MERT YASİN ALPDÜNDAR- Okulların açılmasına sayılı günler kala artan eğitim masrafları velilerin ciddi zorluklar yaşamasına neden oldu. Kırtasiye masrafları, servis ücreti, okul çantası, okul üniforması gibi masraflardaki artış velilerin adeta belini büktü. Bir öğrencinin kıyafet, kırtasiye, ulaşım ve yemek masrafları okula ilk geldiğinde 6 bin 933 TL’yi buldu. İlk aydan sonraki ortalama gider ise 4 ile 5 bin TL arasında olacağını hesaplandı. Esnaftan alınan bilgiye göre; defter fiyatları, 40 yapraklı A5 defter 10.50 TL, 60 yapraklı A5 defter 15 TL, 100 yapraklı A5 defter 20 TL, 120 yapraklı A5 defter 25 TL, 60 yapraklı A4 defter 37,50 TL, 100 yapraklı A4 defter 45 TL, 120 yapraklı A4 defter ise 50 TL oldu. Yine Kırtasiye esnafının verdiği bilgide; Pergel 12.50 TL, 30 santim çetvel 15 TL, 12’li keçeli kalem 40 TL, pilot kalem 15 TL, uçlu kalem 15 TL, kırmızı kalem 6 TL, kurşun kalem 6 TL, silgi 5 TL, 12’li sulu boya 27,50 TL, 12’li kuru boya 38 TL, 12’li pastel boya 37,50 TL, sayı çubuğu 15 TL, sayı fasulyesi 15 TL, kalem kutusu 65 TL, beslenme çantası 40 TL, suluklar 100 TL, 17-25 resim defteri 15 TL, 25-35 resim defteri 35 TL, Türkçe sözlük 55 TL, Deyimler ve Atasözleri ise 60 TL fiyattan satılmaya başlandı. Ayrıca bu esnaf bu fiyatların en ucuz ürünler olduğunu daha yüksek fiyatlara da ürünlerin bulunduğunun altını çizdi. Okul kıyafetlerinde ise fiyatlar geçtiğimiz yıla göre yüzde 50’den fazla artış yaşandı. Okul kıyafetlerinde Bisiklet Yaka T-Shirt, 240 TL, Polo Yaka T-Shirt 330 TL , İlkokul ve ortaokula giden çocuklar için Şort Etek 290 TL, yine İlkokul ve ortaokula giden çocuklar için Capri 380 TL’den satılmaya başlandı. Lise öğrencileri pantolon 480 TL, lise öğrencileri için etek 350 TL, ilkokul öğrencileri için Sweat 400 TL, lise öğrencileri için Sweat 480 TL, Eşofman Takımı 700 TL’ye kadar çıktı. Okul çantaları ise 350 TL ile 800 TL arasında satıldığı öğrenildi. Tüm bu masrafların yanında okul ayakkabısı, servis ücretleri gibi masraflar da göz önünde bulundurulduğunda bir çocuğun eğitim masrafları ciddi seviyelere ulaştı. Konu hakkında açıklama yapan Veli-Der İzmir Şube Başkanı Necati Kalafat, eğitim açısından kabus gibi günlerden geçildiğini söylerken, Eğitim Sen 2 No’lu Şube Başkanı Veysel Beyazadam ise “Asıl itibariyle eğitim sürecindeki halkın ekonomik yetmezlikleri son birkaç yılda telafisi mümkün olmayan sorunları beraberinde getirdi” dedi.
‘3 ÇOCUĞUN AYLIK EĞİTİM MASRAFI ASGARİ ÜCRETİ GEÇTİ’
Veli-Der İzmir Şube Başkanı Necati Kalafat, eğitimde en zor günlerin yaşandığını vurgularken, “12 yıllık eğitimin devlet tarafından karşılanması gerekiyor. Bir şeyi zorunlu kılıyorsanız onun zorunlu masraflarını da karşılamak gerekiyor. Sadece çocukların okulda kullanacakları okul kıyaferleri, eşofmanları ve servis paraları gibi yan hizmetlerin yan hizmetlerin aylık masrafları 3 çocuk için asgari ücreti geçti. Çocuklara okula gitmeyin demenin bir yolu açıldı. Pandemi ve deprem felaketinden sonra kız çocuklarının okullaşma oranı yüzde 20 geriye çekildi. Zaten kızlar okumaz diyen bir kültür var. Bu kültüre sahip olanların da eline bahane verilmiş oluyor. ‘Paramız yok nasıl gönderelim’ diyorlar. Gidenler de çok zor şartlarda okullara gidiyor. Eğitim açısından kâbus gibi günlerden geçiyoruz” diye söyledi.
‘SERVİS ÜCRETLERİ EN DÜŞÜK 4 BİN TL’DEN BAŞLIYOR’
Farklı ilçede okula gitmesi durumunda servis ücretlerinin en düşük 4 bin TL olduğu bilgisini veren Kalafat, “Eğer ayın ilçe içerisinde değilse okul servis paraları 4 bin TL’den başlıyor. İzmir’de 180 okul deprem güvenirliliğinin olmaması nedeniyle kapalı. Birleştirilmiş okullar yoluyla eğitim devam ediyor ve sabah 6 buçukta okula giden veyahut 9’da okuldan dönen çocuklar var. Servis artık elzem. 4-5 bin lira aylık para ödemeniz gerekiyor. Üç çocuk için eşofman, okul kıyafeti almaya gittiğiniz zaman 10 bin TL gibi bir maliyet oluyor. Biz üç çocuk için asgari ücret diyoruz. Bu sadece okula başlangıç masrafı. Çocuğun okulda içeceği su bile bunun içinde yok” ifadelerini kullandı.
