9 Eylül Gazetesi'nden Mert Yasin Alpdündar'ın haberine göre; 2024 yılında yapılacak bitkisel üretime yönelik desteklemeler ile diğer bazı tarımsal desteklemelere ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı’nda pamuk destek priminin artmaması sektörde tepkiye yol açtı. İzmir Ticaret Borsası (İTB) Meclisi’nde konu ile alakalı olarak konuşan İTB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Bülent Uçak, girdi maliyetlerinin yükselişi, enflasyonist ortam, döviz kurunun içerisinde bulunduğu durum gibi nedenlerle sektörün rekabet gücünü kaybettiğini ifade ederken, açıklanan prim desteğinin de üretici ve sektörün diğer paydaşlarında hayal kırıklığı yaşattığını ifade etti. Uçak, “Pamuk desteğini yeterli görmüyoruz. Bunun, Cumhurbaşkanlığı tarafından tekrar değerlendirilerek üç yıldan beridir 1,60 TL’lik destekleme priminin güncellenmesi gerektiğini düşünüyoruz” dedi.
‘DESTEK YETERLİ DEĞİL’
Uçak, pamukta destekleme priminin değişmemesi hakkında yaptığı konuşmada, “Pamuk desteğini yeterli görmüyoruz. Bunun, Cumhurbaşkanlığı tarafından tekrar değerlendirilerek üç yıldan beridir 1,60 TL’lik destekleme priminin güncellenmesi gerektiğini düşünüyoruz. 30 milyar dolarlık ihracatı olan bir sektörün üç yıldır aynı yerde, eksi enflasyonla devam etmesi mümkün değil. Bunun altını çizerek ifade etmek isterim” diye konuştu.
PAMUK FİYATI DÜŞTÜ, MALİYETLER ARTTI
2023-2024 yılı pamuk sezonun son bulması ile birlikte üreticinin yaşadıklarını anlatan Uçak sözlerini şöyle sürdürdü;
“Yeni hasat sezonuyla merhaba diyeceğiz. Geçirdiğimiz sezona bakarsak; iyi geçirmediğimiz, rekabet gücümüzü kaybetmeye başladığımız, girdi maliyetlerinin yükselişini sürdürdüğü, uygulanan para politikalarının sektöre yarar sağlayamadığı, kurda yaşanan hareketliliğin sorunlara neden olması gibi sorunlarla sezona giriş yapmıştık. 2022-2023 reel piyasadaki fiyatların geçtiğimiz sene sert düşmesi bu sezon için soru işaretleri yaratıyordu. Lakin fiyatları aşağı gelmesi muhtemeldi fakat ümit üretici ve sanayici açısından tükenmemişti. Enflasyonun yarattığı bir resesyon olarak yorumlansa da enflasyonun halen çok güçleniyor ve ülkelerdeki merkez bankalarının uygulamış olduğu faiz ve para politikaları destekler nitelikteydi. Yani resesyona geçiş sağlanmamış ama acı reçete tam olarak ortaya çıkmamıştı. 2023-24 sezonuna bu şekilde giriş yaptık. Enflasyonun yükselmesi ve artan faiz oranlarını takip edince, para her geçen gün daha değerli hale geliyor ve ticaret yapmak git gide zorlaşıyor, ham madde fiyatları aşağıya çekiliyor bununla da kalmayıp gelen zamlar, artan enerji ve işçilik gibi maliyetleri de göz önüne almak gerekiyor. Hal böyle olunca fiyat, iş, gücü ve girdi maliyetleri daha düşük olan ülkelere doğru Pazar payını kaybediyordu. Ne üreten ne alan ne de satan mutlu senaryosu ortaya çıkıyor. Bu durum uygulanan politikalar ile birlikte daha da büyüyen bir sorun haline geliyordu. İş dünyasında çark tam anlamıyla çalışamıyordu. Daha sonra fiyatlar 100 senti geçerek iyi noktaya gelmişti. Ancak talebin düşüklüğü, pamuğun hızlı bir şekilde yaptığı bu yükselişi hızlı geri alarak 67 sentin altına düştü. Bugünkü kurla bunun karşılığı 30 TL demek. Yani pamuk fiyatı düştü. Bu maliyetlerle cebelleşen sektör paydaşları bir darbe daha almış oldu. Enflasyonda düşüşler olsa da tedirgin etmeye devam ediyor. Resesyonu gerçek anlamda yaşamaya başladığımız ve her paydaşın zor günleri geldi. Maalesef bunu hepimiz yaşıyoruz.”
‘KAFAMIZDA HALA ‘FİYATLAR DÜŞECEK Mİ?’ SORUSU VAR’
Sektör temsilcilerinin kafasında ‘fiyatlar düşecek mi?’ sorusunun hala olduğunu söyleyen Uçak, “Yurtiçi piyasasında da 45 TL olarak başlayan pamuk 40 TL’lere düşerken, sonrasında 70 TL’ye geldi. Oradan tekrar 45-55 TL bandına döndü. Bunun yanında her şeye zam geldi. Para hem çok kıymetli hem de çok kıymetsiz duruma geldi ama pamuk üç senelik zorlu dönem içerisinde aynı fiyatta devam ediyor. Globalde rekabet etme gücünü kaybettiler. Ekim alanlarında da dünyada rekor seviyelere doğru çıktı. Böyle sıkıntılı bir durum içerisinde yüksek arz ile girme noktasına geldik. Belki şu an yaşamadık ama yüksek arz-düşük talep yaşayabiliriz. Yüksek girdi ve faizlerle başlayacağımız bir sezon görünüyor. Ticaret yapmak her geçen gün zorlaştı, pamuk fiyatları neredeyse diplerde ama kafalarda hala düşecek mi? Sorusu var” diye belirtti.
‘ÜRETEN İNSANLARIN DESTEKLENMESİ ELZEMDİR’
Uçak, “Devletin destekleme primine zam yaparak üreticiye can suyu olacağını düşünüyorduk ama üç yıldır değişmeyen 1,60 TL’ye devam kararı alındı. Eğer Türkiye, istihdam ve ihracat ile büyüyecekse bunun yolu üretimden geçer. Üreten insanların da desteklenmesi elzemdir. İçinde bulunduğumuz sıkıntıların farkındayız ama doğru yerde ve doğru zamanda harcalar yapılması gerektiğini düşünüyoruz. Ceza ve vergilerle ekonomiyi düzelteceğimizi düşünüyorsak, burada acil bir durum olduğunu ifade etmek isterim. Sektör zor zamanlardan geçiyor ve bu senenin de iyi geçmeyeceği aşikar. Umarım bu sektörün her paydaşı için bol kazançlı bir sezon olur. Sorunlarımızı çözebiliriz” dedi.
