İzmir'de yıllardır çözülemeyen ve hak sahiplerini mağdur eden kentsel dönüşüm projelerinden biri olan Uzundere 3. Etap projesinde sıcak saatler yaşanıyor. Sabahın erken saatlerinde İzmir Büyükşehir Belediyesi (İzBB) zabıta ekipleri, emniyet güçlerinin desteğiyle şantiye sahasına kapsamlı bir operasyon düzenledi. Aylardır süren hukuki ve idari çekişmelerin ardından, inşaat alanını terk etmemekte direnen İş Alemi Yaşam Kooperatifi eski yönetiminin tahliyesi için düğmeye basıldı. Bölgeye sevk edilen çok sayıda çevik kuvvet ekibi ve TOMA araçları, olası bir gerginliğe karşı geniş güvenlik önlemleri alırken, zabıta ekipleri idari işlemleri uygulamak üzere sahaya giriş yaptı.
Uzun süredir "yılan hikayesine dönen" ve binlerce vatandaşı evsiz bırakan süreçte, yetki karmaşası ve yönetim krizleri inşaatların durmasına neden olmuştu. Belediye yönetimi, sahadaki fiili işgalin sona ermesi ve hak sahiplerinin evlerine kavuşabilmesi için inisiyatif alarak, hukuki sürecin sahada uygulanması adına kararlı bir adım attı.
Geçmiş dönemden kalan miras mahkemelik oldu
Sorunun kökeni, bir önceki dönem belediye başkanı Tunç Soyer zamanında hayata geçirilen "kooperatifçilik modeli"ne dayanıyor. O dönemde kentsel dönüşüm süreçlerini hızlandırmak amacıyla kurulan bu model, başlangıçta büyük umutlar vaat etse de ilerleyen süreçte ekonomik dalgalanmalar ve yönetimsel zafiyetler nedeniyle tıkanma noktasına geldi. Sözleşmelerde taahhüt edilen teslim tarihlerinin üzerinden aylar geçmesine rağmen inşaatların beklenen seviyeye gelmemesi, evlerini bekleyen hak sahipleri ile kooperatif yönetimlerini karşı karşıya getirdi.
Vatandaşların mağduriyetinin artması üzerine konu yargıya taşındı ve birçok hak sahibi davacı oldu. Yerel seçimlerin ardından göreve gelen İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, kucağında bulduğu bu krizle ilgili radikal kararlar aldı. Tugay, inşaat faaliyetlerini yürütemeyen ve taahhütlerini yerine getiremeyen kooperatif yönetimleriyle olan sözleşmeleri feshederek, süreci belediye iştiraki olan Ege Şehir Planlama AŞ üzerinden yürütme kararı aldı. Ancak kağıt üzerindeki bu yetki değişimi, sahada beklenen karşılığı bulamadı.
Başkan Tugay’ın kararlı tavrı sahaya yansıdı
Başkan Cemil Tugay, göreve geldiği günden bu yana yaptığı açıklamalarda, kentsel dönüşüm mağdurlarının sorununu çözmek için gerekirse sert tedbirler alacaklarını sinyalini vermişti. Tugay, özellikle yönetimi değişen ancak sahayı terk etmeyen kooperatiflerin, inşaatların yeniden başlamasının önündeki en büyük engel olduğunu vurgulamıştı. Başkan Tugay'ın, "Eski yönetim alandan çıkmıyor, bu yüzden inşaat başlayamıyor. Biz hazırız ancak sahadaki işgalin sona ermesi gerekiyor" şeklindeki beyanları, bugün gerçekleşen operasyonun habercisi niteliğindeydi.
Belediye kaynaklarından edinilen bilgilere göre, yeni yönetimin işbaşı yapabilmesi ve Ege Şehir Planlama AŞ'nin çalışmaları devralabilmesi için şantiyenin tamamen boşaltılması gerekiyordu. Ancak eski yönetim, tüm uyarılara rağmen şantiye ofislerini ve alanı kullanmaya devam edince, kamu gücünün kullanılması kaçınılmaz hale geldi. Tugay yönetiminin bu hamlesi, belediyenin kentsel dönüşüm konusundaki otoritesini yeniden tesis etme çabası olarak yorumlanıyor.
Eski yönetim direnişte ısrar ediyor
Bugün gerçekleştirilen tahliye işlemi sırasında kooperatifin eski yöneticileri ile zabıta ve polis ekipleri arasında zaman zaman sözlü tartışmalar yaşandı. Şantiye alanından çıkmamakta direnen eski yönetim temsilcileri, yapılan işlemin hukuksuz olduğunu ve devam eden dava süreçlerinin beklenmesi gerektiğini savundu. Kendi haklarının gasp edildiğini iddia eden kooperatif yetkilileri, tahliyeye karşı direnç gösterse de çevik kuvvet ekiplerinin gözetiminde zabıta personeli tahliye işlemlerini sürdürdü.
Kooperatif cephesinden yapılan açıklamalarda, belediyenin tek taraflı fesih yetkisinin hukuki dayanaktan yoksun olduğu ileri sürülürken, belediye yetkilileri ise kamu yararının gözetildiğini ve binlerce insanın mağduriyetinin giderilmesi için bu adımın şart olduğunu belirtiyor. Uzundere şantiyesinde yaşanan bu gerilim, İzmir'deki diğer kentsel dönüşüm alanları için de emsal teşkil edebilecek kritik bir dönemeç olarak görülüyor. İnşaatların ne zaman başlayacağı ise sahanın tamamen kontrol altına alınmasından sonra netlik kazanacak.