‘EKONOMİK SORUNLAR EĞİTİMDE TELEFİSİ MÜMKÜN OLMAYAN SORUNLARA YOL AÇTI’
Eğitim Sen 2 No’lu Şube Başkanı Veysel Beyazadam masrafların bu denli artması ile ilgili dokuzeylul.com’a yaptığı açıklamada, “Yaşamın bütününü içerisine alan toplumun ekonomik sıkıntıları eğitim öğretim sürecini de etkilemektedir. Asıl itibariyle eğitim sürecindeki halkın ekonomik yetmezlikleri son birkaç yılda telafisi mümkün olmayan sorunları beraberinde getirdi. Okullara yeterli kaynağı ayırmayan bakanlığın, okul kantinlerini özel işletmeye ihale etmesiyle okullara ve milli eğitim müdürlüklerine "kaynak" yaratmak yolunu uzun yıllardır uyguluyor. Ailelerin geçim sıkıntısından dolayı çocuklarını yeteri kadar besleyememesinin yanına okul kantinlerindeki ürünlerin fahiş bedellerle satılması çocuklarımızın ve gençlerimizin fiziksel gelişimini de olumsuz etkileyecektir. Toplumdaki demokratik iklimin iktidar eliyle baskılanmasının ve gelecek umudunun yitirilmesinden kaynaklı ülke dışına "göç" eden geleceğimizin dışında; burada kalan görüntü ise ruhsal, fiziksel, ekonomik cendereye sıkışmışlık oluyor” diye belirtti.
‘AÇIK ORTAOKUL VE LİSE SEÇENEK OLARAK GÖRÜLÜYOR’
Okul kıyafet ve kırtasiye malzemeleri ile ulaşım giderlerinde yapılan artışlar, velilerin baş etmesi gereken sorunların başında geldiğini belirten Beyazadam, “Günümüzde "açık" ortaokulun ve lisenin seçenek olarak görülmesi bir bakıma çaresizliktendir. Bunun bir diğer ifadesi adı konulmamış okul terkidir. Sosyal yönden de akranlarına ihtiyaç duyan çocuklarımızın okul ikliminden uzaklaşması telafisi mümkün olmayan ve akademinin üzerinde ayrıca çalışması gereken sorunları ortaya çıkarıyor. Geçim sıkıntısı yaşayan geniş kesimlerin ebeveynlik görevlerini ekonomik yetersizliklerle yerine getirmemesi iktidarın anayasal sorumluluğunu yerine getirmemesinin en somut göstergesidir. Kamu emekçilerinin önümüzdeki iki yıldaki "yaşamda kalabilme" şartlarını belirleyecek olan TİS sürecinin kamu emekçilerinin beklentilerini karşılamaktan çok uzak olduğu bir gerçek. Bunun üzerine önümüzdeki aylarda başlayacak bütçe süreci, toplumun tamamını etkileyecek adeta iktidarın bir "tutum" belgesi olacaktır. Kamu kaynaklarının halkın ihtiyaçlarına göre kullanılmaması tercihi "yönetilebilir" değildir. Toplamda oluşan bu tahlilde geleceğimiz dediğimiz öğrencilerin ıskalanmaması gereken bir ödevdir. Son kerede konumuz olan eğitimin; parasız, nitelikli, bilimsel ve anadilinde olmasını sağlamak toplumun tüm paydaşların da takip etmesi gereken sorumluluğudur” dedi.
KARAKOZ’DAN EĞİTİM MASRAFI AÇIKLAMASI
CHP Aydın Milletvekili Evrim Karakoz, 2023-2024 eğitim - öğretim yılı öncesinde eğitim masraflarındaki ciddi artışı kamuoyuna taşımıştı. Karakoz, “Bir öğrencinin ortalama giderlerine baktığımızda kıyafet giderleri için 3.050 lira; kırtasiye malzemeleri için bin 427 lira; yemek (tost) giderleri için bin 120 lira ve servis ve ulaşım giderleri için bin 306 lira harcama yapması gerektiğini görüyoruz. Sadece ulaşım ve yemek giderinin aylık maliyeti 2 bin 456 liradır. Bu temel ihtiyaçlara bakıldığında velilerimizin ne kıyafet giderleriyle ne kırtasiye giderleriyle ne ulaşım ne de yemek giderleriyle uğraşacak gücü ve parası kalmamıştır. AKP iktidarı vatandaşına hizmet götürmek ve aldığı oyların hakkını vermek istiyorsa öğrencilerin ayaklarını yalın, velilerin ceplerini boş bırakmayacak. Ya tüm okul ihtiyaçları üzerindeki KDV oranlarını düşürecek ya da öğrencilerin tüm okul ihtiyaçlarını ücretsiz dağıtacaktır” dedi.
