İstanbul’un dört bir yanındaki restoranlar, son dönemde artan maliyetlerle başa çıkmakta zorlanıyor. Özellikle kira zamları, yemek fiyatlarını doğrudan etkileyen en önemli faktör olarak öne çıkıyor. Öyle ki, birçok işletmeci, sürekli değişen fiyatlar nedeniyle artık menü basmaktan vazgeçti. Restoran müşterileri, menüde gördükleri fiyatların kısa süre içinde güncellendiğine sıklıkla tanık oluyor. Bu durum, hem esnafı hem de vatandaşı olumsuz etkiliyor.
“Mülk sahipleri ayda bir zam ister oldu” feryadı
Esnaf, kira artışlarının sadece yılda bir kere yapılması gerektiği yönündeki yasal düzenlemelerin sahada uygulanmadığını belirtiyor. Bazı işletmeciler, “Kira yılda 1 kere oluyor diyorlar. Ama zamlar öyle değil” diyerek durumun vahametini ortaya koyuyor. Hatta bazı mülk sahiplerinin kira zammı yaptıktan kısa bir süre sonra bile “Zam yapmamız lazım, düşük kaldı, bizi kurtarmıyor” gibi gerekçelerle yeniden artış talep ettiği iddia ediliyor. Bu durum, esnafın belirsizlik içinde işletmelerini sürdürmesine neden oluyor.
Yasal sınır aşılıyor: yüzde 58 yerine çok daha fazlası
Ocak ayı kira artış oranı TÜFE bazlı %58 olarak belirlenmiş olsa da, birçok mülk sahibinin bu yasal sınırın dışına çıkarak çok daha yüksek kira artışları talep ettiği görülüyor. Bu durum, esnafı zor durumda bırakırken, kira zamlarının yemek fiyatlarına yansıması kaçınılmaz hale geliyor.
Çözüm menü fiyatlarını sürekli güncellemekte bulundu
Bir döner işletmecisi, kirasının 37 bin TL’den 73 bin liraya yükseldiğini belirterek çaresizliğini dile getiriyor. Kira artışı öncesinde döneri 390 TL’ye satan işletmeci, zam sonrasında fiyatı 405 TL’ye çıkarmak zorunda kaldığını ifade ediyor. Bu örnek, kira zamlarının yemek fiyatlarını ne kadar hızlı ve doğrudan etkilediğini açıkça gösteriyor. Esnaf, artık zamları menü fiyatlarına yansıtmak dışında başka çözüm yolu bulamıyor.
Esnaf kira sınırlandırması talep ediyor
Bir başka işletmeci ise mevcut kirasının 18 bin TL olduğunu ancak yeni dönemde 50 bin TL civarında bir kira beklentisi olduğunu söylüyor. “Benden 3 katını istiyor. Benim sattığım hamburger, 500 TL civararına çıkmam lazım ki bunu karşılayabileyim” diyen işletmeci, kira artışlarına bir sınır getirilmesi gerektiğini vurguluyor. Esnaf, kira zamlarının kontrol altına alınmaması durumunda, yemek fiyatlarının daha da artacağını ve vatandaşın alınım gücünün iyice düşeceğini belirtiyor. Kira sınırlandırması talebi, lokanta esnafının ortak sesi haline gelmiş durumda.
