Mevduat faizleri, Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz artırımı kararları sonrasında yükselişe geçti. Geçen hafta 1-3 ay vadeli TL mevduat faizlerinde ortalama oran yüzde 52,03’e çıkarak son yedi haftanın en yüksek seviyesine ulaştı. Bu oran, 21 yılın zirvesi olan yüzde 52,60’ın da yakınında bulunuyor. Mevduat faizlerindeki yükseliş, yüksek hacimli döviz dönüşümlü kur korumalı mevduattan standart TL mevduata geçişlerde daha belirgin oluyor. Düşük hacimli normal TL mevduat için ise faiz oranları yüzde 40-45 aralığında seyrediyor. Kredi faizleri ise son aylarda dar bir aralıkta hareket ediyor. İhtiyaç kredisi faizleri geçen hafta yüzde 60,56 ile 12 haftanın en düşük seviyesine geriledi. Döviz mevduatı ise geçen hafta azaldı. Bankacılık sektörünün toplam mevduatı ise 15 trilyon 487 milyar liraya yükseldi. İşte mevduat ve kredi faizlerindeki son durum…
Mevduat faizlerinde yükseliş devam ediyor
Mevduat faizleri, TCMB’nin 2023 yılında yaptığı faiz artırımı kararları sonrasında yükselişe geçti. TCMB, 2023 yılında toplamda 8,75 puanlık faiz artırımı yaparak politika faizini yüzde 24’ten yüzde 32,75’e çıkardı. Bu kararlar, mevduat faizlerine de yansıdı.
Mevduat faizlerinde ortalama oran, 22 Aralık 2023 haftasında yüzde 52,60 ile 21 yılın zirvesi görülmüştü. Sonrasındaki beş haftada mevduat faizlerinde düşüş kaydedilmiş ve ortalama oran yüzde 49,61’e kadar gerilemişti. Ancak, TCMB’nin 21 Ocak 2024’te 2 puanlık faiz artırımı kararı sonrasında mevduat faizleri son üç haftada tekrar yükseliş eğilimine girdi.
Geçen hafta 1-3 ay vadeli TL mevduat faizlerinde ortalama oran, bir önceki haftaya göre 1,10 puanlık artışla yüzde 52,03’e yükseldi. Bu oran, son yedi haftanın zirvesi olarak kayıtlara geçti. Bu oran, 21 yılın zirvesi olan yüzde 52,60’ın da yakınında bulunuyor.
Mevduat faizlerindeki yükseliş, yüksek hacimli döviz dönüşümlü kur korumalı mevduattan standart TL mevduata geçişlerde daha belirgin oluyor. Bu tür mevduatlarda faiz oranları yüzde 70 seviyesine kadar çıkabiliyor. Döviz dönüşümlü kur korumalı mevduat, döviz kurundaki dalgalanmalara karşı koruma sağlayan bir üründür. Bu üründe, mevduat sahibi TL’yi dövize çevirerek bankaya yatırır. Vade sonunda ise TL’ye geri alır. Bu süreçte, döviz kurundaki değişimlerden etkilenmez.
Birçok vatandaş ise düşük hacimli normal TL mevduat için yüzde 40-45 aralığında faiz oranları ile karşılaşıyor. Bu oranlar, enflasyonun üzerinde olmasına rağmen, reel faiz olarak yeterli görülmüyor. Reel faiz, nominal faizden enflasyon oranının çıkarılmasıyla hesaplanır. Ocak ayında enflasyon yüzde 36,08 olarak açıklanmıştı.
Kredi faizleri dar aralıkta seyrediyor
Kredi faizleri ise son aylarda dar bir aralıkta hareket ediyor. TCMB’nin faiz artırımı kararları, kredi faizlerine tam olarak yansımıyor. Bunun nedeni, bankaların kredi talebini canlı tutmak ve ekonomik aktiviteyi desteklemek istemesi olarak gösteriliyor.
