Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) tarafından yayımlanan mart ayı Basın Özgürlüğü Raporu, Türkiye’de gazetecilere yönelik baskıları ve medya kuruluşlarına uygulanan sansürü detaylarıyla ortaya koydu. Raporda, özellikle Ekrem İmamoğlu’nun mitinglerini yayınlayan kanallara yönelik yaptırımlar ve protestoları takip eden gazetecilerin maruz kaldığı sert müdahaleler öne çıktı.
Gazetecilere Şiddet ve Gözaltı
Rapor, İmamoğlu’nun diplomasının iptali ve gözaltına alınması sonrası başlayan protestoları takip eden gazetecilerin darbedildiğini ve gözaltına alındığını ortaya koydu. Mart ayında en az 70 gazeteci mahkemeye çıkarıldı, 20’si gözaltına alınırken 8’i tutuklandı. Ayrıca, yurt dışı basın mensuplarına da baskı uygulandığı ve bazı gazetecilerin sınır dışı edildiği belirtildi.
RTÜK, protestoları yayınlayan televizyon kanallarına ağır yaptırımlar uyguladı. SCZ TV’ye 10 gün yayın durdurma cezası verilirken, Tele 1,
Now TV ve Halk TV’ye para cezaları ve program durdurma cezaları getirildi.
CHP’li Çakırözer: Basın Susturulmak İsteniyor
Raporu kamuoyuna sunan CHP Milletvekili Utku Çakırözer, gazetecilere yönelik baskılara dikkat çekerek, “Tek adam rejimi, gerçeklerin duyulmasını engellemek için gazetecileri, televizyon kanallarını ve sosyal medyayı susturuyor. Haber yapan gazeteciler gözaltına alınıyor, kanallara ceza yağdırılıyor. Halkın haber alma hakkı yok sayılıyor” dedi.
Gazetecilere Hapis ve Pasaport Kısıtlamaları
CHP’nin raporuna göre, mart ayında yaşanan basın özgürlüğü ihlalleri arasında gazetecilere verilen hapis cezaları ve pasaport kısıtlamaları da yer aldı:
- Ayşenur Arslan, Kürşat Yılmaz ve Görkem Kınacı gibi gazeteciler hapis cezasına çarptırıldı.
- Can Ataklı, MHP lideri Devlet Bahçeli’nin sağlığıyla ilgili yaptığı paylaşım nedeniyle soruşturmaya tabi tutuldu.
- Şaban Sevinç ve Hakan Aygün, Gezi Parkı eylemleriyle ilgili yürütülen soruşturmalar kapsamında pasaport kısıtlamasına maruz kaldı.
- İsmail Saymaz, Ece Üner, Serhan Asker ve İrem Afşin, sosyal medya paylaşımları nedeniyle gözaltına alındı. İsmail Saymaz hakkında ev hapsi kararı verildi.
Protestoları Takip Eden Gazetecilere Sert Müdahale
İstanbul Saraçhane’deki protestolarda, en az 14 gazeteci darp edildi ve gözaltına alındı. İşte bazı isimler:
- Anadolu Ajansı Muhabiri Hakan Akgün
- AFP Foto Muhabiri Yasin Akgül
- Reuters Muhabiri Dilara Şenkaya
- Bianet Muhabiri Ali Dinç
- İlke TV Muhabiri Eylül Deniz Yaşar
- Özgür Gelecek Muhabiri Yusuf Çelik
- Serbest Gazeteciler Kemal Aslan ve Rojda Altıntaş
Ayrıca, İstanbul ve İzmir’de 14 gazeteci ev baskınlarıyla gözaltına alındı ve 8’i tutuklandı. İki günlük tutukluluğun ardından itiraz üzerine serbest bırakıldılar.
RTÜK’ten İmamoğlu Mitinglerine Yayın Yasağı
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), İmamoğlu’nun mitinglerini canlı yayınlayan televizyon kanallarına ağır yaptırımlar uyguladı:
- NOW TV, Tele 1, Halk TV ve SZC TV’ye para cezaları ve program durdurma cezaları verildi.
- SZC TV’ye 10 gün yayın yasağı getirildi.
- Halk TV, CHP lideri Özgür Özel’in mitingini yayınladığı için cezalandırıldı.
- Tele 1, ‘halkı kin ve düşmanlığa teşvik’ suçlamasıyla cezaya çarptırıldı.
Google Algoritma Değişikliği ve Basın Üzerindeki Ekonomik Baskılar
Türkiye’de dijital basının ekonomik sorunları da raporda ele alındı. Google’ın Keşfet ve Haberler algoritmalarındaki değişiklikler nedeniyle birçok bağımsız medya kuruluşunun gelir kaybına uğradığı belirtildi. Bu değişikliklerin en büyük mağdurlarından biri olan Gazete Duvar, ekonomik sıkıntılar nedeniyle yayın hayatına son verdi.
Sosyal Medyaya Bant Daraltma ve Erişim Engelleri
Protestoların yayılmasını engellemek amacıyla, AKP hükümeti sosyal medya platformlarına kısıtlamalar getirdi. İmamoğlu’nun gözaltına alındığı günlerde X, YouTube, Instagram, Facebook, TikTok, Telegram ve Signal gibi platformlara erişim engellendi.
190 X hesabına erişim engeli getirildi. Engellenen hesaplar arasında Ekmek ve Gül, Halkevleri, Gazete Yolculuk, Çağdaş Hukukçular Derneği ve Bianet de bulunuyor.
BTK, Metin Cihan, Artı Gerçek ve Hayko Bağdat gibi 126 X hesabını yasakladı.
CHP’nin boykot çağrısını duyurduğu “boykotyap.com” ve “yandaslarboykot.com” gibi siteler kapatıldı.
Kocaeli’de emniyet yetkilileri arasında geçen bir tartışmaya ilişkin paylaşımlara erişim engeli getirildi.
