Türkiye ekonomisinin, mal ihracatının yanı sıra en önemli döviz kaynağı kalemlerinden biri olan uluslararası hizmet ticareti, 2024 yılında gösterdiği güçlü performansla dikkat çekti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Uluslararası Hizmet Ticareti İstatistikleri'ne göre, Türkiye'nin hizmet ihracatı, 2023 yılına kıyasla yüzde 11'lik kayda değer bir artış göstererek 105,5 milyar dolardan 117,2 milyar dolara yükseldi. Aynı dönemde hizmet ithalatı ise yüzde 12'lik bir artışla 49,9 milyar dolardan 55,8 milyar dolara çıktı. Bu veriler sonucunda, Türkiye'nin uluslararası hizmet ticaretindeki fazlası, yani net döviz geliri, 61,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu güçlü performans, Türkiye ekonomisinin dış şoklara karşı dayanıklılığını artıran ve cari dengeye önemli bir pozitif katkı sağlayan en kritik unsurlardan biri oldu.
İhracatın yarısı 'seyahat'ten
TÜİK'in, ödemeler dengesi istatistikleriyle uyum sağlamak amacıyla bu yıl ilk kez bültenine dahil ettiği seyahat hizmetleri, toplam hizmet ihracatının lokomotifi olduğunu net bir şekilde gösterdi. Yabancı turistlerin Türkiye'deki konaklama, yeme-içme, ulaşım ve diğer harcamalarını içeren seyahat hizmetleri, 2024 yılında toplam hizmet ihracatının tek başına yüzde 48'ini oluşturdu. Bu oran, 2023 yılındaki yüzde 47,4'lük paya göre bir artışa işaret ederek, turizm sektörünün Türkiye ekonomisi için ne denli vazgeçilmez bir döviz kaynağı olduğunu bir kez daha teyit etti.
Seyahat hizmetlerinin ardından, hizmet ihracatında ikinci en büyük payı, yüzde 35'lik bir oranla taşımacılık hizmetleri aldı. 2023 yılında 38,3 milyar dolar olan taşımacılık hizmetleri ihracatı, 2024'te yüzde 7'lik bir artışla 40 milyar 990 milyon dolara ulaştı. Bu kalemde, özellikle uluslararası karayolu ve denizyolu nakliyesi ile Türk Hava Yolları gibi havayolu şirketlerinin yurt dışı operasyonlarından elde ettiği gelirler önemli bir yer tutuyor.
Hizmet ihracatında üçüncü sırada ise, mühendislik, mimarlık, danışmanlık, reklamcılık gibi kalemleri içeren "diğer iş hizmetleri" yüzde 5,9'luk bir payla yer aldı. En dikkat çekici artışlardan biri ise, yazılım, veri işleme ve bilişim danışmanlığı gibi yüksek katma değerli hizmetleri kapsayan telekomünikasyon, bilgisayar ve bilgi hizmetleri ihracatında yaşandı. Bu alandaki ihracat, bir önceki yıla göre yüzde 37,8'lik rekor bir artışla 5 milyar 335 milyon dolara ulaştı.
İthalatta aslan payı taşımacılık ve iş hizmetlerinin
Hizmet ithalatı tarafında ise, ihracattakinin aksine, en büyük payı yüzde 38,3 ile taşımacılık hizmetleri aldı. Bu durum, Türkiye'nin dış ticaretinde yabancı bandıralı gemilerin ve yabancı havayolu şirketlerinin yoğun olarak kullanılmasından kaynaklanıyor. İthalatta ikinci sırayı yüzde 16,4'lük payla "diğer iş hizmetleri", üçüncü sırayı ise yüzde 13,2'lik payla Türk vatandaşlarının yurt dışı seyahat harcamalarını içeren seyahat hizmetleri aldı.
En büyük partner Avrupa birliği
TÜİK, coğrafi kırılımlı tabloları, metodolojik nedenlerle "seyahat hariç" olarak yayımladı. Bu verilere göre, Türkiye'nin hizmet ticaretindeki en büyük ortağının açık ara Avrupa Birliği (AB) ülkeleri olduğu görülüyor. 2024 yılında, seyahat hariç toplam hizmet ihracatının yüzde 35,8'i, yani 21 milyar 791 milyon dolarlık kısmı AB ülkelerine yapıldı. Hizmet ithalatında ise AB'nin payı daha da yüksek. Toplam ithalatın yüzde 42,3'ü, yani 20 milyar 507 milyon dolarlık kısmı AB ülkelerinden gerçekleştirildi.
Ülke bazında bakıldığında ise, hizmet ihracatında (seyahat hariç) ilk sırayı, 7 milyar 484 milyon dolar ve yüzde 12,3'lük payla Almanya aldı. Almanya'yı, yüzde 11,8'lik payla Amerika Birleşik Devletleri ve yüzde 6,1'lik payla Birleşik Krallık izledi. Bu üç ülke, Türkiye'nin seyahat hariç hizmet ihracatının yüzde 30,2'sini tek başlarına oluşturdu.
Hizmet ithalatında ise ilginç bir şekilde ilk sırayı, 4 milyar 396 milyon dolar ve yüzde 9,1'lik payla İrlanda aldı. İrlanda'nın bu liderliği, birçok küresel teknoloji ve ilaç şirketinin Avrupa merkezlerinin vergi avantajları nedeniyle İrlanda'da bulunmasından ve bu şirketlerden alınan lisans, patent ve danışmanlık gibi hizmetlerin ithalat faturasını yükseltmesinden kaynaklanıyor. İthalatta İrlanda'yı, yüzde 7,8'lik paylarla Amerika Birleşik Devletleri ve Almanya takip etti.
Bu veriler, Türkiye'nin hizmetler sektöründe önemli bir küresel oyuncu olduğunu, özellikle turizm ve taşımacılık gibi alanlarda güçlü bir rekabet avantajına sahip olduğunu gösteriyor. Ancak, yüksek katma değerli bilişim ve danışmanlık gibi hizmetlerde ithalatın hala yüksek olması, bu alanlarda yerli kapasitenin geliştirilmesi gerektiğini de ortaya koyuyor.