İhtiyaç kredisi faizleri, geçen hafta ortalamada yüzde 60,56 ile 12 haftanın en düşük seviyesine geriledi. Bu oran, 5 Ocak 2024 haftasında yüzde 63,42 ile 21 yılın zirvesi görülmüştü. İhtiyaç kredisi faizleri, son aylarda yüzde 60-63 aralığında dalgalanıyor.
Ortalama faiz oranı, geçen hafta taşıt kredisinde yüzde 44,46, konut kredisinde yüzde 40,95, ticari kredide yüzde 53,44 oldu. Ticari kredide bir önceki hafta yüzde 54,36 ile 21 yılın zirvesi görülmüştü.
Kredi faizlerindeki yüksek seviyeler, kredi talebini ve büyümeyi olumsuz etkiliyor. TCMB, 2024 yılı büyüme beklentisini yüzde 5’ten yüzde 4’e indirdi. Bankalar ise kredi faizlerini düşürmek için çeşitli kampanyalar düzenliyor.
Döviz mevduatı azaldı, toplam mevduat arttı
Döviz mevduatı ise geçen hafta azaldı. Bankacılık sektörünün toplam mevduatı ise 15 trilyon 487 milyar liraya yükseldi.
Geçen hafta bankacılık sektörünün toplam mevduatı (bankalar arası dahil) 209 milyar 266 milyon 706 bin lira artışla 15 trilyon 487 milyar 63 milyon 696 bin liraya yükseldi.
Aynı dönemde bankalardaki TL cinsi mevduat yüzde 2,43 yükselişle 8 trilyon 846 milyar 704 milyon 980 bin lira, yabancı para (YP) cinsinden mevduat ise yüzde 0,03 artışla 6 trilyon 17 milyar 998 milyon 482 bin lira oldu.
Bankalarda bulunan toplam YP mevduatı, geçen hafta 206 milyar 657 milyon dolar düzeyinde gerçekleşirken, bu tutarın 174 milyar 630 milyon doları yurt içinde yerleşik kişilerin hesaplarında toplandı.
Yurt içi yerleşiklerin toplam YP mevduatında, parite etkisinden arındırılmış veriler göz önünde bulundurulduğunda 16 Şubat itibarıyla 615 milyon dolarlık azalış görüldü. Bu azalış, TL’nin döviz karşısında değer kazanmasının ve döviz talebinin azalmasının
bir etki yaratmış olabilir. TL’nin değer kazancı, mevduat faizlerinin yükselmesiyle de ilişkili olabilir.
Mevduat ve kredi faizlerinde beklentiler
Mevduat ve kredi faizlerindeki son durum, hem yatırımcılar hem de tüketiciler için önemli bir gösterge. Mevduat faizleri, tasarruf sahiplerinin gelirini etkilerken, kredi faizleri ise borçlanma maliyetini belirliyor. Bu nedenle, mevduat ve kredi faizlerindeki değişimler, ekonomik aktivite ve büyüme üzerinde etkili oluyor.
Mevduat ve kredi faizlerindeki beklentiler ise TCMB’nin faiz politikasına bağlı. TCMB, 2024 yılında enflasyonu yüzde 5 hedefine indirmek için sıkı para politikası duruşunu sürdüreceğini açıkladı. Bu durum, mevduat ve kredi faizlerinin yüksek seviyelerde kalacağı anlamına geliyor.
Ancak, TCMB’nin faiz kararları, piyasa koşulları ve beklentileri ile de uyumlu olmalı. Eğer piyasalarda faiz indirimi beklentisi oluşursa, mevduat ve kredi faizleri de buna paralel olarak düşebilir. Öte yandan, eğer piyasalarda faiz artırımı beklentisi oluşursa, mevduat ve kredi faizleri de buna paralel olarak yükselebilir.
Mevduat ve kredi faizlerindeki değişimler, aynı zamanda döviz kuru, enflasyon, büyüme, cari açık, bütçe açığı, siyasi gelişmeler, küresel konjonktür gibi birçok faktörden de etkileniyor. Bu faktörlerin olumlu veya olumsuz yönde değişmesi, mevduat ve kredi faizlerini de doğrudan veya dolaylı olarak etkileyebiliyor.
