Anayasa Mahkemesi (AYM), Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) kapsamında son bir yıl içinde emekli olanları ilgilendiren önemli bir karar verdi. Karara göre, EYT’liler artık birçok kurumda çalışamayacak. AYM, devletten yardım alan bazı dernek ve vakıflarda emeklilerin çalışmasına izin veren kanun maddesini iptal etti.
Emekli Aylığı Alanların Çalışma Sınırlaması
Karara göre, emekli aylığı alanlar kamu kurumlarında çalışarak ikinci bir maaş alamıyor. Türk Kızılay’ı, Yeşilay, Antalya Diplomasi Forumu, Türkiye Maarif Vakfı ve Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfı’nda görev alanlar bu durumdan muaf tutuluyordu. Ancak, AYM’nin bu kararı, EYT yasası kapsamında geçen yıldan beri emekli olup da söz konusu kurumlarda çalışmaya devam edenleri de etkileyecek.
Anayasa'ya Aykırılık Gerekçesiyle İptal
Anayasa’ya aykırılık nedeniyle yapılan başvuruyu ele alan AYM, istisnayı eşitlik ilkesine aykırı buldu. 14 Haziran’da Resmi Gazete’de yayımlanan karar oy çokluğuyla alındı.
Karar EYT’lileri de Kapsıyor
Bu karara göre, istisna dernek ve vakıflarda çalışan emekliler, ya işten ayrılacak ya da emekli aylıkları kesilecek. Karar, EYT ile emekli olanları da kapsıyor.
Yasa Maddesinin Detayları
HaberTürk’te yer alan habere göre, iptal edilen yasaya dair aktarılanlar şöyle:
“5335 Sayılı Kanuna göre, herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar genel bütçeye dahil dairelerin, katma bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, kefalet sandıklarının, sosyal güvenlik kurumlarının ve bütçeden yardım alan kuruluşların kadrolarına atanamazlar.
Emeklilik veya yaşlılık aylığı kesilmeksizin söz konusu kurum ve kuruluşların yanı sıra fonlar, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası kamuya ait olan ortaklıklarda çalıştırılamazlar.
2021 Yılında İstisna Kapsamı Genişletildi
2021 yılına kadar söz konusu istisnalar hariç emeklilerin kamuda çalışması tümüyle yasaklanmıştı. 2021 yılında kabul edilen bir torba kanunla 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na “Ek Madde 20” eklendi. Söz konusu ek maddeyle Türkiye Maarif Vakfı, Yunus Emre Vakfı, Türkiye Kızılay Derneği, Yeşilay Cemiyeti ve Yeşilay Vakfı’nda emekli aylığı kesilmeksizin çalışmaya izin verildi.
Geçen yıl çıkartılan torba kanunlarla, Antalya Diploması Forumu ile Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfı da Ek Madde 20 kapsamına alındı.
AYM Eşitlik İlkesine Aykırı Buldu
Cumhuriyet Halk Partisi, söz konusu ek maddenin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. AYM başvuru üzerine Ek Madde 20’yi tümden iptal etti. AYM kararında, genç nüfusun kamu kurum ve kuruluşlarında istihdamının artırılması amacıyla yaşlılık veya emekli aylığı bağlanmış kişilerin bu kurumlarda çalışmasının yasaklandığı, söz konusu ek madde ile Türkiye Maarif Vakfı, Yunus Emre Vakfı, Türkiye Kızılay Derneği, Yeşilay Cemiyeti, Yeşilay Vakfı, Antalya Diplomasi Forumu ile Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfı’na istisna getirilmesinin Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı olduğu belirtildi.
Karar 14 Haziran'da Yürürlüğe Girdi
AYM, bazı iptal kararları sonrası yasal boşluk doğmaması için süre verebiliyor. Ancak bu iptal kararı, 14 Haziran 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandığı gün yürürlüğe girdi.
Başta Kızılay olmak üzere söz konusu dernek ve vakıflarda geçen yıldan bu yana EYT kapsamında emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden çok sayıda kişi bulunuyordu. Kararın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bu kişiler ya emekli aylıklarını kestirerek çalışmaya devam edebilecekler ya da çalıştıkları dernek ve vakıflardan ayrılmak zorunda kalacaklar.
