Merkez ilçeler ve semtlerin eski isimleri
-
Konak: Smyrna
-
Karşıyaka: Kordelya (Cordelio)
-
Bornova: Birunabad/Akropedon/Pirino Barys
-
Alsancak: Punta
-
Bayraklı: Pagos
-
Basmane: Agias Vuklas
-
Hilal: Stavros/Istavroz (Haç anlamına geliyor)
-
Kadifekale: Pagos
-
Kahramanlar: Mortakya
-
Güzelyalı: Mirakti
-
Göztepe: Enopi (bir dönem Köztepe olarak da biliniyordu)
-
Bostanlı: Papa Skala
-
İnciraltı: Neo Kastro (Yeni Kale anlamında)
Diğer ilçelerin eski isimleri
-
Aliağa: Kyme
-
Balçova: Ayesefit
-
Bayındır: Bayındır Türkmen Boyu'ndan gelmiştir
-
Bergama: Perg-a-uma/Perg/Berg (Arapça'da kale anlamına geliyor)
-
Buca: Boudca/Kohi (sonra Gonia ve Bugia olarak değişmiş)
-
Çeşme: Kyssus
-
Çiğli: Silleon
-
Foça: Phokaia (denizde yaşayan foklardan dolayı)
-
Gaziemir: Imerion (Aydınoğlu Gazi Umur Bey'in adından)
-
Gökkaya: Melanpagos (Yunanca "Yağıztepe" veya "Karatepe" anlamında)
-
Güzelbahçe: Klazomenia/Klizman (sonra Kızılbahçe olarak değişmiş)
-
Selçuk: Ephesus/Efes
-
Tire: Thira/Thyera/Tyrha/Apaterie/Teria
Torbalı için tarih boyunca kullanılan çeşitli isimler şunlardır:
-
Tur-i Bali: 1530 yılı Tapu Tahrir Defteri'nde Torbalı'nın adı "Tur-i Bali" olarak geçmektedir. Arapçada "Bali'nin Dağı" anlamına gelen bu isim, 166 No'lu Anadolu Muhasebe Defteri'nde "Çiftlikat-ı Tur-i Bali" şeklinde de kaydedilmiştir.
-
Toribali: 1600'lü yıllarda bölgeden geçen bir gezginin yazılarında isim "Toribali" olarak geçmektedir.
-
Kızılhisar ve Tiryanda: 19. yüzyıla kadar Torbalı'nın bulunduğu alan "Kızılhisar" ve "Tiryanda" adındaki yerleşimlerle anılmıştır. Bu yerleşimler zamanla önemini yitirmiştir.
-
Metropolis/Triyanna/Tripolis: İlçenin ismini antik çağın ünlü şehirlerinden Metropolis'ten, diğer adıyla Triyanna ya da Tripolis'ten aldığı da rivayet edilmektedir. Metropolis, "Ana Tanrıça Kenti" anlamına gelmektedir ve İonia bölgesinin önemli bir antik kentidir.
İlçe adının kökeni hakkında rivayetler
Torbalı adının kökeni konusunda 20'ye yakın rivayet bulunmaktadır. Bunlardan biri, Sultan Abdülhamid'in çiftliğine fidanlar diken Murat Bey'in, fidanların zarar görmemesi için develerin ağzına "torba" bağlanmasını emretmesi ve yörenin daha sonra "Torbalı" adıyla anılmaya başlamasıdır.
Karşıyaka, Osmanlı döneminde Kordelya (Cordelio) olarak biliniyordu. İzmir Körfezi'nin karşı kıyısında yer aldığı için Türkçede "karşı yaka" anlamında bu ismi almıştır. Kordelya ismi, Fransızca "Coeur de Lion" (Aslan Yürek) ifadesinden geldiği düşünülmektedir.
İzmir'in sahil şeridindeki semtler de zengin bir isimlendirme geçmişine sahiptir. Alsancak, Osmanlı döneminde Punta olarak biliniyordu. Cumhuriyet döneminde bayrak anlamına gelen "Alsancak" ismiyle değiştirildi.
İzmir'in sahil şeridindeki semtler de zengin bir isimlendirme geçmişine sahiptir. Alsancak, Osmanlı döneminde Punta olarak biliniyordu. Cumhuriyet döneminde bayrak anlamına gelen "Alsancak" ismiyle değiştirildi.
Güzelyalı semti, geçmişte Mirakti olarak anılıyordu. Bazı kaynaklarda bölge Kokaryalı olarak da geçiyor, ancak daha sonra pozitif bir anlam kazandırmak için Güzelyalı ismini almıştır.
Bostanlı semtinin Rumca karşılığı ise Papa Skala'dır. 1990'lara kadar bölgede sebze tarlaları (bostanlar) bulunması nedeniyle bu isim verilmiştir.
İnciraltı bölgesi ise geçmişte Neo Kastro (Yeni Kale) olarak biliniyordu.
İzmir'in tarihi dokusunu yansıtan semtlerin isimleri de değişime uğramıştır. Kadifekale, Osmanlı döneminde Pagos olarak anılıyordu. Basmane semtinin eski adı ise Agias Vuklas'tı. Bu isim, tekstil ve basma atölyelerinden dolayı Basmahane'ye, sonra da Basmane'ye dönüşmüştür.
Hilal semtinin ilginç bir hikayesi var. Tren raylarının haç şeklinde kesiştiği bu bölge, eskiden Rumca'da haç anlamına gelen Istavroz (Stavros) olarak adlandırılmış, Türkçe'ye geçişle birlikte Hilal olarak değiştirilmiştir.
Kahramanlar semti, Osmanlı döneminde Rumların yaşadığı ve Mortakya (Mortakiye) olarak bilinen bir bölgeydi. Cumhuriyet döneminde bu isim değiştirilmiştir.
İzmir'in uzak ilçelerinin isimleri de tarihsel süreçte değişime uğramıştır. Buca semti, Bizans döneminde Vuza, Rumca'da ise Boudca olarak söyleniyordu. Çiğli ise Osmanlı döneminde Sillion (Silleon) olarak anılıyordu.
Gaziemir, Aydınoğlu Gazi Umur Bey'den ismini almış, Rumca karşılığı ise Imerion idi. Göztepe semtinin eski ismi ise Enopi olarak kayıtlara geçmiştir.
Foça, antik çağlarda denizde yaşayan foklardan dolayı Phokaia adını almış, günümüze kadar bu isim korunmuştur. Kemalpaşa'nın eski adı ise Nif'tir. Mustafa Kemal Atatürk'ün 9 Eylül 1922'de burada konaklaması sebebiyle bu isim verilmiştir.
