu kontrol altına almak ve fiyat istikrarını sağlamak
- Sosyal güvenlik sisteminin finansmanını sağlamak
- Kamu hizmetlerinin kalitesini ve kapsamını artırmak
Çevre koruma ve trafik güvenliği gibi amaçlarla bazı davranışları caydırmak
Vergi, harç ve cezalara zam yapılmasının sonuçları nelerdir?
Vergi, harç ve cezalara zam yapılmasının sonuçları arasında şunlar sayılabilir:
- Vatandaşların gelirlerinde azalma ve satın alma gücünde düşüş
- Ekonomik büyümenin yavaşlaması ve işsizliğin artması
- Yurtdışına çıkma, telefon getirme ve araç kullanma gibi faaliyetlerin azalması
- Vergi kaçakçılığı, kayıt dışılığı ve yolsuzluğun yaygınlaşması
- Sosyal adaletsizlik, yoksulluk ve gelir dağılımı bozukluğunun derinleşmesi
Vergi, harç ve cezalara zam yapılmasının alternatifleri nelerdir?
Vergi, harç ve cezalara zam yapılmasının alternatifleri arasında şunlar sayılabilir:
- Kamu harcamalarını azaltmak ve tasarruf etmek
- Vergi tabanını genişletmek ve vergi adaletini sağlamak
- Gelir vergisinde ilerlemeli sistemi uygulamak ve zenginlerden daha fazla vergi almak
- Kaynak kullanımını verimli hale getirmek ve israfı önlemek
- Yatırım, üretim ve istihdamı teşvik etmek ve ekonomik canlılığı artırmak
