DİSK-Genel-İş Emek Araştırma Dairesi (EMAR) tarafından yayımlanan mayıs ayı "Gelir Eşitsizliği ve Yoksulluk" raporu, yoksullaşmanın arttığı ve derinleştiğine dikkat çekti. Raporda, ekonomik krizle birlikte enflasyondaki sürekli artışın, çalışanların insanca çalışma ve yaşama koşullarını olumsuz etkilediği belirtildi.
Enflasyon ve Satın Alma Gücü
Son dönemde enflasyondaki yükseliş, satın alma gücünü azaltarak temel ihtiyaçların karşılanmasını zorlaştırıyor. Ekonomik belirsizliklerin derinleşmesi, hayatın her alanında hissedilen krizle birlikte gelir dağılımı eşitsizliklerini ve artan yoksulluğu gündeme getiriyor.
Türkiye'de Kişi Başına Milli Gelir Düşük
Rapora göre, Türkiye, kişi başına düşen milli gelir açısından en düşük ülkeler arasında yer alıyor. 2022 yılında Türkiye'de kişi başına milli gelir 10,659 dolar iken, Eurostat verilerine göre Avrupa Birliği'nde bu rakam ortalama 35,505 dolardı. TÜİK'in 2023 verilerine göre ise Türkiye'de kişi başına milli gelir 13,110 dolar oldu.
Gelir Dağılımı Eşitsizliği Derinleşti
Raporda, ekonomik krizin etkisiyle Türkiye'de gelir eşitsizliğinin giderek derinleştiği belirtildi. Bu durum, dar gelirli kesimlerin daha da zor duruma düşmesine, refahın ve fırsatların daha az kişiye ulaşmasına neden oluyor. Eurostat verilerine göre, Türkiye'deki gelir eşitsizliği oranı yüzde 0,433 iken, AB üye ülkelerinde bu oran ortalama yüzde 0,366'dır.
En Düşük Asgari Ücrette İlk Üçteyiz
Türkiye, asgari ücret açısından Avrupa'nın en düşük seviyelerine sahip ülkeler arasında yer alıyor. Ocak 2024'te yapılan düzenlemeyle asgari ücret 450 Euro'ya denk gelmesine rağmen, birçok Avrupa ülkesinin oldukça gerisindedir. En düşük asgari ücrete sahip beş ülke Arnavutluk, Bulgaristan, Karadağ, Sırbistan ve Türkiye iken; en yüksek asgari ücrete sahip beş ülke Lüksemburg, İrlanda, Hollanda, Almanya ve Belçika'dır.
Yoksulluk Hızla Artıyor
Rapora göre, Türkiye'de her 10 kişiden 2'si yoksul. 2022 yılında 18 milyon 30 bin olan yoksul sayısı, 2023'te 18 milyon 219 bin kişiye yükseldi. Yoksulluk oranı yüzde 21,7'ye ulaştı. Son bir yıl içerisinde 190 bine yakın kişi yoksullaştı. Yoksulluk, sadece maddi kriterler çerçevesinde açlık veya fakirlik sınırının altında sürdürülen yaşamı ifade etmez; aynı zamanda ortalama ömür, beslenme, sağlık hizmetleri, temiz suya erişim ve sosyal yaşamın gereklilikleri gibi eksiklikleri de içerir.
Kadınlar ve Çocuklar Yoksulluk Riski Altında
Yoksulluktan en fazla etkilenen kesimlerin başında çocuklar ve kadınlar geliyor. Yoksulluk ve sosyal dışlanma riski olanlar yaş gruplarına göre incelendiğinde, çocukların yüzde 40'a yakınının risk altında olduğu görülmektedir. Her yaş grubunda kadınların yoksulluk ve sosyal dışlanma riski, erkeklere göre daha fazladır.
Türkiye'de Her İki Kişiden Biri Borçlu
Raporda, Türkiye'de her iki kişiden birinin borçlu olduğu belirtilerek, gelir eşitsizliği, enflasyon ve ekonomik krizin etkisiyle borçluluk durumunun arttığı vurgulandı. 2023 yılında, borç veya taksiti olmayanların oranı yüzde 50,4 olarak açıklandı. Bu, nüfusun yarısının borçlu olduğunu gösteriyor.
