Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), son açıklamasında Chikungunya virüsünün dünya genelinde endişe verici bir hızla yayıldığını duyurdu. Sivrisinek ısırığıyla insana bulaşan bu hastalık, şu ana dek 119 ülkede tespit edildi. DSÖ’nün tropikal hastalıklar sorumlusu Dr. Diana Rojas Alvarez, yaklaşık 5,6 milyar insanın bu virüs nedeniyle risk altında olduğunu açıkladı.
Türkiye de risk haritasında
Virüsün görüldüğü ülkeler arasında, tropikal iklime sahip olanlar öne çıkarken; Türkiye’nin de riskli ülkeler arasında yer aldığı belirtildi. Özellikle yaz aylarında artan sivrisinek popülasyonu, virüsün yayılma olasılığını daha da artırıyor. Uzmanlar, Türkiye’de alınması gereken önlemlerin acilen hayata geçirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Salgın dalgası büyüyor: Asya ve Afrika’da vaka patlaması
Madagaskar, Somali, Kenya, Hindistan ve Güneydoğu Asya başta olmak üzere birçok ülkede vaka sayılarında hızlı artış yaşanıyor. Bu bölgelerde sağlık sistemleri alarm seviyesine geçmiş durumda. Hindistan’da bazı şehirlerde hastaneler dolup taşarken, Kenya’da hastalığa karşı mobil sağlık birimleri devreye sokuldu.
Belirtiler griple karışıyor, tanı gecikebiliyor
Chikungunya, ateş, baş ağrısı, kas-eklem ağrısı, deri döküntüsü ve halsizlik gibi belirtilerle kendini gösteriyor. Grip benzeri belirtiler nedeniyle tanı koymak zorlaşabiliyor. Bu da virüsün kontrol altına alınmasını geciktiriyor ve daha geniş alanlara yayılmasına yol açıyor.
En ürkütücü taraf ise henüz Chikungunya için özel bir tedavi bulunmaması. Uzmanlara göre, hastalığı atlatmak tamamen bağışıklık sisteminin direncine bağlı. Antiviral bir ilaç ya da aşı henüz geliştirilmedi. Bu nedenle önleyici tedbirler, yani sivrisineklerden korunmak, hastalığın yayılmasını durdurmak için en etkili yöntem olarak öne çıkıyor.
Ölüm oranı düşük ama tehdit büyük
Hastalığın ölüm oranı düşük olsa da, bulaşma hızı ve yaygınlık nedeniyle ciddi bir tehdit oluşturuyor. DSÖ, ölüm oranının %1’in altında olduğunu ancak milyonlarca kişinin enfekte olması durumunda binlerce ölüm vakasının yaşanabileceğini belirtiyor. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf olanlar ve kronik hastalık taşıyan bireyler daha büyük risk altında.
DSÖ’den küresel alarm: “Koronavirüs gibi ilerleyebilir”
Dr. Rojas Alvarez, virüsün küresel ölçekteki yayılım hızının koronavirüsü anımsattığını ifade etti. “Bugün 119 ülkede görülen bu virüs, gerekli önlemler alınmazsa salgın zinciri haline gelebilir,” diyen Alvarez, hükümetlere hızlı hareket etme çağrısı yaptı.
Uzmanlardan sivrisinek uyarısı: Yaz aylarında daha dikkatli olun
Türkiye’nin de içinde bulunduğu Akdeniz ve Ege bölgelerinde yaz aylarında sivrisinek sayısında gözle görülür artış yaşanıyor. Halk sağlığı uzmanları, özellikle sulak alanlarda ve durgun su birikintilerinde çoğalan sivrisineklerin etkili mücadele yöntemleriyle yok edilmesi gerektiğini belirtiyor. Belediyelerin ilaçlama çalışmalarının artırılması, vatandaşların da kişisel önlem alması önem taşıyor.
Ne yapılmalı? Bireysel koruma önerileri
Sağlık uzmanları, bireysel olarak alınabilecek bazı koruyucu önlemleri şöyle sıralıyor:
Vücut açıkta kalacak şekilde giyinmekten kaçının.
Sivrisinek kovucu sprey ve losyonları düzenli olarak kullanın.
Pencerelere sineklik takın, gece yatarken cibinlik kullanın.
Durgun su birikintilerini ortadan kaldırın.
Balkon, teras ve bahçelerdeki saksı altlıklarında su birikmemesine dikkat edin.
Aşı geliştirme çalışmaları başladı
Öte yandan, bazı ülkelerde Chikungunya’ya karşı aşı geliştirme çalışmalarına hız verildi. ABD merkezli bazı biyoteknoloji firmalarının öncülüğünde sürdürülen klinik denemelerin ilk sonuçları umut verse de, genel kullanıma uygun bir aşının piyasaya sürülmesinin birkaç yılı bulabileceği ifade ediliyor. Bu nedenle uzmanlar, aşıya bel bağlamadan önleme ve korumaya odaklanılması gerektiğinin altını çiziyor.
