Milyonlarca dar gelirli ve ihtiyaç sahibi vatandaşın temel geçim kaynaklarından biri olan sosyal yardım ödemeleri, temmuz ayı itibarıyla yeniden belirlendi. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 3 Temmuz Perşembe sabahı açıkladığı haziran ayı enflasyon verileri, bu artışların da yasal zeminini oluşturdu. Memur maaşlarına yapılan yüzde 15,56'lık zam, memur maaş katsayısına endeksli olan engelli maaşı ödemelerine de aynı oranda yansıtıldı.
Bu artış, yüksek enflasyon ve artan hayat pahalılığı karşısında, engelli bireylerin ve onlara bakan ailelerin bütçelerini bir nebze olsun rahatlatmayı amaçlıyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından ödenen bu destekler, sosyal devlet ilkesinin en önemli yansımalarından biri olarak kabul ediliyor ve her altı ayda bir, açıklanan enflasyon verileri doğrultusunda güncelleniyor.
Engel oranına göre yeni ödeme tutarları ne oldu?
Yapılan yüzde 15,56'lık temmuz zammı ile birlikte, farklı engel oranlarına sahip vatandaşların alacağı aylık ödeme tutarları da yeniden hesaplandı. Yeni maaşlar, engellilik yüzdesine göre kademeli olarak artış gösterdi. İşte temmuz ayından itibaren geçerli olacak yeni engelli maaşı tutarları:
-
Yüzde 40-69 Arası Engelli Vatandaşların Aylığı: Daha önce 3.723 TL olarak ödenen bu kategorideki engelli aylığı, yapılan zamla birlikte 4.302 TL’ye yükseldi.
-
Yüzde 70 ve Üzeri Engelli Vatandaşların Aylığı: Bakıma muhtaç ve engel oranı daha yüksek olan vatandaşlara ödenen ve daha önce 5.584 TL olan aylık, yeni düzenlemeyle 6.453 TL’ye çıkarıldı.
-
18 Yaş Altı Engelli Aylığı: Engelli yakını bulunan ve 18 yaş altı çocuğu için bu destekten yararlanan ailelere ödenen aylık da, yüzde 40-69 arası engelli aylığına paralel olarak 3.723 TL'den 4.302 TL'ye yükseltildi.
Bu yeni rakamlar, temmuz ayı ödemelerinden itibaren hak sahiplerinin hesaplarına zamlı olarak yatırılacak.
Engelli aylığı kimlere verilir? başvuru şartları nelerdir?
Engelli maaşı, devlet tarafından belirli kriterleri sağlayan ihtiyaç sahibi vatandaşlara sunulan bir sosyal yardım programıdır. Bu destekten yararlanabilmek için sadece engelli olmak yeterli değildir; aynı zamanda belirli sosyo-ekonomik koşulların da sağlanması gerekmektedir. İşte engelli aylığı alabilmek için aranan temel şartlar:
-
Sağlık Kurulu Raporu: Başvuru yapacak kişinin, Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş tam teşekküllü bir hastaneden alınmış, en az yüzde 40 ve üzeri engel oranına sahip olduğunu gösteren bir sağlık kurulu raporuna sahip olması zorunludur. Engel oranı, maaş miktarını belirleyen en önemli faktördür.
-
Hane Geliri Kriteri: Bu destek, ihtiyaç sahibi ailelere yönelik olduğu için, başvuru yapan kişinin yaşadığı hane içindeki kişi başına düşen aylık gelirin, net asgari ücretin üçte birinden (1/3) az olması gerekmektedir. Hane geliri hesaplanırken, evde yaşayan tüm bireylerin (çalışan, emekli vb.) toplam net gelirleri dikkate alınır ve bu toplam, hane içindeki kişi sayısına bölünür. Çıkan rakam, belirlenen sınırın altındaysa, başvuru hakkı doğar.
-
Sosyal Güvence Olmaması: Başvuru yapan engelli bireyin, SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı gibi herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan aktif olarak gelir veya aylık almıyor olması şarttır.
Bu üç temel kriteri sağlayan vatandaşlar, engelli maaşı için başvuruda bulunabilirler.
Başvuru süreci nasıl işliyor? adım adım rehber
Engelli aylığı başvurusu yapmak isteyen vatandaşların izlemesi gereken yol haritası oldukça basittir. Başvurular, ikamet edilen yerdeki Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüklerine veya doğrudan Sosyal Hizmet Merkezlerine şahsen yapılmaktadır. Bazı durumlarda e-Devlet üzerinden de ön başvuru imkanı sunulabilmektedir. Başvuru sırasında talep edilen temel belgeler ise şunlardır:
-
Başvuru sahibi tarafından doldurulup imzalanmış başvuru dilekçesi.
-
T.C. kimlik kartının aslı ve fotokopisi.
-
Engel oranını gösteren, güncel ve geçerli sağlık kurulu raporu.
-
Hane halkının gelir durumunu gösteren belgeler (maaş bordrosu, emekli aylığı dökümü vb.).
-
İkametgah belgesi.
-
Engelli bireye ait iki adet vesikalık fotoğraf.
-
Eğer engelli birey adına başvuru yapan bir vasi varsa, mahkeme tarafından verilmiş vasi belgesi.
Başvurunun ardından, Sosyal Hizmet Merkezi görevlileri tarafından bir sosyal inceleme yapılır. Hane ziyareti ve gelir tespiti gibi adımların ardından, başvurunun uygun olup olmadığına karar verilir ve sonuç, başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir.
Zamlı maaşlar ne zaman hesaplara yatırılacak?
Hak sahipleri, zamlı engelli maaşı ödemelerini, temmuz ayında, belirlenen ödeme takvimine göre alacaklar. Ödemeler, her ay PTT veya Ziraat Bankası aracılığıyla yapılmakta olup, ödeme günü, hak sahibinin doğum yılının son rakamına göre belirlenmektedir. Ödeme takvimi genel olarak şu şekildedir:
-
Doğum yılının son rakamı 0 ve 5 olanlar: Ayın 5'inde
-
Doğum yılının son rakamı 1 ve 6 olanlar: Ayın 6'sında
-
Doğum yılının son rakamı 2 ve 7 olanlar: Ayın 7'sinde
-
Doğum yılının son rakamı 3 ve 8 olanlar: Ayın 8'inde
-
Doğum yılının son rakamı 4 ve 9 olanlar: Ayın 9'unda
Vatandaşlar, ödeme günlerinde PTT şubelerinden veya banka kartlarıyla ATM'lerden maaşlarını çekebilirler.
Sosyal devlet ilkesi ve engelli bireylerin desteklenmesi
Engelli aylığı, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda yer alan "sosyal devlet" ilkesinin en somut örneklerinden biridir. Bu destek, sadece maddi bir yardım olmanın ötesinde, engelli bireylerin toplumsal hayata katılımını teşvik etme, yaşam kalitelerini artırma ve ekonomik olarak kimseye muhtaç olmadan hayatlarını sürdürmelerine olanak tanıma amacı taşır. Yapılan bu periyodik zamlar, artan enflasyon ve hayat pahalılığı karşısında, bu desteklerin alım gücünü korumak ve engelli vatandaşların mağduriyet yaşamasını önlemek adına kritik bir rol oynamaktadır. Ancak, sivil toplum kuruluşları ve engelli hakları savunucuları, bu artışların yeterli olmadığını ve maaşların en az asgari ücret seviyesine çekilmesi gerektiğini sıkça dile getirmektedir.
